در جلسه شبکه تحقیقات استئوپروز کشور مطرح شد: 10 درصد افزایش تراکم استخوان در سنین قبل از یائسگی منجر به 13سال تاخیر در بروز استئوپروز می شود.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکي تهران پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، جلسه شبکه ملی تحقیقات استئوپروز کشور با حضور دکتر باقر لاریجانی نائب رئیس کمیته ملی پیشگیری و مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت، دکتر سید محمود طباطبایی رئیس انجمن استئوپروز ایران، دکتر محمد پژوهی رئیس شبکه تحقیقات استئوپروز کشور، دکتر افشین استوار رئیس مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم و شماری از اساتید برجسته عضو شبکه تحقیقات از دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور، روز سه شنبه 28 مرداد ماه به صورت مجازی برگزار شد.

در ابتدای این جلسه دکتر باقر لاریجانی، رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، ضمن تشکر از شرکت اعضا از نقاط مختلف کشور در جلسه، پاندمی کووید-19 را فرصتی خواند که میتوان جلسات را بصورت مجازی و با سهولت بیشتر برگزار کرد.

ایشان از مشارکت همکاران جدید از رشته های مختلف ابراز خرسندی کرد و گفت: تلاش برای شبکه سازی و همکاری مشترک در سطح ملی ادامه دارد.  

وی در ادامه خلاصه ای از پروژه های کاربردی مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه همچون ارائه خدمات یکپارچه شکستگی در قالب کلینیک های FLS با مشارکت وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی کشور، نظام ثبت داده های استئوپروز، مطالعه چند مرکزی استئوپروز ایرانیان (آیموس) و برنامه های روز جهانی استئوپروز را تبیین کرد.  

نائب رئیس کمیته ملی پیشگیری و مدیریت بیماری های غیرواگیر با اشاره به تقابل بین بیماری کووید-19 و بیماری های غیرواگیر گفت: آمارها نشان داده اند که در افرادی که دچار ریسک فاکتورهای بیماری های غیرواگیر هستند، نوع شدیدتر بیماری کووید-19 را تجربه خواهند کرد.

دکتر لاریجانی تصریح کرد: مطالعه جدید آیموس داده های ارزشمندی را در مورد کشور فراهم می کند که متاسفانه پاندمی کووید-19 مشکلاتی را در عملیاتی کردن این مطالعه ایجاد کرده است که امیدواریم هر چه سریع تر این مطالعه از سر گرفته شود.

وی بیماری استئوپروز را یکی از معضلات جدی بهداشت عمومی کشور خواند که در سطح منطقه و دنیا نیز بار ناشی از آن در خور توجه است.

وي در ادامه به همکاری پژوهشگاه با بنیاد بین المللی پوکی استخوان اشاره کرد و گفت: این مرکز تنها مرکز همکار سازمان بهداشت جهانی در منطقه EMRO است که متمرکز بر استئوپروز است.

نائب رئیس کمیته ملی پیشگیری و مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت افزود: بر اساس گزارش های جهانی، یک دهم از زنان بالای 60 سال و دو سوم زنان بالای 90 سال درگیر پوکی استخوان هستند.

دکتر لاریجانی همچنین بر لزوم برنامه ریزی وسیع برای پایش سنجش تراکم استخوان تاکید کرد و ادامه داد: بر اساس مطالعات 10 درصد افزایش BMD در سنین قبل از یائسگی میتواند 13 سال وقوع استئوپروز را به تعویق بیندازد.

رئیس پژوهشگاه با بیان اینکه سالانه 9 میلیون شکستگی در سراسر جهان رخ می دهد، خاطرنشان کرد: هر 3 ثانیه 1 نفر در جهان شکستگی ناشی از پوکی استخوان را تجربه می کند و 1 زن از هر 3 زن و 1 مرد از هر 5 مرد بالای 50 سال دچار شکستگی می شوند.

دکتر لاریجانی ادامه داد: 80 درصد افرادی که در معرض شکستگی هستند به نوعی شکستگی را تجربه کرده اند، اما متاسفانه بعد از درمان شکستگی مورد پیگیری از نظر پوکی استخوان قرار نگرفته اند.

وي با بیان این که پیش بینی میشود تا سال 2050 میزان شکستگی مخصوصا در ناحیه لگن در مردان سه برابر افزایش یابد ادامه داد: اگرچه 61 درصد از شکستگی های ناشی از پوکی استخوان در زنان رخ می دهد، اما مردان هم در معرض خطر قرار دارند.

دکتر لاریجانی افزود: با توجه به اینکه شکستگی استقلال بیمار را با اختلال مواجه می کند، هزینه های بسیاری هم بر فرد و هم بر سیستم بهداشت و درمان وارد می شود طوری که تا سال 2030 هزینه ناشی از بیماری پوکی استخوان 27 درصد افزایش خواهد یافت.

رئیس پژوهشگاه در ادامه به وضعیت نامطلوب نمایه توده استخوانی در جمعیت خاورمیانه اشاره کرد و تصریح کرد:  شکستگی های لگن در جمعیت ساکن در این منطقه 2 الی 3 برابر میانگین دنیا است و متاسفانه کشور ما نیز  با توجه به قرار گرفتن در چنین جغرافیایی از این شرایط مستثنی نیست، بطوریکه 12 درصد شکستگی های خاورمیانه در ایران رخ می دهد و ایران 85/. درصد  از بار جهانی شکستگی لگن را به خود اختصاص داده است.

وی افزود: در همین راستا پژوهشگاه علوم غدد نیز نگاه نظام مندی برای مدیریت این بیماری در اختیار گرفته و همزمان با  مراکز پیشگام جهانی در این زمینه درحال فعالیت است. 

در ادامه این جلسه دکتر سید محمود طباطبایی، رئیس انجمن استئوپروز ایران نیز بر اهمیت توجه به آموزش عمومی و بهره گیری از ظرفیت های رسانه ای و صدا و سیما در انتقال پیام های بهداشت تاکید کرد.

وی همچنین همکاری بین رشته ای بین متخصصان حوزه های بهداشت را در مدیریت بهتر بیماری تاثیر گذار خواند.

دکتر طباطبایی، لزوم توجه به بحث بیماری های عضلانی استخوانی از جمله استئوپروز را در ماژول های تحصیلی دوره های پزشکی عمومی در خور توجه خواند.

در بخش دوم این جلسه، دکتر افشین استوار رئیس مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه به بیان خلاصه ای از تحقیقات در حال انجام در این مرکز تحقیقاتی پرداخت.

وي با بیان اینکه پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم همکاری خوبی با دانشگاه علوم پزشکی بوشهر در اجرای مطالعه همگروهی آینده نگر برنامه سلامت سالمندی بوشهر داشته است، به همکاری های بین المللی که در مدخل این پروژه شکل گرفته از جمله مشارکت در طرح افق 2020 اتحادیه اروپا در ساخت، ارزیابی کیفی و تجاری سازی دستگاه قابل حمل شناسایی خطر شکستگی استخوان و عضویت در پروژه Pro Age  با همکاری دانشگاه های مطرح جهانی اشاره کرد.

به روزرسانی گایدلاین بالینی استئوپروز، ایجاد ظرفیت آموزش مجازی و برگزاری دوره های بین المللی آموزش حرفه ای ضرورت های استئوپروز (Osteoporosis Essentials) برای پزشکان در سطح کشور های فارسی زبان،  چاپ  بروشورهای آموزشی و انتشار آنها از طریق دانشگاه های علوم پزشکی و فضای مجازی و آموزش چهره به چهره در فضاهای بهداشتی، درمانی و عمومی از دیگر مباحثی بودند که ایشان مورد بحث قرار دادند.

دکتر استوار همچنین از برگزاری سمپوزیوم تازه های استئوپروز و برنامه های آموزش عمومی به صورت مجازی در مهر ماه سال جاری همزمان با روز جهانی استئوپروز خبر داد .

مدیرکل دفتر مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت ادامه داد: متاسفانه با شروع بیماری کرونا عملیاتی کردن برنامه ایموس به دلیل نیاز به مراجعه به منزل بیمار و همچنین حضور بیمار در فضای درمان به دلیل نیاز به انجام سنجش تراکم استخوان فعلا با ده درصد پیشرفت متوقف شده است.  

وي سامانه الکترونیک خدمات یکپارچه شکستگی را اقدامی موثر در پیشبرد برنامه ثبت شکستگی خواند که در بستر آن راهنمای بومی خدمات یکپارچه شکستگی برای شناسایی، ارزیابی، درمان و پیگیری بیماران گروه های هدف در نظام ارائه خدمات سلامت با هدف پیشگیری از شکستگی با مشارکت دانشگاه های علوم پزشکی شکل می گیرد. دکتر استوار از مشارکت دانشگاه ها در این خصوص استقبال کرد.

در ادامه این نشست، گایدلاین کشوری استئوپروز توسط دکتر مهناز سنجری و دکتر علی جلیلی از اعضای هیات علمی پژوهشگاه علوم غدد، کوهورت سالمندی امیرکلایه توسط دکتر رضا حسینی از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل و مدل همکاری پروژه پیشگیری از شکستگی های ثانویه در استان گلستان توسط دکتر نفیسه عبدالهی از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی گلستان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و بازخوردهای لازم در این زمینه از سوی شرکت کنندگان ارائه شد.