ندای تندرستی/ تصمیم‌گیری و حل مسئله
روابط عمومي دانشگاه علوم پزشكي تهران: بدون ترديد تصميم‌گيري يكي از مهم‌ترين مهارت‌هاي زندگي است زيرا فرد همواره بايد يك‌راه را از ميان راه‌هاي گوناگون انتخاب كند. اگر شخص براي اخذ تصميم مهارت كافي نداشته باشد، قادر به تصميم‌گيري نخواهد بود و درنتيجه يا تعارضات و تنش‌هاي ناشي از آن را تحمل خواهد كرد يا با تصميم‌گيري غيرمنطقي و نادرست به افسردگي، اضطراب و ساير ناراحتي‌ها دچار خواهد شد.
تصميم‌گيري
بدون ترديد تصميم‌گيري يكي از مهم‌ترين مهارت‌هاي زندگي است زيرا فرد همواره بايد يك راه را از ميان راه‌هاي گوناگون انتخاب كند. اگر شخص براي اخذ تصميم مهارت كافي نداشته باشد، قادر به تصميم‌گيري نخواهد بود و درنتيجه يا تعارضات و تنش‌هاي ناشي از آن را تحمل خواهد كرد يا با تصميم‌گيري غيرمنطقي و نادرست به افسردگي، اضطراب و ساير ناراحتي‌ها دچار خواهد شد. اهم موارد تصميم‌گيري در جامعه، محدود به انتخاب شغل، انتخاب رشته تحصيلي، انتخاب همسر و چند اتفاق عمومي ديگر است. در حالي كه قلمروي اين مهارت بسيار وسيع است و از جزئي‌ترين رفتارها تا كلي‌ترين و مهم‌ترين آن‌ها را شامل مي‌شود، به همين دليل مهارت تصميم‌گيري اهميت بيشتري مي‌يابد. بدين ترتيب آموزش مهارت تصميم‌گيري به نوجوانان و جوانان، ضرورت و دقت ويژه‌اي مي‌طلبد. اين توانايي به فرد كمك مي‌كند تا به نحو مؤثرتري در مورد مسائل تصميم‌گيري نمايد. اگر كودكان و نوجوانان بتوانند به فعالانه در مورد اعمالشان تصميم‌گيري كنند، جوانب مختلف را بررسي و پيامد هر انتخاب را ارزيابي كنند، مسلماً در سطوح بالاتر بهداشت رواني قرار خواهند گرفت.
اهداف يادگيري مهارت تصميم‌گيري و حل مسئله
مهارت‌هاي ذهني عبارتند از: آشنايي با مفهوم تصميم‌گيري، آشنايي با فرآيند و روش تصميم‌گيري، آشنايي با عوامل مؤثر بر تصميم‌گيري، درك اهميت پي آمدهاي هر تصميم پيش از اتخاذ آن و غيره.
مهارت‌هاي فيزيكي عبارتند از: تمرين مراحل لازم در تصميم‌گيري، شامل جمع‌آوري اطلاعات، پيش‌بيني نتايج، مشخص كردن مزايا و معايب هر تصميم، انتخاب تصميم و ارزيابي آن، توانايي استفاده از الگوي تصميم‌گيري آموخته‌شده در رويدادهاي واقعي زندگي و غيره.
مهارت‌هاي نگرشي (طرز تفكر) عبارتند از: علاقه به روش تصميم‌گيري صحيح، تأكيد و لزوم تعامل و تفكر پيش از هر تصميم و غيره.
توانايي حل مسئله
- زندگي را مي‌توان روند پياپي مواجه‌شدن با مسائل و تلاش براي حل آن‌ها دانست. حل موفقيت‌آميز مسائل زندگي سبب اعتمادبه‌نفس بيشتر و آرامش فرد مي‌شود درحالي‌كه حل ناقص يا گره‌هاي ناگشوده، بهداشت روان شخص را به‌طور جدي تهديد خواهد كرد.
- حل مسئله فرد را قادر مي‌سازد تا به‌طور سازنده با مشكلات زندگي خود مواجه شود. مواجه سازنده با مشكلات، مهارت فوق‌العاده ارزشمندي است كه آموزش آن براي نوجوانان كاملاً لازم و ضروري است.
حل مسئله مستلزم چندين فعاليت است
به‌طوري كه ابتدا بايد مسئله را با دقت و صحت تعريف كرد و سپس راه‌حل‌هاي متفاوت را كنار هم قرارداد و درنهايت راه‌حل مناسب را از ميان راه‌حل‌هاي ممكن انتخاب و اجرا كرد.
اشاره به اين نكته نيز اهميت دارد كه يكي از اختلالات عمده شناختي در بيماران رواني، ناتواني آنان در حل مسئله است. اين توانايي به فرد كمك مي‌كند تا به نحو مؤثرتري مسائل زندگي را حل نمايد. مسائل مهم زندگي چنانچه حل‌نشده باقي بمانند، استرس رواني ايجاد كرده و به فشار جسمي منجر مي‌شود. اين توانايي فرد را قادر مي‌سازد تا هيجان‌ها را در خود و ديگران تشخيص دهد، نحوه تأثير هيجان‌ها بر رفتار را بداند و بتواند واكنش مناسبي به هيجان‌هاي مختلف نشان دهد. اگر با حالات هيجاني، مثل غم و خشم يا اضطراب درست برخورد نشود اين هيجان تأثير منفي بر سلامت جسمي و رواني فرد خواهد گذاشت و براي سلامت وي پيامدهاي منفي به دنبال خواهد داشت.
بروشور مهارت تصميم گيري و حل مسئله
منبع:مركز بهداشت جنوب، واحد سلامت رواني اجتماعي و اعتياد دانشگاه علوم پزشكي تهران
تنظيم:مونا عدالت يار
ارسال به دوستان