دکتر علی پور: رویکرد دانشگاه و معاونت درمان، هدایت روند نظارت به سمت نظارت مؤثر و اثربخش است

چه مراکزی در حوزه نظارتی معاونت درمان است و باید مورد بازدید قرار گیرد؟
حوزه نظارتی شامل مراکز تشخیصی- درمانی سرپایی یا بستری دولتی و خصوصی است. مراکز سرپایی شامل مطب‌های پزشکان عمومی و متخصصین و مطب های مامایی، درمانگاه‌ها، دفاتر کار (بینایی‌سنجی، شنوایی‌سنجی، تغذیه، گفتاردرمانی، کاردرمانی، فیزیوتراپی، عینک‌سازی، مراکز مراقبت بالینی، مراکز جامع توان‌بخشی، مراکز MMT) و مراکز تصویربرداری است و مراکز بستری شامل بیمارستان‌های دولتی و خصوصی و مراکز جراحی محدود است.

 چه محورهایی در نظارت بر مراکز بستری مدنظر قرار دارند؟
محورهای عمومی مشتمل بر واحدهای کنترل عفونت، تجهیزات، تغذیه، آزمایشگاه، اتاق عمل، ساختمان، اعتبارات، پرتوها، دندانپزشکی، پرستاری، آمار و مدارک پزشکی و کلینیک ویژه و محورهای خاص مشتمل بر بلوک زایمان، بیماری‌های صعب‌العلاج MS، تالاسمی، هموفیلی و... و بخش‌های ویژه در برخی از بیمارستان‌هاست.

 نحوه بازدید مراکز درمانی به چه صورت است؟
بازدیدها طبق چک‌لیست به‌صورت روتین و سازمان‌دهی شده در قالب زمان‌بندی صبح، ظهر، شب انجام می‌شوند؛ که بازدیدهایی نیز به‌صورت موردی به‌منظور رسیدگی به شکایات و تائید محل ارائه خدمات و یا ارجاع از مراجع قانونی علاوه بر موارد روتین و حسب نیازها و درخواست‌های موجود، انجام می‌گیرد.

نحوه ارائه گزارش بازدید به مراکز چگونه است؟
در بازدیدهای صورت گرفته از بیمارستان‌های دانشگاهی، گزارش بازدید در یک پکیج ماهیانه به‌صورت فایل اکسل تجمیعی شامل شیتهای متعدد مربوط به بازدید هر بخش و واحد، با حذف موارد تکرار و با تأکید بر اولویت‌ها، به هر بیمارستان به‌صورت جداگانه اعلام می‏شود و هر بیمارستان موظف به حل مشکلات مطرح‌شده و ارائه پاسخ مکتوب نهایت تا ماه آینده است. در خصوص بازدید مؤسسات و بیمارستان‌های خصوصی، گزارش بازدید برای مسئول فنی مذکور ارسال می‌شود و در فاصله زمانی کوتاه جواب آن خواسته می‌شود. البته تمامی موارد در بازدید بعدی چک می‌شود تا از اصلاح وضعیت اطمینان حاصل شود.

 آیا ازنظر شما این تعداد بازدید برای داشتن نظارت مؤثر کافی است؟
تعداد بازدید به‌تنهایی تعیین‌کننده تأثیرگذاری نظارت نیست و فاکتورهای مختلفی بر این امر اثر گذار است. ازجمله میزان اطلاعات بازدیدکنندگان، کیفیت تهیه چک‌لیست‌ها، روش‌های بازخورد و پی گیری و عوامل دیگر. ولی در خصوص سؤال شما باید بگویم که به‌ناچار فرکانس بازدیدها بر اساس منابع انسانی و مالی موجود برنامه‌ریزی می‌شود و طبعاً در صورت دسترسی به منابع بیشتر در برخی موارد بازدیدها به تعداد بیشتر و با فواصل زمانی کمتر باید انجام شود.

آیا برنامه‌ای برای تغییر روند کار نظارتی در نظر دارید؟
در حدود 5/2 سال پیش تعدادی از چک‌لیست‌ها یکسان‌سازی شد و در طی ماه ‌های اخیر تمامی چک‌لیست‌های نظارتی این معاونت توسط کارشناسان و مدیران، بازبینی و سنجه ها به موارد عملی تر تبدیل شد. همچنین طی یک فرایند علمی، فرکانس موردنیاز بازدیدها در حال بررسی است تا بر آن اساس برنامه‌ریزی انجام شود.

 در صورت مشاهده تخلف در بازدیدها، چگونه برخورد می‌شود؟
در بازدیدهای صورت گرفته از مراکز سرپایی، پس از بازدید نخست در صورت وجود تخلف، تذکر شفاهی در نوبت اول و در صورت تکرار در نوبت دوم تذکر کتبی داده می‌شود. در صورت عدم اجرای موارد مطروحه در بازدید بعدی، از مسئول فنی یا پزشک مربوطه دعوت حضوری جهت اخذ تعهد (کتبی یا شفاهی) برحسب مورد به عمل می‌آید و در صورت تکرار تخلفات مراتب جهت ارجاع به مراجع قضایی به واحد شکایات ارسال می‌شود.

روند نظارت در واحد شکایات چگونه است؟
شکایات ارائه‌شده به این معاونت و یا ارجاع شده از مراجع (وزارت بهداشت، مراجع قضایی...) حسب ضوابط با درخواست پرونده و توضیحات از مرکز مربوطه، حضور و مصاحبه در محل، فراخوان مسئولین مرکز، بررسی و پیگیری و پاسخگویی به نحو مقتضی صورت می‌پذیرد. از طرف دیگر مواردی که در بازدیدها مشاهده می‌شود و نیاز به ارجاع به مراجع قضایی دارد از طریق واحد شکایات صورت می‌پذیرد.

در اخبار دانشگاه، در مورد اعضای هیئت‌رئیسه دانشگاه مطالب زیادی می‌خوانیم. این بازدیدها با چه فواصلی و به چه هدفی انجام می‌شود؟
بازدیدهای هیئت‌رئیسه در قالب تیمی متشکل از دو عضو هیئت‌رئیسه و یکی از مدیران حوزه درمان از بیمارستان‌های تحت پوشش به‌صورت سرزده و عموماً در نوبت شب انجام‌شده و گزارش آن علاوه بر بازخورد بیمارستانی در جلسه هیئت‌رئیسه طرح و ارائه می‌گردد. این بازدیدها از سال 94 به‌طور متوسط 3 بار در طول ماه انجام می‌شود. اولویت در بازدیدهای مذکور، بخش‌های اورژانس و بخش‌های ویژه است ولی در اغلب بازدیدها بخش‌های مستقل حتی فضای آموزشی رفاهی بازدید می‌شود. در هر دوره شش‌ماهه، محورهای اصلی برای بازدید در معاونت درمان تعیین و در همه بازدیدهای دوره زمانی مربوطه توسط هیئت‌رئیسه محترم موردتوجه ویژه قرار می‌گیرد، به‌عنوان‌مثال در شش ماه اخیر اولویت‌های تعیین‌شده شامل 3 محور بود: تعیین تکلیف به‌موقع بیماران در اورژانس و پیگیری مناسب مشاوره‌ها، مستندسازی‌های مناسب و رضایتمندی کارکنان.

نقش ستاد هدایت در بازدید و نظارت چیست؟
بازدیدهای ستاد هدایت توسط متخصصین طب اورژانس و پزشکان عمومی مقیم ستاد هدایت در قالب زمانی عصر و شب همه ایام هفته و صبح روزهای تعطیل و در مأموریت‌های تفکیک‌شده انجام می‌شود؛ که شامل بازدید از اورژانس‌های بیمارستانی (برحسب اولویت) و همچنین بخش‌های ویژه  ICU,NICU است. در این بازدید وضعیت رسیدگی به بیماران، سرعت رسیدگی و تعیین تکلیف، حضور پزشکان مقیم، رعایت اصول اولیه تعهد حرفه‌ای، وضعیت مدیریت تخت بیمارستان برای بیماران اورژانس، روند اندیکاسیون بستری بیماران در بخش‌های ویژه موردبررسی و بازخوردهای آن به بیمارستان‌ها داده می‌شود.

سخن آخر؟
هدف از نظارت کمک به ارتقاء عملکرد مراکز ارائه خدمات درمانی و استقرار و حفظ استانداردهای درمانی است. رویکرد فعلی دانشگاه و معاونت درمان هدایت روند نظارت به سمت نظارت مؤثر و اثربخش است.