دکتر اکبری ساری: دستاوردهای نظام سلامت جزو 5 دستاورد قابل افتخار کشور و در منطقه و دنیا کم‌نظیر است

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر علی اکبری ساری رئیس موسسه ملی تحقیقات سلامت و استاد دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، با تبریک چهل و سومین سالگرد انقلاب شکوهمند اسلامی، دستاوردهای نظام سلامت کشور را در این 43 سال تشریح کرد و گفت: کشورمان پس از انقلاب اسلامی پیشرفت های قابل توجهی را  در عرصه‌های مختلف از جمله افزایش سلامت و رفاه اجتماعی و رفع فقر و محرومیت و بسیاری از بی‌عدالتی‌ها و همچنین ارتقا آموزش و توسعه علمی و صنعتی داشته است. 

پیشرفت های نظام سلامت کم نظیر در دنیا و منطقه
دکتر اکبری ساری بسیاری از پیشرفت های نظام سلامت را در مقایسه با کشورهای منطقه و دنیا کم نظیر دانست و گفت: پیش از انقلاب بیماری‌های واگیردار وعفونی در کشور بیداد می کرد و نرخ مرگ و میر ناشی از این بیماری‌ها بسیار بالا بود. براساس مطالعات انجام شده، پیش از انقلاب، در مقاطعی حدود 40 درصد مردم به بیماری های انگلی و عفونی مبتلا می‌شدند. بیماری‌هایی مانند مالاریا، تراخم، سرخک، سرخجه، فلج اطفال و بسیاری از بیماری‌های عفونی دیگر  موجب مرگ و میر بالای نوزادان، شیرخواران و کودکان کشور می شد و همین امر سن امید به زندگی ایرانیان را کاهش داده بود. 

وی در تکمیل این بخش از سخنان خود افزود: خوشبختانه در این 43 سال، باتوجه به تاییدیه های سازمان جهانی بهداشت، بسیاری از  بیماری‌های عفونی مانند فلج اطفال،  سرخک، سرخجه، تراخم و مالاریا تقریبا به طور کامل حذف شدند که حذف این بیماری‌ها کار راحتی نیست و نیازمند وجود زیرساخت‌های مستحکم،  برنامه‌ریزی‌ دقیق و استمرار این برنامه‌ها است.
 رئیس موسسه ملی تحقیقات سلامت با اشاره به وضعیت سایر کشورهای در کنترل بیماری های واگیر گفت: به عنوان نمونه در بین کشورهای منطقه که بسیاری از آن‌ها درآمد بالا و جمعیت کمی دارند؛ تنها دو کشور موفق به حذف سرخک و سرخجه شده‌اند. در سطح دنیا نیز کشورهای محدودی توانستند این دستاورد را بدست اورند. این درحالی‌است که ایران با کشورهای بزرگی همچون افغانستان و پاکستان همسایه است که با توجه به بروز بالای این بیماری‌ها در آن کشورها و احتمال انتقال بیماری به ایران، حذف بیماری‌ها را در ایران سخت تر و پیچیده‌تر کرده است؛ اما با این وجود و باوجود گستره وسیع و پراکندگی بالای جمعیتی در کشور و همچنین تحریم ها و محدودیت های مالی کشورمان، پیشرفت های بسیاری را به دست آورده‌ایم که بسیار ارزشمند است. 

ایجاد 30 هزار مرکز بهداشت در کشور
دکتر اکبری ساری با اشاره به کمبود پزشک و زیرساخت های بهداشتی در پیش از انقلاب گفت: در ان دوران و حتی اوایل پس از انقلاب بسیاری از پزشکان از کشورهای خارجی مانند هند و فیلیپین در شهرها و روستاهای ایران  طبابت می‌کردند که اغلب این پزشکان از توانمندی بالایی هم برخوردار نبودند و  کشور به شدت با محدودیت پزشک، پرستار و سایر کارکنان نظام سلامت مواجه بود. شبکه‌ بهداشت کشور بسیار محدود بود. اما درحال حاضر شمار مراکز بهداشتی  در کشور، به حدود 30هزار واحد رسیده‌است و تقریبا در همه روستاها حتی روستاهای کوچک خانه بهداشت داریم  و باوجود بهورزان اموزش دیده، نظام بهداشتی کشور بسیار ارتقا یافته است. همچنین با تربیت نیروی انسانی ماهر انجام بسیاری از جراحی ها و اقدامات تخصصی و فوق تخصصی پیچیده میسر شده است. 

افزایش شاخص امید به زندگی به 75 سال
 رئیس موسسه ملی تحقیقات سلامت شاخص امید به زندگی را در اوایل انقلاب 54.8 سال و درحال حاضر حدود 75 سال برشمرد و گفت: یکی از دستاوردها و افتخارات انقلاب اسلامی ارتقا وضعیت بانوان جامعه از جنبه های مختلف آموزشی، حضور در اجتماع، سلامت و رفع تبعیض های جنسیتی است براین اساس، شاخص امید به زندگی بانوان ایرانی  از اوایل انقلاب تاکنون حدود 20 سال افزایش یافته و از حدود 58 سال در سال 57  به 78 سال رسیده است.
کاهش مرگ و میر ماداران و کودکان
دکتر اکبری ساری با اعلام کاهش مرگ و میر نوزادان و مادران در این سال ها گفت:  شاخص امید به زندگی نشان دهنده کاهش مرگ ها در کشور است. مرگ نوزادان که اوایل انقلاب حدود 26 در هزار تولد زنده بود اکنون به 8.8،  مرگ شیرخواران در هزار تولد زنده از حدود 81.8 به 12 و  مرگ کودکان زیر پنج سال درهزار تولد زنده از حدود 115  به حدود 15 و مرگ مادران براساس امار سال 1363 از 140 در صد هزارمورد به 17 مورد رسیده است. 
دکتر اکبری ساری توسعه شبکه های بهداشت را یکی از عوامل کاهش مرگ و میر نوزادان، شیرخواران،کودکان و مادران دانست و گفت:  تقریبا تمامی تولدها در کشور با حضور حداقل یک کارشناس سلامت نظیر ماما، پزشک یا متخصص زنان انجام می شود و  بسیاری از خدماتی که قبل و پس از تولد انجام می شود مانند پوشش واکسیناسیون (حدود 98 درصد) و کنترل بیماری‌های واگیر و...  توانسته برکات ارزشمندی را به همراه داشته باشد.
وی افزود: در اوایل انقلاب، شمار پزشکان عمومی به ازای هر هزار نفر حدود 0.3 بود که اکنون این رقم به بیش  از 1.5 رسیده است. شمار پرستاران نیز به ازای هر هزار نفر از 1.3 به 1.7 افزایش پیدا کرده است.

 افزایش سه برابری مراکز بهداشتی و تخت های بیمارستانی
رئیس موسسه ملی تحقیقات سلامت با اشاره به توسعه زیرساخت های نظام سلامت گفت:  در سال 67 که پایان دوران دفاع مقدس بود؛ حدود 600 بیمارستان در کشور داشتیم که اکنون این رقم  به هزار و 34 بیمارستان رسیده است. همچنین حدود 500 بیمارستان عمومی، به بیش از 800 بیمارستان  و تعداد تخت‌های بیمارستانی از حدود  50 هزار تخت بیمارستانی به بیش از  155 هزار تخت رسیده که بیش از 3 برابر گذشته است. 
دکتر اکبری ساری با اشاره به توسعه زیرساخت های بهداشت کشور گفت:  شمار خانه‌های بهداشت به عنوان بخشی از شبکه‌ بهداشت کشور که در روستاها تاسیس شده، از حدود 6 هزار و 300 واحد در سال 1379، به بیش از 17 هزار و 900 واحد رسیده است؛ همچنین در این مدت   بیش از 5 هزار و 600 پایگاه بهداشت در شهرها تاسیس شده است. افزون بر این شمار مراکز بهداشتی کشور از 2 هزار و 400 مرکز در سال 57 به بیش از 6 هزار مرکز رسیده یعنی حدود سه برابر افزایش پیدا کرده است. 
پیوند اعضای ایران سرامد در منطقه و دنیا
رئیس موسسه ملی تحقیقات سلامت، در توضیح دستاوردهای کشور در بکارگیری روش های نوین درمانی گفت: از ابتدای انقلاب تا سال 1397، بیش از 40هزار پیوند کلیه در کشور انجام شده که ایران را در مقام اول منطقه مدیترانه شرقی و خاورمیانه قرار داده است.  در زمینه پیوند کبد که از جراحی‌های بسیار پیشرفته است و به  سختی در کشورهای دنیا انجام می شود؛ بیش از 5هزار پیوند کبد در مراکز سلامت کشورمان انجام شده است. پیوند مغز استخوان که آن هم جز جراحی‌های بسیار پیچیده و تخصصی است از حدود 5 مورد در اوایل انقلاب، به بیش  از 6هزار مورد رسیده است و در این عرصه نیز کشورمان به عنوان قطب پیوند مغز استخوان دنیا شناخته می شود. همچنین سالانه بیش از 40 هزار جراحی قلب باز، بیش  از 8 هزار پیوند قرنیه در کشور انجام می شود که در همه این حیطه‌ها جز کشورهای موفق در منطقه و کشورهای پیشرفته دنیا قرار داریم. وی افزود: برای درمان بسیاری از بیماری ها نیازمند دارو هستیم که بیش از 95 درصد داروی مورد نیاز کشور نیز با قیمت و کیفیت مناسب در داخل کشور تولید می‌شود. 

نقش دانشگاه علوم پزشکی تهران در پیشرفت نظام سلامت
دکتر اکبری ساری با اشاره به سهم دانشگاه علوم پزشکی تهران در این دستاوردها، این دانشگاه را از پیشگامان عرصه سلامت کشور دانست و  گفت: به عنوان نمونه در زمینه پیوند کبد بیمارستان امام خمینی (ره) جز بزرگترین مراکزی است که در دنیا سالانه معمولا بیش از 150 پیوند کبد در این مرکز انجام می شود این درحالی است که در کشوری مانند امریکا شاید حدود 10 مرکز بتوانند بیش از 150 پیوند کبد در سال انجام دهند. یکی از دلایلی که ایران به عنوان قطب پیوند مغز استخوان دنیا شناخته می شود، فعالیت‌های مرکز پیوند مغزاستخوان بیمارستان شریعتی است. بیمارستان سینا نیز در زمینه پیوند کلیه مرجع بیماران بسیاری از اقصی نقاط کشور است. مرکز قلب تهران نیز سابقه درخشانی در زمینه انجام جراحی‌های پیشرفته قلبی دارد، در زمینه جراحی‌های چشم و پیوند قرنیه نیز بیمارستان فارابی به عنوان قطب چشم پزشکی و جراحی کشور شناخته می شود. 

پوشش بیمه ای و امکان دسترسی به خدمات بهداشت و درمان
دکتر اکبری ساری این پیشرفت ها را نتیجه خودباوری حاصل از انقلاب اسلامی دانست و گفت: اوایل انقلاب پوشش بیمه‌ای بسیار پایین  بود و به تدریج افزایش پیدا کرد تا در سال 1370  این رقم به حدود 60 درصد و در سال 95  به حدود 93  درصد رسید که در روستاها از 95 درصد نیز بالاتر است و  امکان دسترسی مردم محروم جامعه را به خدمات بهداشتی درمانی فراهم آورده است.

پوشش کامل واکسیناسیون کشور
رئیس موسسه ملی تحقیقات سلامت با اشاره به مقایسه  پوشش واکسیناسیون در پیش و پس از انقلاب اسلامی گفت: اوایل پوشش واکسیناسیون بسیار کم و  کمتر از 20 درصد بود که اکنون به حدود 99 درصد رسیده است و با حذف  بیماری‌هایی همچون مالاریا، سرخک، فلج اطفال، سرخجه و تراخم مرگ ناشی از آن‌ها به صفر رسیده است. البته گاهی ممکن است این بیماری ها از کشورهای دیگر منتقل  و فردی مبتلا شود اما زیرساخت‌های نظام سلامت به قدری قوی است که می تواند به سرعت بیماری را شناسایی و کنترل کند و مانع طغیان یا همه گیری آن شود.

دستاوردهای نظام سلامت جزو 5 دستاورد قابل افتخار کشور
دکتر اکبری ساری، دستاوردهای نظام سلامت را جز 4-5 دستاورد قابل افتخار کشور دانست و گفت: در تولیدات علمی سال‌هاست رتبه اول منطقه و در رتبه 15-16 دنیا قرار داریم. بیش از 95 درصد داروهای موردنیاز و بسیاری از تجهیزات پزشکی مورد نیاز با قیمت مناسب در داخل کشور تولید می شود. 
وی در پایان سخنان خود حفظ این  دستاوردها را نیازمند سیاستگذاری و برنامه ریزی دقیق و مداوم دانست و گفت: اگرچه در این سال ها در زمینه رفع فقر و کاهش بی عدالتی  پیشرفت‌های خوبی به دست آورده ایم اما هنوز در این زمینه به حد مطلوب نرسیده ایم و باید تلاشمان را بیشتر کنیم تا سال های اینده شرایط بهتری را فراهم آوریم.