به بهانه ششمین دوره رویداد step همزمان با برگزاری جایزه مصطفی (ص) با دکتر محمد عبدالهی، استاد دانشگاه و دبیر علمی این دوره استپ، به گفتگو نشستیم.
 

لطفا پیشینه ای کوتاه از رویداد استپ و برگزیدگان جایزه مصطفی بفرمایید.
STEP مخفف (Science and Technology Exchange Program) اقدامی است که با مشارکت دانشمندان صاحب نام برای ایجاد گفتمان و هم افزایی در مسیر توسعه علم و فناوری و حل مشکلات جامعه بصورت یک همایش در یکی از کشورهای اسلامی هم زمان با جایزه جهانی علمی مصطفی (ص) برگزار می شود. جایزه مصطفی (ص) به عنوان یكی از نمادهای شایستگی و برتری علمی در سطح جهان در سال 1391 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. این جایزه کم نظیر به مبلغ پانصد هزار دلار به صورت دوسالانه به دانشمندان و پژوهشگران برگزیده جهان اسلام که دارای اثری نوآورانه در مرزهای دانش هستند تعلق می‌گیرد. موضوع اثر باید توسط افرادی شاخص در حوزه‌های علم و فناوری ارائه شده و زمینه‌ساز بهبود زندگی بشريت باشد.
دوره های قبلی استپ به ترتیب در کشورهای ایران، مالزی، عمان و پاکستان برگزار شده است و ششمین دوره این برنامه همزمان با مراسم جایزه مصطفی (ص) در تاریخ 9 الی 11 نوامبر 2019 در بخش های مختلف برگزار خواهد شد. بخش سلامت این رویداد روز یکشنبه 10 نوامبر 2019 (19 آبان ماه 1398) در دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شود.

چه ضرورتی برای همکاری و ارتباط منسجم میان دانشمندان جهان اسلام وجود دارد؟
دانشمندان مسلمان بسیار شاخص و ارزشمندی در کشورهای مختلف جهان می درخشند و هموراه مورد احترام و تقدیر جوامع علمی بوده اند و توانسته اند خدمات موثری در حیطه علم به ثمر برسانند. در حال حاضر آکادمی علوم جهان اسلام  توانسته بصورت منسجم و پویا این افراد را در سطح جهانی شناسایی و با برگزاری گردهمایی های علمی در سطح جهانی این افراد را به یکدیگر مرتبط نماید. اما همکاری میان این دانشمندان نیازمند شناخت این افراد از توانایی های یکدیگر و تعامل نزدیک با هم است و بنیاد مصطفی و برنامه استپ نیز این امر را قویا دنبال می کنند و این جایزه ملاکی برای این همت عالی است. برنامه استپ پایه گذار ایجاد شبکه‌ای از دانشمندان جهان اسلام است و فضایی را برای تمرکز بر حل مشکلات کشورهای اسلامی فراهم می‌آورد.

انتظار دارید این انسجام و اتحاد زمینه ساز چه همکاری هایی در آینده شود؟
معتقدم برگزاری جایزه مصطفی (ص) بانک خوبی از اطلاعات علمی افراد شاخص را فراهم آورده که با انجام سمینارهایی نظیر استپ در حال گسترش است. در دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز تصمیم گرفتیم با توجه به تخصص مهمان های بخش سلامت، افراد را در سه گروه تخصصی علوم دارویی، بیماری های غیر واگیر، و بهداشت تقسیم نماییم. موضوع محوری گفتگوها در بخش سلامت را 'مردم، محیط زیست و سلامت' انتخاب کرده ایم و از مهمانان دعوت شد تا سخنرانی ها و پنل های تخصصی خود را بر این اساس انتخاب کنند چرا که از دانشگاه های نسل جدید انتظار می رود که هرچه بیشتر مشکلات مردم و جامعه را در نظر بگیرند. انتقال دانش و نتایج پژوهش ها به جامعه و کاربردی نمودن آن از اهداف مهم طرح های تحقیقاتی است که یکی از راه های آن ارتباط با صنعت است. ارتباط صنایع و دانشگاه ها امری نیست که به صورت دستوری و با اجبار انجام شود بلکه نیازمند درک متقابل دانشگاه و صنعت از توانمندی ها و مشکلات هم است. دانشگاه ها باید مشکلات جامعه را بیشتر درک کنند و جامعه و صنعت نیز بدنبال حل مشکل از طریق دانشگاه ها باشند. یکی از اقدامات دانشگاه در این زمینه حمایت از تاسیس شرکت های دانش بنیان و هسته های فناور است که نقش موثر و کارآمدی در تقویت ارتباط دانشگاه با صنعت دارند.
امروزه یکی از مشکلات مهم در همه جوامع موضوع حفظ محیط زیست و در نظر گرفتن آثار فعالیت های بشر در این عرصه است لذا یکی از جنبه های مباحث این دوره استپ به این موضوع اختصاص یافت تا روشهای کاهش آلودگی های محیط زیست و ایجاد محیط زندگی سالم برای مردم را از جنبه های مختلف بررسی نموده و راه حل های مناسبی در این زمینه پیدا کنیم.
 
دانشگاه علوم پزشکی تهران چه نقشی در این رویداد خواهد داشت؟
دانشگاه علوم پزشکی تهران بعنوان نماد علمی کشور، مملو از دانشجویان زبده و نخبه کشور است و همچنین اساتید و کارکنان خبره ای در این دانشگاه مشغول خدمت هستند.  لذا میزبانی و همکاری دانشگاه در برگزاری رویداد استپ فرصت خوبی است که با مهمان های خارجی که توسط بنیاد مصطفی دعوت شده اند محیط تبادل علمی ایجاد شود. برگزاری سخنرانی‌ها، پنل های تخصصی و گفتگوهای علمی رو در رو با دانشمندان شاخص در دنیا فرصت بسیار خوبی را برای دانشجویان ایجاد خواهد کرد تا علاوه بر بهره مندی از این برنامه ارتباطات علمی خود را گسترش دهند و در واقع بیشترین فایده برگزاری این رویداد به دانشجویان و سپس به دانشگاه باز می‌گردد.
دنیای علم بدون ارتباطات علمی میان تولید کنندگان علم از سراسر جهان، پویایی خود را از دست می دهد و دانشگاه با میزبانی این برنامه باعث گسترش همکاری های بین المللی میان اعضای دانشگاه و اندیشمندان و متخصصین علوم سلامت خواهد شد.

ایجاد شبکه ای علمی از دانشمندان مسلمان در شرایطی که کشور روزهای دشوار تحریم را سپری می کند، چه فرصت ها و تهدیدهایی را برای ما در پی دارد؟
تحریم های در نوع خود کم نظیر عملا اگر به هر کشوری تحمیل شود آثار منفی خواهد داشت اما جامعه دانشگاهی کشور به صورت خالصانه و ایثارگرانه محیط علمی را کماکان پویا، در حال رشد و تاثیرگذار بر دنیا نگه داشته اند که واقعا جای تقدیر دارد. یکی از راهکارهای حفظ پویایی جامعه علمی تشکیل و تقویت شبکه های علمی در زمینه های تخصصی است که منافع بسیاری را برای جامعه علمی، صنعت و کل جامعه در بر دارد. به این ترتیب، عملا دانشگاه ها همانند اتاق های فکر تخصصی می توانند بیش از پیش موثر و کمک کننده باشند. البته در این زمینه همت خود عالمان دانشگاه ها مورد طلب است. در موارد متعددی عالمان دانشگاه ها واقعا بصورت خود جوش در حال گسترش شبکه های علمی هستند و ما خواهان افزایش این گونه افراد هستیم تا خط علمی مشخصی را برای حل مشکلات جامعه، صنعت و مردم دنبال نماییم.

در خصوص ظرفیت های دانشگاه علوم پزشکی تهران برای میزبانی از بخش سلامت این رویداد توضیح بفرمایید.
خوشبختانه دانشگاه سرمایه های بسیار خوب علمی دارد که همکاری خالصانه ای را در برگزاری این برنامه داشته اند. با توجه به مشکلات عمومی و همیشگی برای تشکیل سمینارها، تمام تلاش خود را جهت برگزاری هر چه بهتر این برنامه انجام داده است.
در پایان از همه عزیزان و همکاران هیات علمی، کارکنان و دانشجویان درخواست می کنم ما را در انجام این کار حمایت فرمایند و از فرصت تبادل علمی پیش آمده هم کمال استفاده را ببرند. 

خبر: نسیم قرائیان