دانشکده پرستاری و مامایی برگزار کرد
وبینار کرونا و آنفولانزا بایدها و نبایدهای مراقبت
وبینار کرونا و آنفولانزا بایدها و نبایدهای مراقبت روز سه شنبه 25 آذرماه 99 برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران دانشکده پرستاری و مامایی؛ دکتر اسمعیل محمد نژاد، استادیار گروه آموزشی پرستاری داخلی جراحی و سوپروایزر کنترل عفونت مجتمع بیمارستانی امام خمینی(ره) در وبینار کرونا و انفولانزا بایدها و نبایدهای مراقبت؛ آنفولانزا را یک بیماری ویروسی با تغییر ژن به خصوص در تیپ A تعریف کرد و گفت: آنفولانزا یک بیماری حاد تنفسی است که در فصول سرد سال شایع است و بسته به شرایط زندگی و محیط زندگی این ویروس می تواند رشد و تکثیر پیدا کند.وی اهمیت آنفولانزا را در سرعت انتشار بسیار بالا و قابلیت همه گیری و پاندمی زیاد و احتمال بیشتر بروز عارضه مرگ و میر در گروه های پرخطر دانست.
وی افزود: سه علامت اصلی و شایع آنفلوانزا تب، گلو درد و سرفه و علایم کمکی در تشخیص شامل بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، اسهال، احساس کوفتگی، دردهای استخوانی – عضلانی، لرز، احساس ضعف و خستگی، سردرد، آبریزش بینی و احساس گرفتگی بینی و عطسه است.
دکتر محمد نژاد در ادامه در توضیح تفاوت آنفولانزای فصلی با سرماخوردگی بروز علائم و نحوه شروع آنها در این دو بیماری را شرح داد و گفت: نحوه شروع علائم آنفولانزا بسیار حاد و ناگهانی است و برعکس سرماخوردگی علائمش به صورت تدریجی اتفاق می افتد. تب در آنفولانزا شدید و شایع و در سرماخوردگی کمتر شایع و خفیف است. گلو درد و سرفه هم در آنفولانزا داریم اما در سرماخوردگی ناشایع و کمتر هست. آبریزش بینی، عطسه و احساس گرفتگی بینی نیز در آنفولانزا ناشایع و در سرماخوردگی شایع است.
وی در خصوص آنفولانزا گفت: آنفولانزا هم مثل خیلی از بیماری های دیگر دارای ریسک فاکتور ا است و مهمترین آن شامل افراد بالای ۶۵ سال، کودکان ۶ ماه تا ۵ سال، افراد با نقص سیستم ایمنی، خانم های باردار بلاخص در سه ماهه دوم و سوم، بیماران تحت شیمی درمانی، مصرف کننده کورتون، افراد تحت درمان با اسپرین و افرادی که در جاهای شلوغ و پرتردد مثل زندان ها، آسایشگاه ها و کارکنان حرفه های پزشکی و مراقبین افراد پرخطر است.
وی در ادامه استنشاق قطرات تنفسی آلوده، انتقال از راه تماس و وسایل آلوده به ویروس را از مهم ترین راه های انتقال بیماری آنفولانزا دانست. وی با تاکید بر اهمیت تماس در انتقال آنفولانزا و ویروس کرونا گفت: به همین خاطر ما اصرار داریم به شستن دست ها؛ چون در بیماری هایی که از طریق تماسی انتقا پیدا می کنند، مهم ترین راه پیشگیری و کنترل، شستن دست ها و رعایت اصول هندراب و هندواش خواهد بود.
وی با اشاره به گایدلاین های سازمان بهداشت جهانی بر رعایت فاصله یک و نیم متر بین فرد بیمار و فرد سالم در صورت مهیا نبودن شرایط قرنطینه تاکید کرد.
سوپروایزرکنترل عفونت بیمارستان امام خمینی در توضیح انتقال ویروس از طریق تماس با سطح آلوده اظهار داشت: اگر فکر می کنیم دستمان را به سطحی زده ایم که احتمال آلودگی به ذرات ویروس آنفولانزا وجود دارد؛ نباید دست را به جای دیگر و یا صورت و چشممان بزنیم.
دکتر محمدنژاد استراحت، تغذیه خوب، نوشیدن مایعات به مقدار زیاد،کاهش درد با استفاده از داروهای مسکن و تجویز داروهای ضد ویروسی در موارد خاص و با توصیه پزشک را از راه های درمان بیماری آنفولانزا برشمرد. وی در توضیح اندیکاسیون های تجویز داروهای ضدویروسی را بیمارانی که بیماری در انها به سرعت رشد کرده است، بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه، بیماران مبتلا به پنومونی که نیاز به بستری شدن دارند، بیماران قلبی و ریوی که نیاز به بستری شدن دارند، بیماری های قلبی مادرزادی و نارسایی مزمن کلیوی نام برد.
وی در توضیح ملاحظات تجویز داروهای ضد ویروسی گفت: بحث مقاومت انتی بیوتیکی است و اگر همه افراد در همان ابتدا بخواهند برای درمان آنفولانزا تامیفلو دریافت کنند باید انتظار مقاومت آنتی بیوتیکی را داشته باشیم.
این استادیار گروه آموزشی پرستاری داخلی و جراحی در خصوص واکسن آنفولانزا تصریح کرد: پیشرفته ترین کشورها برای توزیع واکسن آنفولانزا اولویت بندی کرده اند. واکسن آنفولانزا براساس سوش غالب در دنیا ساخته می شود و در اختیار کشورهای مختلف قرار داده می شود. الان کشورهای منطقه Emro که در تقسیم بندی واکسن انفلوانزا جز منطقه شمالی در نظر گرفته می شوند، یک برند واکسن آنفولانزا را تزریق می کنند؛ آنفولانزا سه گانه هستند یا چهارگانه. خیلی شنیدیم که افراد می گویند واکسن آنفولانزا را تزریق کرده اند و مجددا به انفلوانزا مبتلا شدیم. سوش های مختلفی از این ویروس در دنیا وجود دارد و احتمال دارد فرد سوش های دیگری را گرفته باشد. برای سوش های غالب در جامعه واکسن تولید می شود و برعلیه آن و برای پیشگیری از آن واکسن تزریق می شود.
وی با أشاره به اهمیت استرس های روحی و تقویت سیستم ایمنی گفت: باید حواسمان باشد که در کنار ابتلای به ویروس آنفولانزا؛ تقویت سیستم ایمنی بدن و بحث های بهداشتی و کاهش استرس های روحی و روانی بسیار موثر است.
دکتر اسمعیل محمدنژاد با اشاره به کرونا ویروس گفت: شاید سالیان سال به کرونا ویروس مبتلا بودیم؛ ویروس های مختلف علل سرماخوردگی هستند، رینو ویروس عامل اصلی ابتلا به سرماخوردگی هستند، دومین ویروسی که عامل سرماخوردگی است کرونا ویروس است.
وی تصریح کرد: کرونا ویروس نه اولین بیماری نوظهور و نه آخرین آن خواهد بود. قطع بدانید سال های آینده یک بیماری نوظهور دیگر یا ساخت بشر آگاهانه یا ناآگاهانه دنیا را درگیر می کند. ما در طی این ۱۰ سال سارس ، مرس و زیکا را در کشورهای امریکایی داشتیم و الان به کرونا ویروس رسیده ایم. شش نوع(تایپ) کرونا ویروس انسانی تا به حال شناخته شده است که دوتای آنها آلفا و چهار تا بتاکروناویروس هستند(سارس و مرس بتاکرونا ویروس هستند). کرونا ویروس به یک گونه بزرگی از ویروس تعلق دارند که می توانند سبب طیفی از بیماریها از سرماخوردگی تا سندرم تنفسی حاد شدید مانند سارس و کرونا ویروس شوند. آنچه بین اینها فرق و تفاوت اساسی است بحث منبع عفونت، بیماری زایی ، قابلیت انتقال و عوارض جانبی است.
دکتر محمد نژاد در مورد تظاهرات بالینی خاطر نشان کرد: پنومونی شایع ترین تظاهرات جدی عفونت است که در مرحله ابتدایی با تب، سرفه، تنگی نفس و ارتشاح دوطرفه در تصویربرداری از قفسه سینه مشخص می شود. مشکل اصلی این است که کرونا ویروس نمی گوید به طور خاص مهم ترین نشانه علامتی که دارم چیست؛ چون علامت ویژه و خاص خود را ندارد ما آن را با خیلی از بیماریهای عفونی باید آن را تمایز دهیم. مشکل بعدی این است که نه واکسن و نه درمان مشخصی دارد و این کار را مشکل کرده است. براساس آخرین گایدلاین های سازمان بهداشت جهانی در موارد خفیف دو هفته و در موارد شدید تا ۶ هفته طول می کشد تا فرد بهبود پیدا کند.
وی در مورد ابتلای مجدد افراد به کرونا ویروس گفت: خیلی می شنویم که فرد می گوید من یک ماه پیش کرونا گرفتم و مجددا مبتلا شده ام. سازمان بهداشت جهانی میزان عود کرونا ویروس را ۳-۴ درصد بیان کرده است. شاید سوال این باشد که فرد می گوید من دائم مبتلا می شوم ؟ آن کسی که می گوید من دو ماه بعد دوباره مبتلا شده ام این اتفاق برایش می افتد؛ ویروس در بدن هست؛ لود ویروس بعد از ۵-۶ هفته کاهش پیدا می کند. شاید قدرت بیماری زایی اش کاهش پیدا کرده باشد؛ اما وقتی بستر فراهم شود این لود ویروس مجددا رشد پیدا می کند. هدفمان از دو هفته قرنطینه پیشگیری و کنترل خود، خانواده و جامعه است.
وی گفت: این عفونت علائم ونشانه هاش یکسان نبوده است. بیماری را در ماههای قبل بستری کردند با تظاهرات شدید پوستی؛ پس از بستری مشخص شد تست کووید ۱۹ ایشان مثبت است. علائم این ویروس نه تنها در چند علامت شاخص و مشخص خلاصه نشده بود بلکه کل سیستم های بدن را درگیر کرده بود.
وزارت بهداشت و سازمان بهداشت جهانی برای پیشگیری و کنترل از کرونا ویروس، فقط ماسک بهداشت دست را توصیه نکرده است؛ بلکه پکیج پیشگیری شامل استفاده درست و اسلوب مناسب از ماسک زدن، دست شستن، فاصله گذاری اجتماعی، ضدعفونی کردن سطوح و بحث قرنطینه بودن را بیان کرد. در صورتی که فاصله گذاری به درستی رعایت نشود یک فرد آلوده بدون ماسک و عدم رعلیت فاصله گذای می توانند درطی یک ماه به تنهایی 406 نفر را آلوده کند.
وی با اشاره به دستورالعمل استفاده از ماسک توسط سوی سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت گفت: در این گایدلاین مدت زمان استفاده از ماسک جراحی استاندارد 6-4 ساعت بیان شد اما در صورت خیس شدن و آلوده شدن لایه خارجی ماسک پیشنهاد داد باید سریعا تعویض شود.
وی دستکاری کردن و دست زدن به لایه بیرونی ماسک را یکی از مخاطرات دانست و گفت: ویروس در لایه بیرونی ماسک ۳-۴ ساعت باقی می ماند. در این حالت ماسک به جای پیشگیری می تواند یک منبع عفونت باشد. اگر من ماسک استفاده می کنم، بهترین زمان آن وقتی است که در حال صحبت هستم نه این که موقع حرف زدن ماسک را پایین بیاوریم. آنهایی که از ماسک های بنددار استفاده می کنند، ابتدا باید بند بالا در پشت گوش فیکس شود و برای خارج کردن ماسک های بنددار هم باید اول بند پایینی، سپس بند بالایی را باز کرد و باید به این نکته دقت کنیم باید به روش درست و اصولی منهدم نماییم.
در مورد بهداشت دست گفت: بهداشت دست شامل هندارب و هندواش می شود. هندراب یعنی مالش دست با محلول هایی که پایه شان ۶۰ درصد ایزوپروپیل الکل باشد و مدت زمان آن30 -20 ثانیه می باشد. هندواش یعنی شستشوی دست با محلول صابونی، که مدت زمان آن۴۰ تا ۶۰ ثانیه می باشد. محلولهای ضدعفونی با پایه ازن یا نانو هم وجود دارند اما با توجه به گران بودن و کمبود برای تمامی مراکز درمانی قابل استفاده نیست.
وی با طرح این سوال که آیا می توان همیشه به جای هندواش از هندراب استفاده کرد؟ گفت: تا سه سال قبل برنامه این بوده که اگر کسی ۶-۸ بار هندراب کرده است باید یکبار هندواش انجام دهد. اما در طی این دو سه سال اخیر سازمان بهداشت جهانی بحثی را مطرح کرده است به عنوان رله هندراب؛ یعنی به طور دائم می توانید از هندراب استفاده نمایید مگر این که با خون و ترشحات بیمار در تماس باشید که هندواش را توصیه کرده است.
دکتر محمد نژاد تصریح کرد: باور غلط این است که استفاده از دستکش می تواند جایگزین بهداشت دست شود. سازمان بهداشت جهانی می گوید اگر فردی که از دستکش استفاده می کند ، جوهر در کف دست بریزیم در طی ۳۲ ثانیه جوهر از منافذ دستکش عبور می کند و به کف دست می رسد. حساب کنید ذرات جوهر چقدر بزرگ است؛ ذرات ۹۰ تا ۱۲۰ نانومتری کرونا ویروس را در نظر بگیرید. فکر نکنیم استفاده از دستکش می تواند جانشین بهداشت دست شود.
وی خطاب به همکارانش در بیمارستان گفت: اصول کنترل عفونت را حداقل برای سلامت خود و خانواده تان رعایت کنید. بهترین کسانی که می توانیم با کنترل عفونت به آنها نفع برسانیم خانواده خودمان است. این بهترین جایزه ای است که می توانیم در دوران کووید به خانواده مان بدهیم.
سوپروایزر کنترل عفونت مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ع) با تاکید بر اهمیت ضدعفونی کردن سطوح در پیشگیری از ابتلا به کرونا ویروس گفت: برای سطوح نیازی نیست که محلول های گران قیمت خریداری کنیم. محلول های بر پایه کلر که جز محلولهای ضدعفونی کننده هستند، همه به ان دسترسی داریم می توانیم برای ضدعفونی سطوح استفاده کنیم.
وی تاکید کرد: توجه به مدت زمان ماندگاری ویروس هم مهم است و 10 جایی که می تواند به عنوان شایع ترین راه انتقال در جامعه و منبع عفونت مطرح باشد شامل. اسکناس، آشپزخانه ها، دستگیره در، پله های برقی، نرده ها،دیوارها، مترو، استخر، صندلی هواپیما، خودپردازها و بیمارستان ها می باشد. یادمان باشد بشور و بساب با محلولهای ضدعفونی و رعایت پکیج کنترل عفونت برای همین جاهاست.
دکتر محمد نژاد گفت: آن چیزی که در حال حاضر قابل استناد است این که کرونا ویروس از طریق عطسه و سرفه منتقل می شود، برای همین بر رعایت این اصول توسط مردم جامعه تاکید می شود. وی در مورد استفاده از ماسک برای جامعه گفت: پلان سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت این است که مردم جامعه که بیماری زمینه ای دارند و افراد بالای ۶۵ سال باید از ماسک جراحی استفاده کند و سایر افراد می توانند از ماسک پارچه ای استفاده کنند. لزومی ندارد همه مردم جامعه که از ماسک جراحی استفاده کنند.
وی با اشاره به ماندگاری این ویروس گفت: همانطور که در سطح خارجی ماسک ۳ تا ۴ ساعت این ویروس می ماند؛ در وسایل استیل این ماندگاری را تا مدت ها و در برخی از مطالعات آمده است تا سه هفته باقی می ماند.
وی در خصوص یافته های آزمایشگاهی گفت: در بیماران مبتلا به کووید تعداد گلبول های سفید خون می تواند متفاوت باشد؛ لکوپنی، لکوسیتوز و لنفوپنی گزارش شده است؛ اگرچه شایع ترین تظاهر آن لنفوپنی است. اما انچه مطرح است این است که به طور خاص یکی از این ها اتفاق نمی افتد. آنزیم های کبدی در این افراد افزایش پیدا می کند و گاهی عفونت های بیمارستانی با این بیماری همراه می شود و مرگ و میر را بالا می برد.
وی افزود: در حال حاضر سی تی اسکن ریه با حساسیت بالای 90 درصد در تشخیص این بیماری بسیار کمک کننده است و میزان حساسیت تست PCR بین 40 تا 50 درصد می باشد.
او ادامه داد: CDCجمع آوری نمونه ها از مجاری تنفسی فوقانی (سواب بینی- حلقی و دهانی- حلقی) و در صورت امکان دستگاه تنفسی تحتانی (خلط، آسپیراسیون تراشه یا لواژ برونکوآلوئولر) را توصیه می کند و القای خلط اندیکاسیونی برای نمونه گیری کروناویروس ندارد.
وی در مورد تست PCRگفت: روش تشخیص فعلی real-time RT-CPR است. منفی بودن تست به منزله رد کردن کووید نیست اما آزمایش مثبت کووید را تأیید می کند. اگر آزمایش اولیه منفی باشد اما شک به کووید همچنان وجود داشته باشد، سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند كه مجددا آزمایش گرفته و آزمایش از چندین قسمت دستگاه تنفسی انجام شود.
وی در ادامه در خصوص نکات احتیاطی در تهیه و نحوه انتقال نمونه توضیح داد و گفت: نمونه باید در سریعترین زمان ممکن با استفاده از یخ به ازمایشگاه منتقل شود. ارسال دیر نمونه ها و قرار ندادن نمونه ها در یخچال خود باعث منفی کاذب نمونه ها می شود و این انتقال نمونه باید توسط افراد اموزش دیده و مجرب انجام شود.
دکتر محمد نژاد در خصوص درمان کووید ۱۹ اظهار داشت: درمان های ما درمان های حمایتی است و ممکن است این درمانها در کشورهای مختلف با هم اختلافات جزیی را داشته باشند.
وی در خصوص طیف شدت بیماری گفت: اکثریت آنها شدید نیستند. در ۸۰ درصد بیماری خفیف، بدون وجود پنومونی یا پنومونی خفیف، در ۱۵ درصد نوع شدید و با علائمی مانند تنگی نفس، هیپوکسی یا بیشتر از ۵۰ درصد درگیری ریه در تصویر برداری طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت و در ۵ درصد نوع بحرانی در با علایمی مانند نارسایی تنفسی، شوک یا اختلال عملکرد چند ارگان همراست. وی میزان مرگ و میر را ۲ تا ۳ درصد گزارش کرد و گفت: این آمار ۲ تا ۳ درصد مردم جامعه است نه مردمی که به بیمارستان مراجعه و بستری می شوند.
سوپروایزر کنترل عفونت بیمارستان امام خمینی (ره) در خصوص پیشگیری در مراکز بهداشتی- درمانی در برابر کروناویروس گفت: سازمان بهداشت جهانی اقدامات حفاظتی شامل گان آستین دار، شلوار، دستکش، ماسک، محافظ چشم و رسپیراتور N95 یا FFP2 را در مراقبت از کروناویروس بیان کرد و تاکید بر ان است که در مراکز درمانی از این پروتکل استفاده شود. وی در ادامه در مورد استفاده از لباس کاورال به جای گان و شلوار گفت که در پروتکل ابلاغی از طرف وزارت بهداشت بر استفاده از این لباسها توصیه نشده است، در صورتی که استفاده نادرست از این لباسها خود می تواند عاملی برای انتقال این ویروس باشد.
وی در ادامه در مورد استفاده از رسپیراتور N95 یا FFP2 در بخشهای کووید گفت: برای پروسیجرهایی مانند انتوباسیون، احیای قلبی-ریوی، ساکشن کردن.... به طور کلی پروسیجرهای تولید کننده آئروسل باید از ماسک های N95 یا FFP2 استفاده کرد.
او در پایان اصلی ترین واکسن های حال حاضر کرونا؛ فایزر-بیو ان تک، آکسفورد-آسترازنکا، مدرنا و گامالیا(واکسن اسپوتنیک) را با هم مقایسه کرد و گفت: تمامی این چهار واکسن برای ایجاد ایمنی باید دو دوز تزریق شوند و نگهداری واکسنهای فایزر در دمای منهای 70 و مدرنا در دمای منهای 20 درجه یکی از چالش های نگهداری برای برخی از کشورهاست.
وی مدت زمان ایمنی، تغییر ژن در ادامه و عوارض جانبی این واکسن ها از نگرانی های موجود در مورد واکسن ها دانست.
ویدئوی این وبینار را اینجا ببیند.
دکتر محمد نژاد در ادامه در توضیح تفاوت آنفولانزای فصلی با سرماخوردگی بروز علائم و نحوه شروع آنها در این دو بیماری را شرح داد و گفت: نحوه شروع علائم آنفولانزا بسیار حاد و ناگهانی است و برعکس سرماخوردگی علائمش به صورت تدریجی اتفاق می افتد. تب در آنفولانزا شدید و شایع و در سرماخوردگی کمتر شایع و خفیف است. گلو درد و سرفه هم در آنفولانزا داریم اما در سرماخوردگی ناشایع و کمتر هست. آبریزش بینی، عطسه و احساس گرفتگی بینی نیز در آنفولانزا ناشایع و در سرماخوردگی شایع است.
وی در خصوص آنفولانزا گفت: آنفولانزا هم مثل خیلی از بیماری های دیگر دارای ریسک فاکتور ا است و مهمترین آن شامل افراد بالای ۶۵ سال، کودکان ۶ ماه تا ۵ سال، افراد با نقص سیستم ایمنی، خانم های باردار بلاخص در سه ماهه دوم و سوم، بیماران تحت شیمی درمانی، مصرف کننده کورتون، افراد تحت درمان با اسپرین و افرادی که در جاهای شلوغ و پرتردد مثل زندان ها، آسایشگاه ها و کارکنان حرفه های پزشکی و مراقبین افراد پرخطر است.
وی در ادامه استنشاق قطرات تنفسی آلوده، انتقال از راه تماس و وسایل آلوده به ویروس را از مهم ترین راه های انتقال بیماری آنفولانزا دانست. وی با تاکید بر اهمیت تماس در انتقال آنفولانزا و ویروس کرونا گفت: به همین خاطر ما اصرار داریم به شستن دست ها؛ چون در بیماری هایی که از طریق تماسی انتقا پیدا می کنند، مهم ترین راه پیشگیری و کنترل، شستن دست ها و رعایت اصول هندراب و هندواش خواهد بود.
وی با اشاره به گایدلاین های سازمان بهداشت جهانی بر رعایت فاصله یک و نیم متر بین فرد بیمار و فرد سالم در صورت مهیا نبودن شرایط قرنطینه تاکید کرد.
سوپروایزرکنترل عفونت بیمارستان امام خمینی در توضیح انتقال ویروس از طریق تماس با سطح آلوده اظهار داشت: اگر فکر می کنیم دستمان را به سطحی زده ایم که احتمال آلودگی به ذرات ویروس آنفولانزا وجود دارد؛ نباید دست را به جای دیگر و یا صورت و چشممان بزنیم.
دکتر محمدنژاد استراحت، تغذیه خوب، نوشیدن مایعات به مقدار زیاد،کاهش درد با استفاده از داروهای مسکن و تجویز داروهای ضد ویروسی در موارد خاص و با توصیه پزشک را از راه های درمان بیماری آنفولانزا برشمرد. وی در توضیح اندیکاسیون های تجویز داروهای ضدویروسی را بیمارانی که بیماری در انها به سرعت رشد کرده است، بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه، بیماران مبتلا به پنومونی که نیاز به بستری شدن دارند، بیماران قلبی و ریوی که نیاز به بستری شدن دارند، بیماری های قلبی مادرزادی و نارسایی مزمن کلیوی نام برد.
وی در توضیح ملاحظات تجویز داروهای ضد ویروسی گفت: بحث مقاومت انتی بیوتیکی است و اگر همه افراد در همان ابتدا بخواهند برای درمان آنفولانزا تامیفلو دریافت کنند باید انتظار مقاومت آنتی بیوتیکی را داشته باشیم.
این استادیار گروه آموزشی پرستاری داخلی و جراحی در خصوص واکسن آنفولانزا تصریح کرد: پیشرفته ترین کشورها برای توزیع واکسن آنفولانزا اولویت بندی کرده اند. واکسن آنفولانزا براساس سوش غالب در دنیا ساخته می شود و در اختیار کشورهای مختلف قرار داده می شود. الان کشورهای منطقه Emro که در تقسیم بندی واکسن انفلوانزا جز منطقه شمالی در نظر گرفته می شوند، یک برند واکسن آنفولانزا را تزریق می کنند؛ آنفولانزا سه گانه هستند یا چهارگانه. خیلی شنیدیم که افراد می گویند واکسن آنفولانزا را تزریق کرده اند و مجددا به انفلوانزا مبتلا شدیم. سوش های مختلفی از این ویروس در دنیا وجود دارد و احتمال دارد فرد سوش های دیگری را گرفته باشد. برای سوش های غالب در جامعه واکسن تولید می شود و برعلیه آن و برای پیشگیری از آن واکسن تزریق می شود.
وی با أشاره به اهمیت استرس های روحی و تقویت سیستم ایمنی گفت: باید حواسمان باشد که در کنار ابتلای به ویروس آنفولانزا؛ تقویت سیستم ایمنی بدن و بحث های بهداشتی و کاهش استرس های روحی و روانی بسیار موثر است.
دکتر اسمعیل محمدنژاد با اشاره به کرونا ویروس گفت: شاید سالیان سال به کرونا ویروس مبتلا بودیم؛ ویروس های مختلف علل سرماخوردگی هستند، رینو ویروس عامل اصلی ابتلا به سرماخوردگی هستند، دومین ویروسی که عامل سرماخوردگی است کرونا ویروس است.
وی تصریح کرد: کرونا ویروس نه اولین بیماری نوظهور و نه آخرین آن خواهد بود. قطع بدانید سال های آینده یک بیماری نوظهور دیگر یا ساخت بشر آگاهانه یا ناآگاهانه دنیا را درگیر می کند. ما در طی این ۱۰ سال سارس ، مرس و زیکا را در کشورهای امریکایی داشتیم و الان به کرونا ویروس رسیده ایم. شش نوع(تایپ) کرونا ویروس انسانی تا به حال شناخته شده است که دوتای آنها آلفا و چهار تا بتاکروناویروس هستند(سارس و مرس بتاکرونا ویروس هستند). کرونا ویروس به یک گونه بزرگی از ویروس تعلق دارند که می توانند سبب طیفی از بیماریها از سرماخوردگی تا سندرم تنفسی حاد شدید مانند سارس و کرونا ویروس شوند. آنچه بین اینها فرق و تفاوت اساسی است بحث منبع عفونت، بیماری زایی ، قابلیت انتقال و عوارض جانبی است.
دکتر محمد نژاد در مورد تظاهرات بالینی خاطر نشان کرد: پنومونی شایع ترین تظاهرات جدی عفونت است که در مرحله ابتدایی با تب، سرفه، تنگی نفس و ارتشاح دوطرفه در تصویربرداری از قفسه سینه مشخص می شود. مشکل اصلی این است که کرونا ویروس نمی گوید به طور خاص مهم ترین نشانه علامتی که دارم چیست؛ چون علامت ویژه و خاص خود را ندارد ما آن را با خیلی از بیماریهای عفونی باید آن را تمایز دهیم. مشکل بعدی این است که نه واکسن و نه درمان مشخصی دارد و این کار را مشکل کرده است. براساس آخرین گایدلاین های سازمان بهداشت جهانی در موارد خفیف دو هفته و در موارد شدید تا ۶ هفته طول می کشد تا فرد بهبود پیدا کند.
وی در مورد ابتلای مجدد افراد به کرونا ویروس گفت: خیلی می شنویم که فرد می گوید من یک ماه پیش کرونا گرفتم و مجددا مبتلا شده ام. سازمان بهداشت جهانی میزان عود کرونا ویروس را ۳-۴ درصد بیان کرده است. شاید سوال این باشد که فرد می گوید من دائم مبتلا می شوم ؟ آن کسی که می گوید من دو ماه بعد دوباره مبتلا شده ام این اتفاق برایش می افتد؛ ویروس در بدن هست؛ لود ویروس بعد از ۵-۶ هفته کاهش پیدا می کند. شاید قدرت بیماری زایی اش کاهش پیدا کرده باشد؛ اما وقتی بستر فراهم شود این لود ویروس مجددا رشد پیدا می کند. هدفمان از دو هفته قرنطینه پیشگیری و کنترل خود، خانواده و جامعه است.
وی گفت: این عفونت علائم ونشانه هاش یکسان نبوده است. بیماری را در ماههای قبل بستری کردند با تظاهرات شدید پوستی؛ پس از بستری مشخص شد تست کووید ۱۹ ایشان مثبت است. علائم این ویروس نه تنها در چند علامت شاخص و مشخص خلاصه نشده بود بلکه کل سیستم های بدن را درگیر کرده بود.
وزارت بهداشت و سازمان بهداشت جهانی برای پیشگیری و کنترل از کرونا ویروس، فقط ماسک بهداشت دست را توصیه نکرده است؛ بلکه پکیج پیشگیری شامل استفاده درست و اسلوب مناسب از ماسک زدن، دست شستن، فاصله گذاری اجتماعی، ضدعفونی کردن سطوح و بحث قرنطینه بودن را بیان کرد. در صورتی که فاصله گذاری به درستی رعایت نشود یک فرد آلوده بدون ماسک و عدم رعلیت فاصله گذای می توانند درطی یک ماه به تنهایی 406 نفر را آلوده کند.
وی با اشاره به دستورالعمل استفاده از ماسک توسط سوی سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت گفت: در این گایدلاین مدت زمان استفاده از ماسک جراحی استاندارد 6-4 ساعت بیان شد اما در صورت خیس شدن و آلوده شدن لایه خارجی ماسک پیشنهاد داد باید سریعا تعویض شود.
وی دستکاری کردن و دست زدن به لایه بیرونی ماسک را یکی از مخاطرات دانست و گفت: ویروس در لایه بیرونی ماسک ۳-۴ ساعت باقی می ماند. در این حالت ماسک به جای پیشگیری می تواند یک منبع عفونت باشد. اگر من ماسک استفاده می کنم، بهترین زمان آن وقتی است که در حال صحبت هستم نه این که موقع حرف زدن ماسک را پایین بیاوریم. آنهایی که از ماسک های بنددار استفاده می کنند، ابتدا باید بند بالا در پشت گوش فیکس شود و برای خارج کردن ماسک های بنددار هم باید اول بند پایینی، سپس بند بالایی را باز کرد و باید به این نکته دقت کنیم باید به روش درست و اصولی منهدم نماییم.
در مورد بهداشت دست گفت: بهداشت دست شامل هندارب و هندواش می شود. هندراب یعنی مالش دست با محلول هایی که پایه شان ۶۰ درصد ایزوپروپیل الکل باشد و مدت زمان آن30 -20 ثانیه می باشد. هندواش یعنی شستشوی دست با محلول صابونی، که مدت زمان آن۴۰ تا ۶۰ ثانیه می باشد. محلولهای ضدعفونی با پایه ازن یا نانو هم وجود دارند اما با توجه به گران بودن و کمبود برای تمامی مراکز درمانی قابل استفاده نیست.
وی با طرح این سوال که آیا می توان همیشه به جای هندواش از هندراب استفاده کرد؟ گفت: تا سه سال قبل برنامه این بوده که اگر کسی ۶-۸ بار هندراب کرده است باید یکبار هندواش انجام دهد. اما در طی این دو سه سال اخیر سازمان بهداشت جهانی بحثی را مطرح کرده است به عنوان رله هندراب؛ یعنی به طور دائم می توانید از هندراب استفاده نمایید مگر این که با خون و ترشحات بیمار در تماس باشید که هندواش را توصیه کرده است.
دکتر محمد نژاد تصریح کرد: باور غلط این است که استفاده از دستکش می تواند جایگزین بهداشت دست شود. سازمان بهداشت جهانی می گوید اگر فردی که از دستکش استفاده می کند ، جوهر در کف دست بریزیم در طی ۳۲ ثانیه جوهر از منافذ دستکش عبور می کند و به کف دست می رسد. حساب کنید ذرات جوهر چقدر بزرگ است؛ ذرات ۹۰ تا ۱۲۰ نانومتری کرونا ویروس را در نظر بگیرید. فکر نکنیم استفاده از دستکش می تواند جانشین بهداشت دست شود.
وی خطاب به همکارانش در بیمارستان گفت: اصول کنترل عفونت را حداقل برای سلامت خود و خانواده تان رعایت کنید. بهترین کسانی که می توانیم با کنترل عفونت به آنها نفع برسانیم خانواده خودمان است. این بهترین جایزه ای است که می توانیم در دوران کووید به خانواده مان بدهیم.
سوپروایزر کنترل عفونت مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ع) با تاکید بر اهمیت ضدعفونی کردن سطوح در پیشگیری از ابتلا به کرونا ویروس گفت: برای سطوح نیازی نیست که محلول های گران قیمت خریداری کنیم. محلول های بر پایه کلر که جز محلولهای ضدعفونی کننده هستند، همه به ان دسترسی داریم می توانیم برای ضدعفونی سطوح استفاده کنیم.
وی تاکید کرد: توجه به مدت زمان ماندگاری ویروس هم مهم است و 10 جایی که می تواند به عنوان شایع ترین راه انتقال در جامعه و منبع عفونت مطرح باشد شامل. اسکناس، آشپزخانه ها، دستگیره در، پله های برقی، نرده ها،دیوارها، مترو، استخر، صندلی هواپیما، خودپردازها و بیمارستان ها می باشد. یادمان باشد بشور و بساب با محلولهای ضدعفونی و رعایت پکیج کنترل عفونت برای همین جاهاست.
دکتر محمد نژاد گفت: آن چیزی که در حال حاضر قابل استناد است این که کرونا ویروس از طریق عطسه و سرفه منتقل می شود، برای همین بر رعایت این اصول توسط مردم جامعه تاکید می شود. وی در مورد استفاده از ماسک برای جامعه گفت: پلان سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت این است که مردم جامعه که بیماری زمینه ای دارند و افراد بالای ۶۵ سال باید از ماسک جراحی استفاده کند و سایر افراد می توانند از ماسک پارچه ای استفاده کنند. لزومی ندارد همه مردم جامعه که از ماسک جراحی استفاده کنند.
وی با اشاره به ماندگاری این ویروس گفت: همانطور که در سطح خارجی ماسک ۳ تا ۴ ساعت این ویروس می ماند؛ در وسایل استیل این ماندگاری را تا مدت ها و در برخی از مطالعات آمده است تا سه هفته باقی می ماند.
وی در خصوص یافته های آزمایشگاهی گفت: در بیماران مبتلا به کووید تعداد گلبول های سفید خون می تواند متفاوت باشد؛ لکوپنی، لکوسیتوز و لنفوپنی گزارش شده است؛ اگرچه شایع ترین تظاهر آن لنفوپنی است. اما انچه مطرح است این است که به طور خاص یکی از این ها اتفاق نمی افتد. آنزیم های کبدی در این افراد افزایش پیدا می کند و گاهی عفونت های بیمارستانی با این بیماری همراه می شود و مرگ و میر را بالا می برد.
وی افزود: در حال حاضر سی تی اسکن ریه با حساسیت بالای 90 درصد در تشخیص این بیماری بسیار کمک کننده است و میزان حساسیت تست PCR بین 40 تا 50 درصد می باشد.
او ادامه داد: CDCجمع آوری نمونه ها از مجاری تنفسی فوقانی (سواب بینی- حلقی و دهانی- حلقی) و در صورت امکان دستگاه تنفسی تحتانی (خلط، آسپیراسیون تراشه یا لواژ برونکوآلوئولر) را توصیه می کند و القای خلط اندیکاسیونی برای نمونه گیری کروناویروس ندارد.
وی در مورد تست PCRگفت: روش تشخیص فعلی real-time RT-CPR است. منفی بودن تست به منزله رد کردن کووید نیست اما آزمایش مثبت کووید را تأیید می کند. اگر آزمایش اولیه منفی باشد اما شک به کووید همچنان وجود داشته باشد، سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند كه مجددا آزمایش گرفته و آزمایش از چندین قسمت دستگاه تنفسی انجام شود.
وی در ادامه در خصوص نکات احتیاطی در تهیه و نحوه انتقال نمونه توضیح داد و گفت: نمونه باید در سریعترین زمان ممکن با استفاده از یخ به ازمایشگاه منتقل شود. ارسال دیر نمونه ها و قرار ندادن نمونه ها در یخچال خود باعث منفی کاذب نمونه ها می شود و این انتقال نمونه باید توسط افراد اموزش دیده و مجرب انجام شود.
دکتر محمد نژاد در خصوص درمان کووید ۱۹ اظهار داشت: درمان های ما درمان های حمایتی است و ممکن است این درمانها در کشورهای مختلف با هم اختلافات جزیی را داشته باشند.
وی در خصوص طیف شدت بیماری گفت: اکثریت آنها شدید نیستند. در ۸۰ درصد بیماری خفیف، بدون وجود پنومونی یا پنومونی خفیف، در ۱۵ درصد نوع شدید و با علائمی مانند تنگی نفس، هیپوکسی یا بیشتر از ۵۰ درصد درگیری ریه در تصویر برداری طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت و در ۵ درصد نوع بحرانی در با علایمی مانند نارسایی تنفسی، شوک یا اختلال عملکرد چند ارگان همراست. وی میزان مرگ و میر را ۲ تا ۳ درصد گزارش کرد و گفت: این آمار ۲ تا ۳ درصد مردم جامعه است نه مردمی که به بیمارستان مراجعه و بستری می شوند.
سوپروایزر کنترل عفونت بیمارستان امام خمینی (ره) در خصوص پیشگیری در مراکز بهداشتی- درمانی در برابر کروناویروس گفت: سازمان بهداشت جهانی اقدامات حفاظتی شامل گان آستین دار، شلوار، دستکش، ماسک، محافظ چشم و رسپیراتور N95 یا FFP2 را در مراقبت از کروناویروس بیان کرد و تاکید بر ان است که در مراکز درمانی از این پروتکل استفاده شود. وی در ادامه در مورد استفاده از لباس کاورال به جای گان و شلوار گفت که در پروتکل ابلاغی از طرف وزارت بهداشت بر استفاده از این لباسها توصیه نشده است، در صورتی که استفاده نادرست از این لباسها خود می تواند عاملی برای انتقال این ویروس باشد.
وی در ادامه در مورد استفاده از رسپیراتور N95 یا FFP2 در بخشهای کووید گفت: برای پروسیجرهایی مانند انتوباسیون، احیای قلبی-ریوی، ساکشن کردن.... به طور کلی پروسیجرهای تولید کننده آئروسل باید از ماسک های N95 یا FFP2 استفاده کرد.
او در پایان اصلی ترین واکسن های حال حاضر کرونا؛ فایزر-بیو ان تک، آکسفورد-آسترازنکا، مدرنا و گامالیا(واکسن اسپوتنیک) را با هم مقایسه کرد و گفت: تمامی این چهار واکسن برای ایجاد ایمنی باید دو دوز تزریق شوند و نگهداری واکسنهای فایزر در دمای منهای 70 و مدرنا در دمای منهای 20 درجه یکی از چالش های نگهداری برای برخی از کشورهاست.
وی مدت زمان ایمنی، تغییر ژن در ادامه و عوارض جانبی این واکسن ها از نگرانی های موجود در مورد واکسن ها دانست.
ویدئوی این وبینار را اینجا ببیند.
نظر دهید