مصاحبه اختصاصی با دکتر سعیدرضا جمالی مقدم متخصص عفونی مرکز آموزشی درمانی ضیائیان

هرساله با سرد شدن هوا بیماری سرماخوردگی و آنفلوانزا در کشور شایع می‌شود و این در حالی است که این بیماری بشدت واگیردار است و در هر اپیدمی حدود 10 تا 20 درصد جمعیت را آلوده می‌کند.

بیشتر افراد مبتلابه این بیماری ویروسی فقط چند روز بیمار می‌شوند ولی در بعضی دیگر علائم بیماری شدت می‌یابد به‌طوری‌که نیاز به بستری شدن در بیمارستان پیدا می‌کنند و در بعضی‌اوقات هم منجر به عفونت ریه و حتی مرگ می‌شود.

ویروس آنفلوانزا دائم در حالت تغییر و جهش ژنی است و به نظر می‌رسد که آلودگی هوا علت اصلی شیوع این بیماری در کشور است به‌طوری‌که تعداد موارد ابتلای شدید آن نسبت به سال گذشته افزایش‌یافته است.

در همین راستا، با توجه به شروع فصل سرما بر آن شدیم تا مصاحبه‌ای اختصاصی با دکتر سعید رضا جمالی مقدم متخصص عفونی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در خصوص بیماری آنفولانزا و راه‌های پیشگیری از آن داشته باشیم.

 

خیلی وقت‌ها آنفولانزا و سرماخوردگی علائم شبیه به هم دارند یعنی علائم این بیماری‌ها به‌صورت بروز گلودرد، آبریزش بینی، سرفه و سردرد اتفاق می‌افتد ولی ازنظر پزشکی علت عمده‌ای که باعث تفاوت بین آنفولانزا و سرماخوردگی می‌شود شروع ناگهانی این بیماری است که به‌صورت گلودرد و بدن‌درد، آبریزش بینی و تب است و ممکن است سرفه نیز به آن اضافه شود.

 

علائم این بیماری همان‌طور که عرض کردم در خیلی از مواقع شبیه به سرماخوردگی است، چون ممکن است فرد بیماری را به‌صورت گلودرد، آبریزش بینی، سرفه، سردرد و بدن‌درد احساس کند و علت این‌که این بیماری در افراد مختلف شرایط متفاوتی دارد بستگی به مقاومت بدن فرد با فرد دیگر دارد و یا ممکن است ویروسی که وارد بدن فرد می‌شود دارای قدرت بیشتری باشد که این امر باعث می‌شود تا علائم بیماری به‌صورت مختلف مشاهده شود، ولی آن چیزی که ما به‌عنوان آنفولانزا می‌شناسیم بیماری است که به‌صورت ناگهانی به وجود می‌آید و فرد دچار گلودرد، بدن‌درد شدید، تب و معمولاً بیمار بسیار بدحال به نظر می‌رسد.

درمان آنفولانزا به‌صورت کلی همان درمان سرماخوردگی است یعنی با استراحت و خوردن مایعات گرم، قرقره کردن آب و نمک و استفاده از مسکن است ولی این شرایط در افراد خاص مانند افرادی که مبتلابه بیماری‌های خاص مانند سرطان، ایدز، بیماران دیالیزی، کلیوی، ریوی، کبدی، خانم‌های باردار و اگر بخواهم کامل‌تر اشاره‌کنم افرادی که از داروهای خاصی مانند کورتون، داروهای روماتیسمی استفاده می‌کنند که دچار ضعف ایمنی بدنشان می‌شود متفاوت است؛ این بیماران حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه نمایند و تحت نظر پزشک متخصص یک دوره خاص برای رفع بیماری برایشان در نظر گرفته شود.

 

آیا بیماری که دچار بیماری آنفولانزا شده باید آنتی‌بیوتیک مصرف کند و یا اگر بخواهم سؤالم رو بهتر مطرح کنم باید بگویم آیا آنتی‌بیوتیک در درمان آنفلوانزا مؤثر است؟ 
در خیلی از اوقات مراجعه‌کنندگان نیز این سؤال را از بنده می‌پرسند باید بگویم به‌طورکلی بیماری‌های ویروسی از آن دسته بیماری‌هایی به شمار می‌روند که مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها بر آن‌ها اثر نخواهد کرد و آنتی‌بیوتیک هیچ جایگاهی در درمان آنفولانزا ندارد.

لازم است این را هم اضافه کنم که در بعضی از مواقع متخصص‌های داخلی و عفونی تصمیم‌گیری می‌کنند که برای بیمار مبتلابه آنفولانزا آنتی‌بیوتیک تجویز نمایند ولی این شرایط بستگی به تصمیم پزشک در معاینه بیمار دارد و به آن صورتی که ما در جامعه مشاهده می‌نماییم نیست، بنده گاها مشاهده می‌نمایم که بیماران به پزشک مراجعه نموده و درخواست می‌کنند که پزشک برای آن‌ها آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین و داروهای دیگر تجویز نماید ولی باید بگویم استفاده از داروهایی که مناسب استفاده برای آن بیماری نمی‌باشند اثربخش نیست و باعث افزایش مقاومت میکروبی بدن می‌شود و اگر دفعات بعد فرد دچار بیماری شود و نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک داشته باشد، چون بدن در برابر این داروها مقاوم شده دیگر پاسخ به درمان نخواهد داد.

 

آقای دکتر جمالی مقدم لطفاً توضیح دهید فرد مبتلابه آنفولانزا چه موقع باید به پزشک مراجعه کند؟ 

اگر فرد دچار تنگی نفس و تب و لرز شدید که بیش از 3 یا 4 روزبه طول انجامید و یا خلط خونی پیدا کرد باید سریعاً به پزشک مراجعه نماید؛ این مهم کاملاً در مورد بیمارانی که قبلاً خدمتتان عرض کردم یعنی بیمارانی که مشکل ریوی، کلیوی، خانم‌های باردار و غیره صدق می‌کند و فرد مبتلا باید در این‌گونه مواقع سریعاً خود را به یک پزشک متخصص معرفی کند.

 

 واکسن آنفولانزا واکسنی است که ویروس آنفولانزا در آن کشته‌شده است و پس از تزریق فرد دچار بیماری آنفولانزا نخواهد شد؛ پس با این تفاسیر همه افراد من‌جمله بیمارانی که مبتلابه بیماری‌های خاص قلبی، ریوی و نقص ایمنی می‌باشند خصوصاً افراد حامله می‌توانند از این واکسن استفاده کنند.

 

برای آن دسته از افراد که دچار بیماری‌های خاص ازجمله بیماری‌های ریوی، کلیوی، روماتیسمی و شرایطی با نقص ایمنی هستند و همچنین خانم‌های باردار؛ بهترین راه پیشگیری این است که به‌صورت سالانه یعنی اواخر شهریور و اوایل مهرماه که مدارس باز می‌شود از واکسن آنفولانزا استفاده نمایند این افراد باید مراقب باشند که در مجاورت با بیمارانی که دچار بیماری آنفولانزا و سرماخوردگی هستند قرار نگیرند و سعی نمایند در زمان‌هایی که بیماری آنفولانزا شیوع پیدا می‌کند، از دست دادن، بوسیدن، تماس با فرد ناقل بیماری و مواردی از این قبیل خودداری نمایند و اگر در مکان‌های عمومی قرار گرفتند و نتوانستند این موارد را رعایت کنند حتماً در اولین فرصت دستان خود را با آب و صابون بشویند.

 

به‌عنوان سؤال آخر بفرمایید در صورت وجود آلرژی آیا احتمال بیشتری برای ابتلا به آنفولانزا وجود دارد؟ 

جواب این سؤال خیر است. این به این معنی است که خطر ابتلا به آنفولانزا در افرادی که دارای آلرژی هستند نیز مانند همه اقشار جامعه وجود دارد، این دسته از افراد هم می‌توانند از واکسن آنفولانزا استفاده نمایند.

 

اگر پیامی برای مخاطبان خوددارید بفرمایید؟

در پایان من هم از شما برای ترتیب دادن این مصاحبه تقدیر و تشکر می‌ کنم در سخن آخر باید خدمتتان عرض کنم و یا بهتر است تأکید کنم واکسن آنفولانزا می‌تواند بسیار برای افراد سودمند اثربخش باشد؛ در مواقعی از بنده سؤال می‌شود که استفاده از این دارو ضرری دارد یا خیر باید بگویم که اصلاً این‌طور نیست  و این واکسن برای همه واجب است بنده بازهم تأکید می‌کنم افرادی که در بیمارستان‌ها و مراکز مراقبتی شاغل هستند و یا بیماری‌های زمینه‌ای دارند حتماً از واکسن آنفولانزا استفاده کنند.