هشتمین سمپوزیوم خودمراقبتی و آموزش به بیمار (پانل اول)

به گزارش روابط عمومی معاونت فرهنگی، این سمپوزیوم که از ساعت 9 الی 12 روز پنج شنبه 2 مرداد در 3 محور برگزار شد، مطالب مطرح شده در پانل اول با سخنرانی دکتر رستمیان معاون فرهنگی و رئیس هشتمین سمپوزیوم خدمراقبتی و آموزش به بیمار، دکتر امامی رضوی مشاور وزیر و رئیس پژوهشکده علوم اعصاب، دکتر حمید عمادی متخصص بیماری های عفونی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر تقدیسی استاد ارتقای سلامت و رییس انجمن علمی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران، دکتر شکیبازاده معاون آموزشی دانشکده بهداشت و دبیر علمی سمپوزیوم، دکتر سیدعلی دهقان منشادی متخصص بیماری های عفونی و گرمسیری بیمارستان امام خمینی (ره)،   به شرح ذیل است:

پیام دکتر رستمیان معاون فرهنگی و رییس هشتمین سمپوزیوم خودمراقبتی و آموزش به بیمار: 
 خدا را شاکریم که توفیق برگزاری و تداوم این کنگره را در سال های قبل بصورت حضوری و امسال بصورت مجازی را داریم. جایگاه پیشگیری اولیه هم از طریق خودمراقبتی و ارتقای سطح سواد سلامت و مهارت انجام آن برای سالم ماندن و هم از طریق آموزش به بیمار و بهبود اطلاعات بیمار برای مراقبت از بیماری خود و جلوگیری از عوارض بیماری یعنی پیشگیری ثانویه، اولویت های نظام سلامت است که کم هزینه ترین ‌و موثرترین راه برای داشتن سطح بالاتر سلامت جامعه است. در همایش های سال های گذشته، بیشتر به بیماری‌های غیرواگیر و عوامل موثر بر آن توجه بود. اما امسال در این همایش و جشنواره بخاطر همزمانی بیماری کرونا در دنیا و ایران به خودمراقبتی در بیماری واگیر کرونا اولویت داده شده است. اگر به مردم بزرگوار و بیماران کرونا آموزش پیشگیری می دادیم ضمن مراقبت از خود برای بیمار نشدن، برای جلوگیری از واگیری به دیگران توصیه ها را انجام می دادند امروز شرایط بهتری در ایران و جهان داشتیم، که نشان دهنده ی جایگاه و اولویت خودمراقبتی بهداشتی در حوزه کرونا است، باید همکاران و انجمن های تخصصی در رابطه با آموزش به بیمار بخصوص بیماران  مزمن، آموزش هایی را  در سایت، بصورت بروشور و کلاس آموزش و ... ایجاد کنند که بیماران با بکارگیری آموزش عوارض کمتری پیدا کنند و زندگی با کیفیت بهتری داشته باشند.
سپاس از 2100نفری که در سایت سمپوزیوم ثبت نام کرده اند و مشارکت 1670 شرکت کننده در مجازی همراه ما هستند و حدود 113 مقاله در سامانه سمپوزیوم بارگذاری شده است و در قسمت شرکت کنندگان در بخش جشنواره  680 آثار به دست ما رسیده است که تعداد 20 اثر بعنوان برگزیدگان جشنواره، با تلاش دانشکده پرستاری مامائی  و اساتید دانشکده هنر معرفی شده اند.
 ضمن عرض پوزش بابت اختلال بوجود آمده ارتباطی به علت مشارکت تعداد زیاد و نقص فنی ارتباطی در برگزاری این وبینار، تمام تلاش همکاران دانشگاه علوم پزشکی بر این بوده است که در دوره های بعد ، این نوع نشست ها کامل تر و روان تر برگزار شود.


پانل اول (خودمراقبتی جسمی در دوران همه گیری کووید 19)
دکتر امامی رضوی مشاور وزیر و رئیس پژوهشکده علوم اعصاب ( بازتوانی عصبی )گفت: همیشه ممکن است عواملی باشند که ما آنها را نتوانیم ببینیم و آن عوامل باعث شوند ما ناسالم بشویم ، اگر از خودمان مراقبت کنیم مثل همین ماسکی که الان زده ایم برای سایر موارد بیماری زا هم ما ماسکمان را بزنیم که پیشگیری از بیماری داشته باشیم .
قائم مقام وزیر بهداشت در امور دانشگاه‌های وزارت بهداشت گفت: معتقد هستم که کشور ما در بحث آموزش به بیمار در ابتدای کار قرار دارد و آموزش مناسب و اثربخش نیست، عمده عدم آموزش به بیمار مربوط به مراکزی است که مراجعه‌کننده زیادی دارند البته این موضوع به تمام بخش‌ها عمومیت ندارد.
در بخش سرپایی مردم اغلب به پزشکان شناخته شده مراجعه می‌کنند و به همین دلیل است که برخی مطب‌ها متراکم‌تر هستند در این زمینه چاره‌ای جز نظام ارجاع و پزشک خانواده نداریم.
در این بخش هم با مشکل مواجه هستیم. چون تعداد بیمار در برخی بیمارستان‌ها زیاد است، حتی اگر باور آموزش به بیمار وجود داشته باشد و ابزارها و زیرساخت‌های آن هم فراهم باشد، اما اگر پرسنل از فراغت لازم برخوردار نباشند، بحث آموزش به بیمار اتفاق نخواهد افتاد.
برای حل این مشکل در این زمینه نیز باید نظام سطح‌بندی و همچنین سیستم ارجاع اجرایی شود تا بتوانیم مباحث مربوطه را مدیریت کنیم. البته اقداماتی در این زمینه آغاز شده است.
با ایجاد زیرساخت‌ها و پایش اقدامات انجام شده می‌توانیم به آموزش بیمار در حد مورد انتظار دست یابیم.
برنامه حاکمیت بالینی به صورتی ویژه بر بحث آموزش به بیمار تاکید دارد. برنامه اعتباربخشی بیمارستان‌ها نیز این موضوع را پایش می‌کند.
 
دکتر تقدیسی استاد ارتقای سلامت و رییس انجمن علمی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران و عضو فرهنگستان علوم پزشکی در جواب سوال  چه عواملي سبب مي شود كه در خودمراقبتي تصميم اشتباه گرفته مي شود و يا اين كه اصولاً نسبت به اتخاذ تصميم اشتباه خود نيز بي خبر باشيم؟ گفت: در تحقیقات ثابت شده كه مفهوم ذهني بر رفتار تاثيرگذار است و مورد دوم نشان دهنده تاثير تجربه رفتاري بر ادراك ذهني است. نتيجه عمده حاصل از بحث پيش ذهنيت اين است كه افكار و رفتار ما، بيش از آنچه ما آگاهانه متوجه مي شويم تحت تاثير محرك هائي است كه ممكن است نسبت به آن ها آگاهي نداشته باشيم و صرفاً مربوط به محيط و يا همان لحظه باشند. تغذيه ذهن با يك پيشنهاد اوليه هرچند نيز غيرعادي باشد، بر روي قضاوت و تصميم گيري افراد در زمينه هاي مختلف ازجمله خودمراقبتي تاثير مي گذارد. تاثيرپذيري ما از لنگرهاي ذهني بيش از آن درجه اي است كه خود نسبت به آن آگاه هستيم و اينكه اين ويژگي ذهن انسان، توسط گروه هاي مختلف چه در سياست و يا تبليغات تجاري و دستكاري مراحل راهبري اجتماعي مي تواند مورد سوءاستفاده قرار گيرد. مشكلي است كه بايد نسبت به آن آگاه باشيم. از طرف ديگر بصورت مثبت نيز قابل استفاده است.
این سوال اساسی پیش می آید که: اگر اين وضعيت و يا حتي شديدتر از اين وضعيت ده سال یا حتي بيشتر باقي بماند تكليف چيست؟ اگر پاندمي ديگري چه بسا بدتر و شديدتر از اين ايجاد و ده ها سال بماند چه بايدكرد؟
ضرورت اقدامات ماندگار: بايستي اقدامات آنقدر منطقي باشند كه همواره بمانند و پايدار باشند. منابع و هزينه ها و فرصت هاي پيشرو، استفاده از تكنولوژي هاي نوين، رسانه اي، سايبري، آموزشي، وظايف ارگان هاي مرتبط مختلف در جامعه، ارتقای توانمندي هاي اقشار مختلف متناسب با امكانات و نيازهاي روز، واگذاري بعضي وظائف به ارگان هاي مسئول ديگر و اجتناب از موازي كاري
 
دکتر شکیبازاده معاون آموزشی دانشکده بهداشت و دبیر علمی سمپوزیوم  در مورد برگزاری سمپوزیوم خودمراقبتی ویژه همه‌گیری کووید 19 و اهمیت آن توضیح داد و گفت:
هرساله روز جهانی خودمراقبتی در تاریخ 24 جولای، مصادف با دوم مرداد ماه، فرصتی برای افزایش توجه به موضوع خودمراقبتی در سراسر جهان فراهم می‌شود. سمپوزیوم ملی خودمراقبتی و جشنواره مربوط به آن، از سال 1391 در دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار می شود. در این نشست‌های سالانه علمی، موضوع خودمراقبتی از جنبه های مختلفی مورد توجه و بحث قرار گرفته است و هرساله کوشش شده است تا جدیدترین موضوعات روز در زمینه خودمراقبتی توسط متخصصان حوزه مطرح و ارایه شود. ویژگی مهم رویداد امسال، برگزاری سمپوزیوم ویژه همه‌گیری کووید 19 و به شکل وبینار است. 
اهمیت این سمپوزیوم، توجه به نقش خودمراقبتی در پیشگیری و کنترل همه گیری کووید 19 است. بیماری نوپدید کووید 19 در حال حاضر، یکی از مهم ترین و پیچیده ترین تهدیدهای سلامت بشر در سراسر دنیا است که در مدت کوتاهی پس از شروع، جمعیت عظیمی را در سراسر جهان مبتلا کرده و درصدی را به کام مرگ کشانده است. مهم‌ترین روش کنترل این بیماری، آموزش همگانی برای داشتن فاصله فیزیکی، پوشیدن ماسک، اجتناب از حضور در مکان های پرتراکم و شستن دست ها است. این بیماری کمی مرموز است؛ 20 تا 40 درصد جمعیت می توانند عفونت بدون علامت داشته باشند. آن ها حتی نمی دانند مبتلا هستند تا وقتی که تست بدهند. بعد یک عده هستند که علایم خفیف، متوسط، یا شدید دارند. عده‌ای در بیمارستان بستری می‌شوند و عده ای جان خود را از دست می دهند. مساله مهم این است افراد بخصوص جوانان را متقاعد کنیم که خطر ابتلا برای همه وجود دارد. در حال حاضر، افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند حدود یک دهه و نیم جوان تر از جمعیتی هستند که در یکی دو ماه اول همه گیری مبتلا می شدند. ما باید جوانان را متقاعد کنیم که چون احتمال تشدید بیماری در آن ها کم است به این معنی نیست که این موضوع اهمیتی ندارد. همه باید بدانند که این نه تنها یک مسوولیت فردی است بلکه بیشتر از آن، یک مسوولیت اجتماعی است. چون هرچند ممکن است شما بیمار نشوید اما بیماری را بطور حتم به دیگری منتقل می کنید و او هم به دیگری منتقل می کند و در نهایت یک نفر مبتلا می شود و جانش را از دست می دهد. بنابراین همه باید در مراقبت از خودمان برای این که بیمار نشویم محتاط باشیم. این موضوع نشان می دهد که اقدامات پیشگیرانه فردی چقدر می تواند در مهار این بیماری موثر باشد. خودمراقبتی امری ضروری است و لازم است راهکارهایی برای سیستماتیک کردن آن در سیاست‌ها و برنامه‌های سلامت پیش‌بینی و اجرا کرد. اجرای خودمراقبتی با چالش‌های سیستمی متعددی همراه است. در هشتمین سمپوزیوم ملی خودمراقبتی، موضوع خودمراقبتی از جنبه های مختلف در همه‌گیری کووید 19 مورد توجه و بحث قرار می گیرد تا بتوان راهکارهایی را برای چالش های فوق به بحث و تبادل نظر گذاشت و از تجارب صاحبنظران در این حوزه بهره گرفت.

دکتر سیدعلی دهقان منشادی متخصص بیماری های عفونی و گرمسیری بیمارستان امام خمینی (ره) با تشریح مقاله WH در مورد راه های انتقال ویروس کرونا را تشریح کرد و گفت: راه های انتقال این ویروس از طریق دست آلوده وسطوح آلوده است. بسیاری از بیماران که به درمانگاه مراجعه می کنند در مراسم عروسی یا مراسم ختم شرکت کردند که بعضاً در آن مراسم دو الی سه نفر که مبتلا شده اند، فوت کردند و این مسئله باید جددی گرفته شود و فاصله اجتماعی از مهمترین مواردی است که در پروتکل بهداشتی باید رعایت شود و در مکان هایی شلوغ و پر تردد ، رفت و آمد نکنید.

دکتر حمید عمادی متخصص بیماری های عفونی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس بخش بیماری های عفونی بیمارستان امام خمینی(ره) و مدیرگروه آموزشی بیماری های عفونی دانشگاه گفت: بحث امروز این است که اگرفردی  یک دفعه بیمار کووید 19بگیرد، احتمال دارد مجدداً به این بیماری مبتلا شود؟ در جدیدترین بررسی ها و تحقیقات که توسط محققین داخلی خود کشور ایران انجام شده است افرادی که مبتلا شده اند  را بررسی کردند و تست های سرولوژی را حدوداً یک الی سه ماه بعد چک کردند نتایج خیلی جالب و قابل ملاحظه ای به دست آمد  به این ترتیب که ایمنوگلوبولین های IGM و IgG افراد، مخصوصاً IgG ها بعد از گذشت سه ماه به طور قابل ملاحظه ای افت پیدا کرده است در حالیکه ما انتظارمان این است که  ایمنوگلوبولین های IgG معمولاً مدتهای زیادی بالا بماند و تقریباً یک ایمنی طولانی مدتی ایجاد کند یعنی به این ترتیب اگر بخواهیم که نتیجه گیری کنیم احتمالاً افرادی که مبتلا به بیماری می شوند تقریباً بعد از گذشت حدود سه ماه الی چهارماه مستعد ابتلای مجدد به بیماری هستند و آسیب پذیر و حساس هستند که دوباره بیماری را بگیرند.
اتفاقاً در عمل هم این موارد را کاملاً می بینیم به این ترتیب که بعضی از همکاران ما که در شروع اپیدمی در اسفندماه 98 مبتلا به بیماری کووید 19 شده بودند الان که حدوداً چهارماه گذشته، کم و بیش مجدد مبتلا به بیماری می شوند و احتمالاً این افراد با پائین آمدن سطح آنتی بادی و از دست دادن ایمنی که در طی این مدت داشتند مجدداً مستعد ابتلا به بیماری شدند.