دکتر عرب علی بیک: نگاه ملی در حوزه فناوری برای جذب جوانان اهمیت بسزایی دارد

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در راستای کسب رتبه نخست دانشگاه علوم پزشکی تهران در ارزشیابی جامع تحقیقات و فناوری، با دکتر عرب علی بیک رئیس مرکز رشد فناوری اطلاعات سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران، در استودیوی شفا روابط عمومی دانشگاه گفت‌وگو کردیم.

لطفاً از برنامه‌های مرکز و نقش آن برای ما صحبت بفرمایید.
برای چندین سال متوالی دانشگاه توانسته این موقعیت خود را در زمینه فناوری حفظ کند و اعتقاد من بر این است که این موفقیت و موفقیت‌های شبیه به این در زمینه‌های مختلف علمی و فناوری ناشی از تلاش دسته‌جمعی همکارانی است که در حوزه‌های مختلف دانشگاه مشغول هستند و دلسوزانه کارکرده‌اند تا دانشگاه همواره بتواند درصحنه‌های مختلف سربلند باشد. در همین راستا، مرکز رشد فناوری اطلاعات سلامت نیز فناورانی را که در زمینه فناوری اطلاعات و کاربردهای آن در حوزه‌ سلامت فعال هستند حمایت و راهنمایی می‌کند و زمینه را برای عرضه محصولات مورد نظرشان به بازار فراهم می‌کند.

جامعه هدفتان چه کسانی هستند؟
مخاطبان ما همه کسانی هستند که در زمینه هر یک از کاربردهای فناوری اطلاعات در سلامت، تمایل به فعالیت دارند. به‌این‌ترتیب اعضای هیئت‌علمی، دانشجویان و حتی افرادی که خارج از دانشگاه هستند اما علاقه و فعالیتی در این حوزه دارند و می‌توانند محصول نوآورانه‌ای را به‌صورت نهایی عرضه و راهی بازار کنند و به مردم خدمت ارائه دهند مخاطب ما هستند و تلاش میکنیم برای برترین آنها، متناسب با ظرفیتهای موجود، شرایطی را فراهم کنیم که بتوانند ایده‌های خود را در قالب خدمت یا محصول به‌صورت پایا و ادامه‌دار در بازار ارائه کنند.

انتظار دارید در آینده چگونه و چقدر توسعه پیدا کند؟
فناوری اطلاعات حوزه‌ای است که در دنیا رشد سریعی را تجربه کرده و شاید بخش زیادی از این موضوع به ماهیت و فرم کسب‌وکارهایی که در این حوزه شکل می‌گیرند برمی‌گردد.
بسیاری از سرویس‌ها و خدماتی که در بستر فناوری طلاعات ارائه می‌شوند، به‌راحتی مقیاس‌پذیر هستند، بنابراین گسترش بازار در این حوزه می‌تواند به‌سرعت اتفاق بیفتد. ضمن این‌که زیرساخت‌های لازم برای توسعه این فناوری‌ها، از جمله ظرفیت پردازشی و ارتباطات، به‌سرعت در دنیا رشد می‌کنند. به نظر می‌آید این رشد و پیشتازی همچنان ادامه خواهد داشت.
معتقدم در کشور ما شرایط لازم برای توسعه کاربردهای این فناوری فراهم است، یعنی در سمت عرضه، مهارت‌ها و نیروهای لازم را در اختیارداریم و در سمت تقاضا، بازار به وسعت کافی فراهم است. از سوی دیگر زیرساخت‌های مورد نیاز تا حد قابل قبولی وجود دارد. به این ترتیب ما می‌توانیم در این حوزه در داخل و خارج کشور حرفی برای گفتن داشته باشیم و این زمینه، به یکی از محورهای توسعه‌ فناوری که پیشتاز حوزه‌های دیگر باشد تبدیل شود. اما لازمه آن فضا دادن به جوانان و ایجاد زیرساخت‌ها و شرایطی است که امکان فعالیت در این حوزه را بیشتر مقدور سازد و نتیجه بخشی فرایندهای فناورانه را بیشتر تضمین ‌کند.

چه پیشنهاد‌هایی برای رفع چالش‌ها در این مسیر دارید؟
به‌صورت عمومی مایلم نکته‌ای را بیان کنم که به نظر من در حوزه‌ گسترش فناوری اهمیت دارد.  
ما یک چشم‌اندازی برای کشور تعریف کرده‌ایم که ترجمه آن در حوزه سلامت، برخورداری از یک نظام سلامت پیشرفته همراه با عدالت در دریافت خدمات است. برای اینکه به آن چشم‌انداز برسیم یکی از الزامات جدی، توسعه‌ فناوری است. لازمه این امر، حرکت در مرزهای دانش، که تا حد زیادی در این مسیر موفق بوده‌ایم، و تمرکز بیشتر روی پژوهشهای کاربردی و اثربخش و نهایتا تولید فناوری به عنوان برونداد این فرایند است.
با این تعبیر باید نقش دانشگاه‌ها در نظام توسعه کشور کمی تغییر کند. امروزه نیاز به دانشگاه‌هایی داریم که فناوری محور و مسئله محور باشند.
نکته مهم در این راستا این است که باید نگاه ملی داشت تا شرایطی فراهم شود که اساتید و دانشجویانی که از توانمندی توسعه فناوری برخوردار هستند امکان فعالیت مستقل و مناسب داشته باشند. به این تعبیر، به نظرم لازم است که دولت و دانشگاه فداکارانه وارد این صحنه شوند و بدون چشم داشت، فضا را برای فناوران فراهم کنند تا در آینده، هم کشور و هم خود دانشگاه، در یک سیکل بزرگتر و ملی، از نتایج و مواهب توسعه فناوری بهره‌مند شوند.

با چه گروه‌های علمی مشارکت می‌کنید؟
در حوزه‌ فناوری دانشگاه خوشبختانه اساتید و دانشجویان متبحری هستند که در زمینه کاری خود سرآمدند. از بین این نیروها، افرادی که تمایل دارند در حوزه‌های مرتبط با کاربرد فناوری اطلاعات در سلامت فعالیت‌ فناورانه داشته باشند، از بخش‌ تجهیزات و دارو تا ارائه‌ خدمات، هم مراجعه‌کننده و هم فناورهایی داریم که توان ارائه محصول را دارند.

انتظار دارید چه دستاوردها و نتایجی را به دست آورید؟
از منظر بخشی، به عنوان عضو دانشگاه علوم پزشکی تهران، با توجه به اینکه مجموعه فناوری دانشگاه مجموعه‌ای بزرگ، منسجم و فعال است، انتظار دارم مسیر طی شده، با سرعتی بیشتر و با همراهی گروه‌های بزرگ‌تری از اساتید و دانشجویان ادامه پیدا کند تا  شرایط تولید و بسط فناوری به صورت فزاینده‌ای مهیا شود.
نیروهای فناور و توانمند بسیاری در دانشگاه داریم و زیرساخت‌ها به‌منظور فعالیت‌های آنان فراهم است؛ شوراها و کمیته‌های مرتبط در بخش ارتباط با صنعت دانشگاه  نیز وجود دارند و بسیار فعال هستند. همچنین رویه‌ها و قواعد لازم برای توسعه‌ فناوری در دانشگاه تا حد زیادی تدوین شده است. بنابراین می‌توانیم با فرهنگ‌سازی صحیح و تلاش برای بهبود زیرساخت‌های این حوزه، در این مسیر با شتاب بیشتری پیش برویم.
اما از دید ملی، امیدوار هستم که در آینده‌ نزدیک، توانایی‌های امروز ما، کف توانایی‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی در سطح کشور شود، تا مجموعه‌هایی که به صورت موثر در راه توسعه فناوری نقش‌آفرینی می‌کنند منحصربه‌فرد یا انگشت‌شمار نباشند.