وضعیت آمادگی زیرساخت های فناوری اطلاعات در دانشگاه برای ارائه آموزشهای مجازی و راه اندازی کلینیک های مجازی در زمان شیوع بیماری کرونا

به گزارش روابط عمومی دانشکده مجازی، با آغاز بحران ویروس کرونا تاکنون بسیاری از کشورهای جهان مراکز آموزش عالی خود را تعطیل کرده‌اند و به ناچار دانشجویان و استادان از راه دور فعالیهای آموزشی خود را ادامه می دهند. در این میان دانشگاه علوم پزشکی تهران با سابقه ای کهن و سرمایه انسانی غنی با ایجاد زیرساختهای فنی مناسب و همکاری تیمی مراکز آموزشی، خدماتی و ستادی خود سعی نموده تا این چالش را به فرصتی برای گذار از نظام آموزشی و خدماتی سنتی به نظام آموزش و خدماتی الکترونیکی بدل کند.
در این راستا به مصاحبه ای با دکتر سیدسینا مرعشی مدیر آمار و فناوری اطلاعات دانشگاه و سرپرست دانشکده مجازی پرداختیم تا از وضعیت زیرساخت های انفورماتیکی دانشگاه در زمان شیوع بیماری کرونا اطلاعات بیشتری کسب کنیم.
وضعیت زیرساختهای انفورماتیکی دانشگاه قبل و بعد از شیوع کووید 19
دکتر مرعشی در این خصوص اظهار کرد: دانشگاه علوم پزشکی تهران تقریبا از ده سال پیش با راه اندازی دانشکده مجازی عملا توسعه آموزش های الکترونیکی را در دستور کار خود قرار داده بود و دانشکده مجازی ماموریت داشت زیر ساخت های آموزش مجازی را در سطح دانشگاه ایجاد کند و توسعه دهد و توانمندیهای لازم را در اعضای هیات علمی از طریق آموزش ها و کارگاه هایی که برگزار می‌کند؛ بوجود آورد. همچنین دانشکده مجازی به عنوان یک مرکز ارائه خدمت و مشاوره یادگیری الکترونیکی به سایر دانشکده ها و گروه های آموزشی دانشگاه فعالیت داشته و یکی از بارزترین این فعالیتها، راه اندازی استودیوهای تخصصی تولید محتوا بوده است که استادان و دانشجویان می توانستند از این فضاها برای تولید محتوای الکترونیکی و بارگذاری آنها بر روی سامانه های مختلف دانشگاه استفاده کنند.
وی در خصوص سابقه فعالیت و سامانه های بکار گرفته شده گفت: در طول این سالها در دانشکده مجازی سامانه های متنوعی شامل LMS (سیستم های مدیریت یادگیری) و CMS به عنوان بستری برای ارائه آموزش های مداوم اینترنتی، آموزش ضمن خدمت کارکنان و ابزارهای کمک آموزشی دیگر ایجاد شده است که بعضی از این سامانه ها بارها مورد ارتقاء و بازنگری و بروزرسانی قرار گرفته است.
با تشکیل دانشگاه علوم پزشکی مجازی ایجاد سامانه یادگیری الکترونیکی ملی و یکپارچه در سطح دانشگاه های علوم پزشکی کشور به نام سامانه نوید در دستور کار این دانشگاه قرار گرفت و بعد از تولید، بصورت رایگان در اختیار تمام دانشگاه های علوم پزشکی کشور قرار داده شد.
سامانه نوید دانشگاه (سامانه یادگیری الکترونیکی)
سرپرست دانشکده مجازی اشاره کرد: با توجه به اینکه ما در دانشگاه علوم پزشکی تهران از سامانه مدیریت آموزشی به نام سیپاد استفاده میکنیم که با سامانه مدیریت آموزشی دانشگاه های دیگر متفاوت است، لازم بود که ارتباط و هماهنگی فنی بین این دو سامانه انجام شود تا امکان استفاده بهینه از سامانه نوید در دانشگاه ما فراهم شود. این ارتباط مستلزم یک همکاری مشترک و تنگاتنگ بین تیم های فنی دانشگاه علوم پزشکی مجازی و مجموعه معاونت آموزشی، دانشکده مجازی و مدیریت آمار و فناوری اطلاعات در دانشگاه علوم پزشکی تهران بود که خوشبختانه این موارد، پیش از بروز بحران کرونا انجام شده بود. بنابراین با وجود اینکه پیش از بحران کرونا آموزش مجازی در دانشگاه عمق خیلی زیادی در حدی که ما انتظار داشتیم پیدا نکرده بود ولی از نظر بستر زیرساخت فناوری اطلاعات و سامانه ها کاملا مجهز بودیم و آمادگی لازم برای مجازی شدن فعالیت های آموزشی در دانشگاه ایجاد شده بود.
فعالیتهای آموزشی دانشگاه در دوران کووید 19
دکتر مرعشی اظهار کرد: با شیوع این بیماری و محدودیت هایی که برای حضور دانشجویان و استادان در سطح دانشگاهها ایجاد شد، تنها راه ادامه فعالیتهای آموزشی استفاده از فضای مجازی بود که خوشبختانه زیرساخت این موضوع از قبل آماده بود و توانستیم با کمترین مشکل و به نرمی این انتقال و تبدیل وضعیت آموزشی را به اجرا درآوریم و خیلی سریع تمامی فعالیت های آموزشی ما بر روی سامانه ها و کلاسهای مجازی قرار گرفت.
وی در خصوص رفع نواقص سیستم آموزشی دراین بحران تصریح کرد: خلاء هایی در این برهه از زمان وجود داشت از جمله نیازی که بسیاری از استادان به خصوص در گروه های بالینی به برقراری ارتباط چهره به چهره و آنلاین با دانشجویان داشتند. برای رفع این نیاز دو اقدام به صورت موازی انجام شد، یکی اینکه ما از پلت فرم های مختلف ویدئو کنفرانس که خوشبختانه از قبل در دانشگاه هم در مدیریت آمار و فناوری اطلاعات و هم در دانشکده مجازی فراهم شده بود برای ایجاد کلاس های مجازی استفاده کردیم و خیلی سریع با هماهنگی دانشکده پزشکی این کلاس های مجازی برای تمام گروه های آموزشی بالینی در بیمارستان های مختلف و برای دستیاران، فلوها، کارآموزان و کارورزان ایجاد و جلسات به سرعت برقرار شد و ما تا گروه های 300 الی 400 نفره را به صورت همزمان و آنلاین در این ایام داشتیم که در کفرانس ها و گزارش های صبحگاهی بیمارستانی شرکت می کردند و هنوز هم ادامه دارد.
اقدام دوم امکان برقراری ارتباط سامانه نوید با نرم افزار ادوبی کانکت (نرم افزاری برای پشتیبانی و  برگزاری آموزش های مجازی بصورت آنلاین) که امکان برگزاری کلاس های آنلاین از درون سامانه نوید را فراهم می کند بود که آن هم خوشبختانه قبل از شیوع کووید 19 توسط تیم فنی دانشگاه علوم پزشکی مجازی با همکاری دانشکده مجازی و مدیریت IT دانشگاه انجام شده بود و در این دوران به بهره برداری رسید.
مدیر آمار و فناوری اطلاعات دانشگاه در ادامه گفت: با وجود همه محدودیت هایی که بیماری کرونا ایجاد کرد و مشکلاتی که برای مردم عزیز بوجود آورد و با قدردانی و گرامیداشت جانفشانیها و تلاش های درخشانی که کادر درمان در تمام دانشگاه ها و به خصوص در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران از خود نشان دادند؛ شاید این آمادگی و این فراهم بودن بستر آموزش های مجازی باعث شد که دانشگاه از جنبه آموزشی احساس خسارت و تاخیر چندانی در فرایندهای آموزشی را نداشته باشد و استادان و دانشجویان بتوانند با کمترین لطمه به فعالیت های آموزشی خود ادامه دهند.
گرچه بعضی از فعالیتهای عملی بویژه حضور در آزمایشگاه ها و یا در مقاطع تحصیلات تکمیلی بالاتر مثل دانشجویان مقطع دکتری نمی توانند همه فعالیتهای آموزشی را در آموزش مجازی خلاصه کنند، ولی تا حد زیادی سیستم آموزشی ما فعال باقی ماند و میتوانیم بگوییم که تعطیلی آموزشی به شکل گسترده ای اتفاق نیفتاد و امیدواریم با رفع این محدودیت ها، کارهایی که باید بصورت حضوری و عملی انجام شود؛ امکان اجرا پیدا کنند.
برتری دانشگاه علوم پزشکی تهران در شاخص های سامانه نوید
دکتر مرعشی اشاره کرد: در حال حاضر ما همچنان بر روی سامانه نوید از نظر میزان بارگذاری دروس، تعداد استاد فعال، تعداد دانشجوی فعال و در خیلی از شاخص ها رتبه اول یا دوم را داریم و جزو دانشگاه های برتر هستیم.
وی در ادامه گفت: در شکل برگزاری کلاس های آنلاین ما از سامانه های مختلفی استفاده می کنیم تا با پوشش همدیگر و تکمیل ظرفیت مورد استفاده قرار گیرند و همچنان در حال بررسی سامانه های جدید هم هستیم تا هرکدام که بتوانند مزیتی اضافه کنند، امکان استفاده از آنها را با رعایت قوانین و نکات امنیتی و فنی داشته باشیم.
مدیریت بحران به واسطه تلاش های تیمی
سرپرست دانشکده مجازی افزود: تمام این فعالیتها بصورت کارگروهی و تیمی بین تیم های مختلف از همکاران معاونت آموزشی دانشگاه، دانشکده مجازی، مدیریت آمار و فناوری اطلاعات، دانشگاه علوم پزشکی مجازی و شرکت های پیمانکار که همکاری خوب و سازنده‌ای داشتند، انجام شده و دستاوردهای امروز ما حاصل کار تیمی همه این عزیزان است که به نوبه خود، از همه کارشناسان و مدیران این مجموعه ها تشکر می کنم.
را ه اندازی کلینیک مجازی
مدیر آمار و فناوری اطلاعات دانشگاه در ادامه افزود: در کنار فعالیتهای آموزشی اتفاق دیگری که در دانشگاه افتاد، راه‌اندازی کلینیک مجازی بود که در مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) انجام شد. خوشبختانه قبل از شروع بیماری کووید 19 با همکاری دانشکده مجازی، IT دانشگاه، همکاران معاونت درمان و فناوری اطلاعات مجتمع و شرکتهای استارتاپی، زیر ساختهای لازم را برای کلینیک مجازی ایجاد و این کلینیک روی سرورهای دانشگاه نصب شده بود، همچنین فرایندهایش تعریف و بسیاری از هماهنگی ها از قبل انجام شده بود و حتی قبل از شیوع بیماری کرونا، تست های فنی این کلینیک مجازی هم انجام شده بود و با بروز بیماری و محدود شدن امکان مراجعات حضوری مردم، این کلینیک توانست وارد چرخه فعالیت شود.
ویزیت رایگان بیش از 2000 نسخه برای خدمت رسانی مطلوب به مردم
وی در ادامه اشاره کرد: با وجود آمادگی های لازم در راه اندازی کلینیک مجازی نیاز بود تغییراتی در فرایندهای آن انجام شود، از جمله رایگان شدن تمام خدمات که محقق شد و در طی این بحران تاکنون بیش از 2000 ویزیت رایگان در این سامانه ها داشتیم. در این روند از دو سامانه استفاده شد و جا دارد از استارتاپهای حوزه سلامت که بخوبی در این چرخه با مجموعه های ما همکاری می کردند، تشکر و قدردانی کنیم.
این موضوع تجربه خیلی خوبی بود که ما برای ادامه فعالیتهای کلینیک های مجازی در سطح دانشگاه از آن بعنوان الگو استفاده کنیم و البته تاکنون بیمارستان های دیگری هم متقاضی استفاده از این کلینیک ها هستند که سعی خواهیم کرد با هماهنگی با مدیریت مالی دانشگاه، معاونت توسعه و معاونت درمان ساختار مناسبی را برای فعالیت این کلینیک ها تعریف کنیم تا بتوانند برای مراجعان خودشان بصورت مجازی ارائه خدمت بکنند و مردم نیز بتوانند با اطمینان خاطر، خدمات خودشان را بگیرند. آنهایی هم که نیاز به خدمت حضوری دارند با راهنمایی این کلینیک ها می توانند به مراکز درمانی که هم اکنون آمادگی پذیرش بیماران غیرکرونایی را هم دارند؛ مراجعه کنند و خدمات خودشان را دریافت کنند.
دکتر مرعشی در انتها گفت: به عنوان جمع بندی باید عرض کنم که دو نکته اصلی باید در این میان مورد تاکید قرار گیرد؛ یکی اهمیت توجه به فراهم آوردن و به روز رسانی مستمر زیرساختهای فناوری اطلاعات با توجه به چشم انداز فعالیت ها و جایگاه دانشگاه علوم پزشکی تهران که در زمان بحرانها  این آمادگی خود را نشان می دهد و دیگری اهمیت فعالیتهای تیمی و همکاریهای بین بخشی در داخل دانشگاه به عنوان یک خانواده با سازمانهای همکار خارج از دانشگاه.
در نهایت از حمایت های رئیس محترم دانشگاه و هیات رئیسه محترم، معاونین، مدیران و کارشناسان محترم معاونت توسعه، معاونت آموزشی و معاونت درمان، مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) و همچنین همکاران خود در مدیریت آمار و فناوری اطلاعات و دانشکده مجازی تشکر می کنم.