فتق به بیرون زدگی یک عضو (مانند روده) از قسمتی از جدارشکم که ضعیف است گفته می شود. فتق زمانی اتفاق می افتد که لایه های درونی عضله شکمی ضعیف شده منجر به تورم یا پارگی شود. مثل تیوپی که تز داخل به تایر آسیب دیده  فشار می آورد. لایه داخلی شکم هم به دیواره شکم تضعیف شده فشار آورده و یک کیسه باد کنک مانند درست می کند و این باعث می شود احشای درونی شکم یا بافت شکمی به درون این کیسه رانده شوند. فتق ممکن است ایجاد دردهای بسیار شدید کند و یا بروز مشکلات دیگر ممکن اسن نیاز به جراحی اورژانس پیدا کند.

انواع فتق
- برحسب تشکیل فتق انواع مختلف فقتق به وجود می آید:
- فتق اینگوینال (پایین کشاله ران)
- فتق فمورال یا رانی
- فتق نافی
- فتق شکمی یا شکافی با محل برش جراحی

علائم بیماری
فرد مبتلا یک توده برجسته در کشاله ران، اطراف ناف و یا از شکاف جراحی قدیمی حس می کند برجستگی ممکن است همیشه وجود داشته باشد و یا ممکن است به طور ناگهانی بعد از سرفه و زورزدن و انجام کار سنگین ظاهر شود.

درمان
فتق درمان طبی ندارد. درمان قطعی آن جراحی است که به دو روش باز و لاپاراسکوپی انجام می شود. در صورتیکه فتق بدون علامت باشد و عمل جراحی برای فرد به دلائلی پر خطر باشد می توان درمان جراحی نکرد.

آمادگی قبل از جراحی
- بیمار باید از شب قبل از جراحی ناشتا باشد.
- برای کاهش آلودگی و احتمال عفونت شب قبل از جراحی استحمام کند.
- لازم است موهای ناحیه عمل، بلافاصله قبل از جراحی تراشیده شود.
- داروهایی مثل آسپرین، داروهای رقیق کننده خون، داروهای ضد التهاب (داروهای آرتروز) و ویتامین E قرص سیر و داروهای کنترل کننده قند خون باید از چند روز تا یک هفته قبل از جراحی مصرف نشوند.
- سیگار ترک شود.

مراقبت های پس از عمل جراحی
- پس از انتقال از اتاق عمل به بخش بیمار نباید از راه دهان چیزی بخورد ولی پس از هوشیاری کامل و در صورت عدم تهوع با اجازه پزشک می تواند مایعات را در صورت تحمل میل نماید.
- آموزش های لازم در مورد تنفس های عمیق و تغییر وضعیت بدن بایستی توسط بیمار انجام شود. تا از بروز عفونت های تنفسی و آتلکتازی پیشگیری شود.
- هنگام برخاستن از بستر آهسته بر لبه  تخت نشسته و پاها را آویزان کند و در صورتی که سرگیجه نداشت با کمک پرستار می تواند از بستر خارج شود.
- محل جراحی را حین سرفه، عطسه و سکسکه کردن با بالش ثابت نگه دارد تا از فشار به ناحیه عمل جلوگیری شود.
- بعد از هر گونه جراحی فتق از 24 تا 48 ساعت ممکن است بیمار درد داشته باشد که با مسکن هایی که پزشک تجویز می کند درد برطرف خواهد شد.

مراقبت در منزل
- آنتی بیوتیک های تجویز شده توسط پزشک سر وقت و به طور کامل مصرف شود.
- بخیه ها معمولا 7 تا 10 روز پس از جراحی با نظر پزشک کشیده می شود.
- نحوه فعالیت: بیمار می تواند فعالیت های خود را در عرض یک هفته پس از جراحی، از سر گیرد، ولی از انجام کارهای سنگین، فشار ضمن اجابت مزاج، بلند کردن اجسام سنگین و تمرینات ورزشی خشن و کششی و کار سخت (بلند کردن بار بیشتر 3 کیلو گرم) تا دوماه پرهیز شود.
- به منظور پیشگیری از کشیدگی ناحیه برش جراحی و ایجاد ناراحتی چند هفته از فعالیت جنسی خودداری شود.
- به منظور پیشگیری از یبوست، رژیم غذایی پرفیبر شامل سبزیجات، سالاد و میوه میل شود.
- اگر بیمار اضافه وزن دارد وزن خود را کاهش دهد.

علائم هشدار دهنده
- تب بالای 39 درجه
- تورم و ترشح چرکی و درد محل جراحی (دردی که با داروهای تجویز شده آرام نشود.)
- قرمزی اطراف محل جراحی که در حال پیشرفت باشد.
- تهوع و استفراغ مداوم
- عدم توانایی در دفع ادرار
- سرفه مداوم یا تنگی نفس

منبع:بیمارستان سینا، دانشگاه علوم پزشکی تهران

تنظیم: مونا عدالت یار