حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدقریشی: فلسفه اصلی قیام حضرت امام حسین (ع)، نهادینه کردن شناخت و معرفت به خداوند عزو جل است

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه، مسئول نهاد در نشست روز یکشنبه 9 مرداد ۱۴۰۱در سالن شورای ستاد مرکزی، به تشریح حدیثی از امام حسین (ع)  پرداخت و اظهار داشت: « ایّ شیْ‏ءٍ کنْتمْ قبْل أنْ یخْلق اللّه عزّوجلّ آدم (ع)؟ قال کنّا اشْباح نورٍ ندور حوْل عرْش الرّحْمن فنعلّم للْملائکة التّسْبیح و التّهْلیل و التّحْمید. ایّها النّاس! إنّ اللّه جلّ ذکْره ما خلق الْعباد إلاّ لیعْرفوه، فإذا عرفوه عبدوه فإذا عبدوه اسْتغْنوْا بعبادته عنْ عبادة ما سواه - قبل از این‏که خداوند عزّوجل آدم (ع) را خلق کند، شما چه چیزی بودید؟ فرمود: ما شبح‏هایی از نور بودیم که بر گرد عرش خدا می‏چرخیدیم و به ملائکه درس تسبیح و توحید و ستایش خدا را می‏آموختیم. امام حسین (ع) فرمود ای مردم! خداوند بندگان را آفرید تا او را بشناسند، آن‏گاه که او را شناختند، پرستش کنند و آن‏گاه که او را پرستیدند، از پرستش غیر او بی‏ نیاز شوند » ۱

مسئول نهاد در ادامه به بررسی و توضیح آیات اشاره کرد و اظهار داشت:

«معرفت امام برابر با معرفت خدا»

معرفت و شناخت امام معصوم، در اسلام تا آن اندازه اهمیت دارد که در پاره‌ای از روایات، شناخت و معرفت امام، مساوی با شناخت خداوند متعال قرار داده شده است. این مساله آن چنان حائز اهمیت است که در برخی روایات دیگر،حتی قدم از این نیز فراتر گذاشته شده و چنین بیان شده که اصلا معرفت و عبادت خدا بدون معرفت به امام معصوم، ممکن و میسر نخواهد بود و گویا امام پل ارتباطی میان مولی و عبد برای شناخت مولی و عبادت اوست. چنان‌چه در فرازی از زیارت جامعه کبیره چنین وارد شده که (بنا عرف الله و بنا عبد الله)، به واسطه شناخت و اطاعت از اهل بیت (علیهم السلام) است که خدا شناخته و عبادت می‌شود. مفهوم این کلام این است که بدون شناخت و تبعیت از امام معصوم، شناخت و عبادت خدا نیز ممکن نخواهد بود. یا به عبارت دیگر کسی که به امام زمان خویش معرفت ندارد، نمی‌تواند خدای خویش را آن‌گونه که هست شناخته و عبادت نماید و اصلا عبادت وی، بدون اطاعت از امامی که خود خداوند متعال، انسان را ملزم به اطاعت از او نموده، پذیرفته نبوده و آثار تربیتی، اخلاقی و انسان‌سازی عبادت را نیز در پی نخواهد داشت. حال جهت روشن‌تر شدن بیشتر این موضوع، در ادامه روایت دیگری را در همین زمینه بیان کرده و توضیح می‌دهیم. در روایتی از سیدالشهداء، حضرت ابا عبدالله الحسین(علیه السلام)، خطاب به اصحابشان آمده است: ای مردم، همانا خداوند بندگان را خلق نکرد مگر برای اینکه او را بشناسند؛ زیرا هنگامی که او را شناختند او را عبادت خواهند کرد و هنگامی که او را عبادت کنند، از عبادت و اطاعت غیرخدا بی‌نیاز خواهند شد (یعنی نفع شناخت و عبادت خدا به خود بندگان باز خواهد گشت). امام از جانب خداوند متعال برای هدایت خلق به سوی خدا نصب گردیده و واسطه بین خدا و خلق می‌باشد؛ در نتیجه کسی که معرفت به امام معصوم(ع) پیدا نکند، هرگز خدا را نخواهد شناخت.

رابطه‏ ى معرفت و عبادت چیست و کدام یک اوّل بوجود می آید؟

پروردگار متعال هدفش از خلقت این بوده که شناخته شود و قرآن مجید مى‏فرماید: «و ما خلقت الجنّ و الانس الاّ لیعبدون»طبیعى است عبادت فرع بر معرفت است؛ اگر انسان خدا را شناخت عبادت مى‏کند، وقتى ما مى‏گوئیم منظور از خلقت عبادت است مى‏دانیم عبادت بدون معرفت تحقّق پیدا نمى‏کند؛ پس طبیعى است که خدا جنّ و انس را خلق کرده اوّل براى معرفت و بعد در اثر معرفت عبادت. لذا معرفت و عبادت هدف خلقت است، هدف اولیه و حقیقى این است که انسان بنده شود وقتى انسان بنده شد تمام قوا را در اختیارش قرار مى‏دهند و قدرتمند کامل و بى نهایت مى‏شود امّا این قدرت را نمى‏دهند که این شخص هر کارى خواست بکند بلکه حتّى حضرت على علیه‏السلام با تمام قدرتى که داشت معمولى و طبیعى زندگى مى‏کرد، باید طبق بندگى عمل کند. پس هدف بنده‏ى خدا شدن است.

«نتیجه عملی معرفت»

بزرگترین و مهم ترین مسأله‏اى که خداى تعالى براى بشر منظور کرده این است که انسان طبق فرهنگ و آداب احکام دین مقدّس اسلام زندگى کند و همین معنا سبب آن مى‏شود که انسان بنده‏ى دائمى خدا بشود. مهم ترین هدف از خلقت بندگى است. بندگى معنایش این است که انسان هر چه دارد، وجود خودش و آنچه متعلّق به او است و هر یک ازاعمالش، تمام در راه مولایش باشد. بنابر آنچه بیان شد ما برای تحصیل معرفت امام(ع) مأموریم و از طرف دیگر بین معرفت و اطاعت، یک تأثیر و تأثر متقابل هست، یعنی هرچه معرفت بیشتر باشد اطاعت نیز بیشتر می‌شود و هرچه اطاعت بیشتر باشد معرفت بیشتر خواهد شد.به عبارت دیگر شناخت امام، همان شناخت خدا و در نتیجه، اطاعت امام همان اطاعت خداست.

۱) بحار الانوار، ج ۵۷ ص ۳۱۱ ح۱ * بحار الانوار، ج ۵ ص ۳۱۲ ح۱