حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدقریشی: دوام دولت ها، در اجرای عدالت و جلب رضایت مردم است

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه، مسئول نهاد در نشست روز یکشنبه 5 تیر 1401در سالن شورای ستاد مرکزی، به تشریح ویژگی‌های حاکم نسبت به مردم پرداخت و اظهار داشت: « ولْیکنْ آثر رؤوس جنْدک عنْدک منْ واساهمْ فی معونته، و افْضل علیهمْ منْ جدته بما یسعهمْ و یسع منْ وراءهمْ منْ خلوف اهْلیهمْ، حتّی یکون همّهمْ همّاً واحداً فی جهاد الْعدوّ، فانّ عطْفک علیهمْ یعْطف قلوبهمْ علیک. و انّ افْضل قرّة عین الْولاة اسْتقامة الْعدْل فی الْبلاد، و ظهور مودّة الرّعیة. - و باید برگزیده ترین سران سپاهت نزد تو کسی باشد که در کمک به سپاهیان مواسات را رعایت نماید، و از توانگری خود به آنان احسان کند به اندازه ای که بتواند سپاهیان و خانواده های آنان را که از خود به جای نهاده اند اداره نماید، تا اندیشه آنان در جنگ با دشمن یک اندیشه باشد، چرا که عنایت تو نسبت به آنان دلهایشان را متوجه تو می گرداند. برترین چیزی که موجب چشم روشنی زمامداران می شود برقراری عدالت در شهرها، و ظهور دوستی و محبت رعیت است. »۱

مسئول نهاد در ادامه به بررسی و توضیح آیات اشاره کرد و گفت: برگزیده ترین سران سپاهت کسی باشد که در پاری سپاهیان، بیشترین کوشش را نماید و بیشترین کمک مالی را به آنان کند، به طوری که سربازان و افراد تحت تکفل شان را اداره نماید تا تنها فکر آنها، مبارزه با دشمن شود، پس محبت و مهربانی تو نسبت به آنان قلبهایشان را به تو نزدیک می سازد. برترین چشم روشنی زمامداران برقراری عدالت در شهرها و آشکار شدن علاقه ی مردم نسبت به آنهاست. و همانا مودت و محبت آنان جز با پاکی دلها آشکار نمی شود. خیر خواهی آنها جز در حلقه زدن به گرداگرد زمامداران و یاری آنها صورت نگیرد و اینکه حکومت آنها را سنگین نشمارند و طولانی شدن مدت زمامداریشان را ناگوار ندانند. در میان فرماندهان نظامی و انتظامی، بر اساس تفکیک وظیفه و رعایت سلسله مراتب، برخی به عنوان فرماندهان ارشد و با فرماندهان نیرو، برگزیده می شوند که این افراد گذشته از شرایط هشت گانه از دو ویژگی دیگر نیز باید برخوردار باشند

شرایط فرماندهان ارشد 
ویژگی اول؛ کوشاترین فرد در یاری کردن افراد تحت الامر در حین ماموریتها و میادین نبرد
ویژگی دوم؛ تلاش کننده در جهت بهبود وضع معیشتی پرسن.

این دو ویژگی حاکی از اخلاص و وفاداری و سعه ی صدر و بخشندگی این فرماندهان است که آنها را لایق سر لشکری می نماید. فرماندهی که در همه ی شرایط در کنار سربازان خود حضور داشته باشد و از کمک و حمایت آنان دریغ نکند (من واساهم فی معونته)، غمخوار آنها بوده و آنان را در شرایط سخت تنها نگذارد. از طرف دیگر تامین نیازهای مالی و معیشتی نیروها نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. حضرت می فرماید: باید به اندازهای زندگی آنها را وسعت بخشید (بمایسعهم وسع من ورائهم) که خیال آنها از طرف خانواده کاملا آسوده گردد و تنها دغدغه ی آنها انجام درست ماموریت باشد (حتی بکون همهم هما واحد فی جهاد العدو)

این آسایش خیال برای پرسنل نظامی، گذشته از آنکه موجب توجه بیشتر به تحرکات دشمن و انجام درست وظایف محوله می شود، آنها را از آفتهایی چون تعدی به مال دیگران و با اخذ رشوه و خیانت در کارها نیز تا حدود زیادی باز می دارد. البته این مسأله تنها به پرسنل نظامی اختصاص ندارد و سایر کارمندان و کارگزاران را نیز شامل می شود. (که در بخش کارگزاران و کارمندان دولت به آن پرداخته خواهد شد.)

این همیاری و دلسوزی نسبت به پرسنل، آنها را به همدلی و همراهی بیشتر با حکومت سوق می دهد. همه ی انسانها در برابر محبت و همدلی، واکنش مثبت نشان می دهند. آنها وقتی ببینند مدیران و برنامه ریزان در راه سعادت و رفاه آنها تلاش می کنند، در راه پایداری چنین حکومتی از هیچ تلاشی دریغ نمی ورزند. این رفتار عادلانه ی حکومت و وفاداری و حمایت مردم، بالاترین موفقیت یک نظام مردم سالار دینی است (وان افضل قره عین الولاة استقامة العدل فی البلاد و ظهور مودة الرعیه). هدف عمده ی همه ی انبیا، استقرار عدالت بوده است و قوام حکومت نیز در گرو تحقق آن خواهد بود. هیچ عملی همانند عدالت، باعث طولانی شدن عمر دولت ها نمی شود (ماعمرت البلاد بمثل العدل). و هیچ حفاظی همانند عدالت باعث مصونیت حکومت نمیشود (العدل جنه الدول). از طرف دیگر علاقه و دوستی مردم نیز زمانی خواهید بود که دلهای آنها از کینه و عداوت پاک باشد و مهمترین عامل کینه، بی عدالتی و تبعیض های ناروا و فشارهای معیشتی است (وانه لاتظهر مودتهم الابسلامه صدورهم).

عوامل پایداری دولت

در پایداری یک دولت سه عامل موثر است:
 الف) حمایت مردمی. (.. یحیطتهم على ولاه امورهم)
اگر دولت، دولت مردمی است باید از جانب مردم مورد حمایت واقع شود همانطوری که وظیفه ی دولت، خدمت به مردم و تلاش در راه عدالت است، مردم نیز باید در راه تحقق این اهداف، دولت را حمایت کنند.
ب) در تنگنا و سختی نبودن مردم. (وقله استنقال دولهم)

رضایت وقتی حاصل می شود که دولت بر آنها سنگینی نکند و وجود مدیران باعث گشایش در زندگی مردم و حرکت به سمت اهداف معقول باشد.

ج) آرزوی بقای مدیران ( و ترک استبطاء انقطاع مدتهم)

مردم با کارمندان، وقتی از دولت و سازمان خود راضی باشند، آرزوی پایان یافتن عمر دولتمردی آنها را نمی کنند و به خاطر رضایت از عملکردشان، آرزوی بقا و طولانی بودن مدت حکومتشان را می کنند و به قول عبد الرحمان جامی:
اگر ملک خواهی ره عدل پوی
وگر نی ز دل این هوس را بشوی
تهی قبضه از تیر تدبیر باش
به تیغ عدالت جهانگیر باش
چنان زی که گر باشدت شرق جای
کنندت طلب اهل غرب از خدای
۱) نامه ۵۳، نهج‌البلاغه