اهمیت تغذیه در دوران سالمندی؛ کنترل بیماری ها و پیشگیری از سوءتغذیه در وبینار تغذیه سالم در سالمندان

به گزارش روابط عموی دانشکده پرستاری و مامایی؛ ثریا نجاتی عضو هیات علمی گروه پرستاری داخلی جراحی دانشکده در وبینار تغذیه سالم در سالمندان که روز شنبه 30 فروردین 1399 برگزار شد؛ دو دلیل مهم اهمیت تغذیه در دوران سالمندی را کنترل بیماری ها و پیشگیری از سوءتغذیه بیان کرد و تغییرات فیزیولوژیک دستگاه گوارش سالمندان بر تغذیه این گروه سنی را موثر دانست.
وی در خصوص کنترل بیماریها توسط تغذیه سالم و مصرف کمتر چربی گفت: میزان ابتلاء به فشارخون، چربی خون، دیابت، سکته قلبی-مغزی و سرطان را کاهش می دهد. مصرف یک یا دو وعده در روز از میوه ها و سبزی های تازه خطر بیماری قلبی را 30 درصد کمتر می کند.
در سالمندان کاهش آنزیم های گوارشی واسید معده، کاهش ترشح بزاق، عدم تحرک، مشکلات روحی و تنهایی و مشکل دندان ها، منجر به کاهش ظرفیت هضم وجذب غذا، کاهش اشتها، حذف بعضی مواد خوراکی مغذی می شود. در این سن بدلیل کاهش توده عضلانی و کاهش فعالیت فیزیکی نیاز به انرژی کاهش می یابد.
وی انرژی مورد نیاز روزانه را به طور متوسط 30 کیلو کالری به ازای هرکیلو گرم وزن بدن(توجه، باید وزن را در حد ایده آل حفظ کرد) عنوان کرد و گفت: این گروه سنی، برای تامین نیازهای مواد غذایی مختلف مانند پروتئین ها و چربی ها، نیاز است آگاهی از میزان نیاز بدن و انواع موادغذایی مفید داشته باشند. نیاز سالمندان به پروتئین به علت بیماریها،عفونتها، شکستگی ها واعمال جراحی احتمالی که مواجه میشوند، مشابه یا حتی بیش از افراد جوانتر است. از طرفی در این سن کاهش توانایی بدن در هضم وجذب پروتئین  دیده میشود. لذا پروتئین مورد نیاز باید ازمنابع کم کالری وبا کیفیت بالا (مانند گوشت های کم چرب (مرغ وماهی)، لبنیات کم چرب، غلات وحبوبات) تامین شود. حدود 20 تا 25 درصد پروتئین مصرفی باید ازنوع حیوانی باشد تا اسیدهای آمینه ضروری رابه بدن برساند مقدار توصیه شده، یک گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن است.
نجاتی افزود: هرچندکه چربی ها در رژیم غذایی سالمندان باید گنجانده شوند و  به منظور تامین ویتامین های محلول در چربی اسیدهای چرب ضروری مورد نیاز است؛ اما توصیه بر استفاده از چربی های غیراشباع است.  
 مصرف اين چربي ها بر خلاف چربي های اشباع خطر بيماريهاي قلبی وعروقی را به همراه ندارند و حتی می توانند برای سلامتی هم مفيد باشند. دو نوع اسيدهای چرب مهم غيراشباع: امگا 3 و امگا 6 وجود دارد. بدليل اين كه انسان نمي تواند اين دو نوع اسيد چرب را در بدن سنتز كند، براي بدن ضروری محسوب شده و حتما بايد از طريق رژيم غذايی دريافت شوند.روغن ماهی، میگو و کردو از منابع آماده امگا 3 هستند.  میگو نیز دارای میزان کلسترول بالایی است. روزی 2 عدد گردو در این گروه سنی توصیه می شود که هر دوعدد گردو یک واحد چربی محسوب میشود. مهمترين اسيد چرب امگا 6، درمنابع گياهی مثل ذرت وآفتابگردان وسويا يافت مي شود.اين چربي ها با كاهش LDL (چربی بد)و افزايشHDL (چربی خوب) ازتشکیل پلاكهای آترواسكلروز درعروق جلوگيری كرده و از بروز سكته قلبی  پيشگيری مي كنند. از سایراسيدهاي چرب غير اشباع میتوان روغن زيتون ، بادام زميني و كانولا( كلزا) را نام برد. مجموعا چربی های غیراشباع چسبندگی پلاكت ها را به تاخيرانداخته و مانع تشكيل لخته خون مي شود.
وی كاهش رشد، لاغري، كاهش بينايي، اختلال دريادگيري، افزايش تریگلیسرید خون، التهاب بافتي، ورم و خشكي پوست را از عوارض كمبود امگا3 دانست و اگزما، ريزش مو، تحليل رفتن كبد یا کلیه، اختلال رشد، افزايش ابتلا به عفونت، كند شدن روند بهبود زخم را از عوارض كمبود امگا6 برشمرد. 
 این عضو هیات علمی گروه پرستاری داخلی جراحی همچنین گفت: مواد غذایی جگر، دل و قلوه و سیرابی شیردان در عین حال که مفیدند در افرادی که افزایش چربی دارند باید به یک بار در ماه محدود شوند.  پروتئين جگر بالاتر ولی چربی آن پايين تراز گوشت قرمز است وسه برابر گوشت  قرمز آهن دارد وغنی از ویتمین Aو ویتامین  B12است و كلسترول آن بالاتر از گوشت است.
وی با تاکید بر توجه به کم آبی در بدن سالمندان گفت: کاهش حجم کل آب بدن منجر به کاهش توانایی تغلیظ ادرار توسط کلیه ها می شود. میزان آب مورد نیاز سالمندان روزانه 6 تا 8 لیوان است (30سی سی به ازای هرکیلوگرم وزن) و از نوشیدنی های الکلی یا کافئین دار بعلت مدر بودن منع می شوند.
از طرفی اگاهی از اثرات کمبود ویتامین های مورد نیاز و مصرف مواد غذایی لازم در این راستا بسیار اهمیت دارد.  کلسیم فسفر، آهن، منیزیم، اسیدفولیک از دیگر مواد ضروری مورد توجه است. کاهش کلسیم در سالمندی شایع است.
وی توصیه کرد: سالمندان در روز  8لیوان آب،  6واحد نان وغلات، 3واحد سبزی، 2واحد میوه، 3واحد لبنیات، 2واحد گوشت وحبوبات دریافت کنند. و 15دقیقه در تابش آفتاب (از10صبح تا3بعدازظهر) قرار گرفته و ازغذاهای پرچرب وشور ومانده پرهیز کنند. برنامه مطلوب تغذيه باعث ارتقا سلامت جامعه و جلوگيری از بيماری­های مزمن و افزايش کيفيت و کميت زندگی سالمند می شود.

برای مطالعه جزییات بیشتر وارد ادرس http://fnm.tums.ac.ir/section147/page1/lang/Fa شوید.
مطالب را اینجا دریافت کنید

فیلم وبینار را اینجا ببینید