نقش میکروبیوم روده به عنوان یک نشانگر زیستی جدید برای پیش بینی اختلالات غدد درون ریز

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، در ابتدای این وبینار دکتر باقر لاریجانی رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم با اشاره به این که نقش میکروبیوم روده به عنوان عضوی از سیستم غدد درون ریز انسان توسط چندین مطالعه پشتیبانی می‌شود افزود: مطالعات نشان داده‌اندکه بیماری‌های مختلف غدد درون ریز با   میکروبیوتا در ارتباط است.
دکتر لاریجانی با بیان اینکه از خصوصیات باکتریایی می‌توان برای اهداف درمانی استفاده کرد، افزود: حوزه‌های مرتبط با تحقیقات میکروبیوم طی چند دهه گذشته به سرعت تکامل یافته و به موضوعی با علاقه علمی و عمومی تبدیل شده است.
رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم تشریح کرد: بدن انسان بیش از ۱۰۰ تریلیون باکتری را در خود جای داده است و میکروبیوم عملکردهای متابولیکی و سیگنال‌های مولکولی متنوعی را برای حفظ سلامتی فراهم میکند.  وی اضافه کرد: ۹۹ درصد ژنوم انسان بین افراد مشابه است، در حالی که تنها حدود ۲۰ درصد ژنوم میکروبی میان افراد مشابه است و همین مساله منشا تفاوت در پاسخ به رژیم‌های غذایی و داروهای مصرفی در افراد مختلف است.

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم با مرتبط دانستن اختلال در ترکیب میکروبیوتا با چندین بیماری از جمله: دیابت، چاقی، پوکی استخوان، اختلالات تیروئید، بیماری‌های قلبی، آلرژی، اوتیسم، آلزایمر، نارسایی‌های کبدی و… تصریح کرد:   شواهد اخیر نشان می‌دهد که متابولیت‌های مشتق از میکروبیوتای روده بر بسیاری از فرآیندهای بیولوژیکی میزبان از جمله کنترل اشتها و مدیریت وزن تأثیر می‌گذارد.
وی با اشاره به این که میکروبیوم روده ممکن است یک نشانگر زیستی جدید برای پیش بینی دیابت نوع ۲ باشد، ادامه داد: متفورمین به طور گسترده‌ایدر درمان دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود، اما مکانیسم عملکرد آن هنوز بطور کامل شناخته نشده است. اخیراً، میکروبیوتای روده به عنوان یک سایت بالقوه از عملکرد متفورمین پیشنهاد شده است و انتقال نمونه‌های مدفوع از موش‌های تحت درمان با متفورمین به حیوان عاری از میکروب نشان داده است که تحمل گلوکز در موش‌هاییکه میکروبیوتای تغییر یافته متفورمین دریافت کرده‌اند، بهبود یافته است.
عضو کمیته علمی بنیاد جهانی پوکی استخوان همچنین با تایید اثر میکروبیوتای روده بر متابولیسم استخوان اضافه کرد: متابولیت‌های میکروبی از طریق تعدیل سیستم ایمنی بدن ممکن است در بیماری‌های خود ایمنی تیروئید نقش داشته باشند.
وی ادامه داد: میکروبیوتای روده و متابولیت‌های مشتق شده از آن در سنتز هورمون تیروئید و هیدرولیز ترکیبات هورمون تیروئید نقش دارد و می‌تواند از طریق کنترل آسیب DNA و آپوپتوز و تأثیر بر واکنش‌های التهابی به کنترل بدخیمی‌های تیروئید کمک کند.
در ادامه این وبینار دکتر سید داور سیادت دکترای باکتری شناسی پزشکی و رئیس مرکز تحقیقات میکروبیولوژی انستیتو پاستور ایران، با اشاره به تفاوت میکروبیوتا در جنسیت‌های متفاوت، از میکروبیوتا به عنوان عامل موثر در الگوی متفاوت بروز بیماریهای مزمن در زنان و مردان نام برد و افزود: مشاهده شده است که ترکیب میکروبیوتای روده در زنان پس از یائسگی به مردان شباهت بیشتری پیدا میکند و این مساله توجیه کننده تعاملات تغییرات هورمونی و ترکیب باکتریهای ساکن دستگاه گوارش در بروز بیماری هاست.
وی در ادامه به نقش میکروبیوتا در اختلالات هورمونی و بیماری‌های مرتبط نظیر سندرم تخمدان پلی کیستیک و سرطان‌های سینه و پروستات پرداخت.
دکتر شیرین حسنی رنجبر، معاون پژوهشی مرکز تحقیقات چاقی و عادات غذایی پژوهشگاه، نقش میکروبیوتا را در افزایش شیوع چاقی، بروز التهاب و بیماری‌های قلبی عروقی تشریح کرد.
دکتر فریبا کوهدانی متخصص تغذیه، دیگر سخنران این وبینار نیز به تشریح نقش تغذیه و رژیم‌های غذایی غربی، گیاهخواری، بدون گلوتن و مدیترانه‌ایدر ترکیب و تنوع باکتریهای دستگاه گوارش و بروز بیماری‌ها پرداخت.
در بخش دیگری از این وبینار دکتر ارفع مشیری دکترای پزشکی مولکولی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، نقش میکروبیوتا در عملکرد هورمون‌های استروئیدی، بروز سرطان و همچنین روش‌های تعدیل سطح هورمون‌ها از طریق مداخله میکروبیوتا را مورد بحث و بررسی قرار داد.
در انتهای این نشست مجازی، دکتر هانیه السادات اجتهد متخصص بیوتکنولوژی پزشکی و عضو هیات علمی گروه تحقیقاتی میکروبیوتا، نقش میکروبیوتای روده را به عنوان مکانیسم زمینه‌ایمشترک بیماری¬ های غیرواگیر و کووید۱۹ تشریح   کرد و افزود: میکروبیوتای روده از طریق تاثیر بر پاسخ سیستم ایمنی افراد در مواجهه با ویروس، نقش مهمی در همه گیری اخیر ایفا می‌کند.
وی تغییرات سبک زندگی افراد، رعایت فاصله‌های فیزیکی، کاهش تعاملات اجتماعی و سفرها را در ایام همه گیری عاملی تاثیرگذار بر تغییرات ترکیب میکروبیوتای جمعیت دانست و تاکید کرد: این تغییرات نیاز به مطالعات بیشتر در جمعیت‌های مختلف دارد.