همراه با بانوان نامی دانشگاه/ دکتر آزادبخت: زنان موفق در رشد و تعالی جامعه نقش اساسی دارند

لطفاً در ابتدا خودتان را کامل برای ما معرفی بفرمایید؟
لیلا آزادبخت متولد 8 دی‌ماه 1356 در تهران هستم. دکترای Ph.D رشته علوم تغذیه از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را در سال 1385 اخذ کردم و از بهمن‌ماه 1384 تا تیرماه 1385 به‌عنوان Visiting Fellow (فرصت مطالعاتی) در دانشگاه هاروارد آمریکا به همراه همسرم دکتر احمد اسماعیل‌زاده استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و معاون پژوهشی فعلی پردیس بین‌الملل دانشگاه به این فرصت مطالعاتی رفتیم. در حال حاضر هم استاد گروه تغذیه جامعه و معاون پژوهشی دانشکده علوم تغذیه و رژیم‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران هستم.
دو فرزند دارم؛ دخترم النا یازده سال دارد و پسرم ایلیا پنج سال دارد. از مهر 85 تا مهر 94 در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مشغول به خدمت بودم و در سن 37 سالگی به رتبه استادی رسیدم. البته که همسرم و مادرم در موفقیت‌های من نقش مؤثری داشتند.
با توجه به اینکه محور صحبت شما در خصوص بانوان است می‌خواستم اشاره‌کنم که مادرم دبیر زیست‌شناسی بودند و هم‌اکنون بازنشسته هستند. در نگهداری فرزندانم همیشه به من کمک کرده‌اند. مادرم خیلی به پیشرفت‌های علمی خانم‌ها اهمیت می‌دهند و این را همیشه به من به‌عنوان یک نکته مهم یادآور می‌شوند، البته مادربزرگ من هم (مادر مادرم) به سال‌های قبل برمی‌گردد فرهنگی بودند و در سال‌های خیلی قدیم مشغول خدمت بودند که البته در آن زمان تعداد خانم‌هایی که تحصیل‌کرده باشند تعداد خیلی اندک بود اما مادربزرگ بنده به فعالیت‌های علمی خانم‌ها خیلی اهمیت می‌دادند و همیشه حتی در دوران کودکی به من در خصوص رشد علمی خانم‌ها و اهمیت آن تذکر می‌دادند.

اهم فعالیت‌های اجرایی خود را بفرمایید؟
رئیس مرکز تحقیقات امنیت غذایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از سال 1388 تا 1395، معاون پژوهشی دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از سال 1390 تا 1394، عضو کمیسیون مجلات علوم پزشکی کشور، عضو هیئت ممتحنه و ارزشیابی رشته علوم تغذیه از سال 1392، عضو بنیاد ملی نخبگان کشور و عضو شورای انتشارات دانشگاه علوم پزشکی تهران هستم. در گروه ارتقای سلامت فرهنگستان علوم پزشکی کشور هم فعالیت می‌کنم، عضو هیئت تحریریه و معاون سردبیر چندین مجله ملی و بین‌المللی در حوزه تغذیه هستم. در حال حاضر نیز معاون پژوهشی دانشکده علوم تغذیه و رژیم‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران هستم.
در خصوص طرح‌های تحقیقاتی تاکنون 58 طرح تحقیقاتی را به پایان رساندم. در تعداد کثیری از همایش و سمینارهای علمی به‌عنوان عضو کمیته علمی فعالیت کردم. در بسیاری از شوراهای پژوهشی مختلف در دانشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی فعالیت داشته‌ام.

در خصوص کسب افتخارات و جوایز خود بفرمایید؟
در طی سال‌های مختلف جوایز پژوهشی متعددی را گرفته‌ام که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنم.
برگزیده به‌عنوان دانشمندان 1 درصد برتر علوم پزشکی در سطح جهان بر اساس گزارش بر مبنای نظام رتبه‌بندی ESI از فوریه 2014 و برگزیده جشنواره علامه طباطبایی بنیاد ملی نخبگان کشور در سال 1394 به‌عنوان استاد برگزیده و نخبه و رئیس مرکز تحقیقات امنیت غذایی به‌عنوان مرکز تحقیقات برگزیده در جشنواره علوم پزشکی رازی در سال‌های 1393 و 1392 و همچنین در طی تمامی سال‌هایی که مسئولیت این مرکز تحقیقاتی را داشته‌ام رتبه اول را در بین مراکز دانشگاه داشته است. چندین نوبت به‌عنوان محقق برتر در جشنواره علوم پزشکی رازی در سال‌های 1382 و 1388 و 1397 انتخاب‌شده‌ام.
به‌عنوان پژوهشگر برتر وزارت بهداشت در سال 1392 انتخاب شدم و در جشنواره‌های پژوهشی متعددی تاکنون رتبه کسب کرده‌ام. در جشنواره زن و علم هم در سال 1395 به‌عنوان یکی از زنان برتر در حوزه علمی برگزیده جشنواره انتخاب شدم.
چندین گرنت تحقیقاتی از بنیاد علمی نخبگان را به خود اختصاص داده‌ام. در جشنواره آموزشی شهید مطهری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در چندین دوره برگزیده شدم. تاکنون 253 مقاله در مجلات بین‌المللی نمایه شده در ISI و Pub Med را چاپ کرده‌ام و H-index (Scopus) 42 دارم. در دوره Visiting Fellow (فرصت مطالعاتی) که در دانشگاه هاروارد آمریکا بودم در دپارتمان تغذیه افتخار شاگردی اساتیدی همچون پروفسور ویلت و پروفسور هو را داشتم که این افراد در حیطه تغذیه شهرتی بین‌المللی دارند و خوشبختانه توانستم از این اساتید مطالب مفیدی را کسب کنم. تاکنون 5 کتاب به زبان فارسی به چاپ رسانیده‌ام و در تدوین فصل‌هایی از 3 کتاب به زبان انگلیسی به‌عنوان مؤلف نقش داشته‌ام. تاکنون در چندین کنگره بین‌المللی در سطح جهان در حوزه تغذیه به‌عنوان سخنران مدعو شرکت کرده‌ام و همچنین در پنل های متعددی در سمینارهای بین‌المللی حضور داشته‌ام.

با توجه به اینکه در سن 28 سالگی و جوانی عضو هیئت‌علمی دانشگاه شده‌اید و اینکه شما جزو دانشمندان یک درصد جهان هستید؛ علت موفقیت خود را در چه چیزی می‌دانید؟
واقعاً اول از هر چیزی کمک و لطف خداوند متعال بوده است و همچنین حمایت خانواده در موفقیت افراد نقش مهمی دارد. بعلاوه اینکه معمولاً سعی می‌کنم برای کارهای علمی وقت زیادی را بگذارم و شاید این اختصاص وقت کافی به فعالیت‌های علمی می‌تواند کمک‌کننده باشد. کارهای علمی به پشتکار و حوصله زیاد نیاز مند است. البته در کارهای پژوهشی همکاری تیم تحقیق خیلی مهم است و اساتید و دانشجویان و محققین خوبی که از گذشته تاکنون در پژوهش‌های مختلف در کنار هم فعالیت کرده‌ایم در موفقیت من نقش اساسی داشته است. فضای آکادمیک، علمی، صمیمانه و خوبی در دانشکده علوم تغذیه و رژیم‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران را شاهد هستیم که یکی از دلایل موفقیت من وجود همکاران خوب و حمایت آن‌ها است. حمایت رئیس دانشکده و همه اساتید و همکاران از پژوهش، فضا را برای موفقیت‌های بیشتر من مهیا می‌کند.
کارهای پژوهشی دقت زیادی را می‌طلبد دقت می‌تواند صحت کارهای پژوهشی را بالا ببرد که در موفقیت فرآیند نقش مهمی دارد. توجه به متدلوژی تحقیق می‌تواند در چاپ مقالات پر ارجاع و موفق بسیار مؤثر باشد، متدلوژی صحیح تحقیق می‌تواند کار پژوهشی را به سمت‌وسوی بهتری پیش ببرد.
ضمناً توجه به اینکه ازنظر علمی تا چه حدی یک کار پژوهشی می‌تواند کاربردی باشد در موفقیت کار مهم است. با توجه به اینکه یک درصد دانشمندان جهان بیشتر بر اساس ارجاعاتی که به مقالات دارند انتخاب می‌شوند شاید انجام یک کار پژوهشی که دقت بالا و همین‌طور پشتوانه علمی خوبی و متدلوژی صحیحی داشته باشد با میزان ارجاعات بیشتر به آن کار تحقیقاتی همراه است و درنهایت کاربردی بودن هر پژوهش می‌تواند در میزان ارجاعات نقش اثرگذاری داشته باشد.
حمایت‌های همسرم آقای دکتر اسماعیل‌زاده در زمینه‌های علمی و در زندگی مشترکمان نقش مهمی داشته است و اینکه ایشان همیشه مسیر را برای انجام فعالیت‌های بیشتر علمی برای بنده هموار می‌کنند از نکات مهمی است که لازم میدانم حتماً اشاره‌کنم. معمولاً کارهای پژوهشی دغدغه‌های زیادی را به دنبال دارد که همسرم در خیلی از این موارد به بنده کمک می‌کنند.

خانم دکتر، نقش زنان در اجتماع را چطور ارزیابی می‌کنید؟
خوشبختانه زنان در جامعه نقش خیلی مهمی را دارند. در جامعه کنونی زنان خیلی موفقی را شاهد هستیم که از موفقیت‌های اجتماعی بالایی برخوردارند که این خود یک حسن بزرگی برای جامعه ما محسوب می‌شود. هر چه قدر که زنان یک جامعه ازنظر علمی بالاتر باشند و موفقیت‌های علمی بهتری را کسب کنند می‌توان گفت که آن جامعه به سمت‌وسوی تعالی بیشتری حرکت خواهد کرد چرا که معمولاً موفقیت‌های اجتماعی مادرمی تواند یک الگوی مناسبی برای فرزندان باشد و این موفقیت می‌تواند به سایر اعضای خانواده منتقل شود که درنهایت در رشد و تعالی جامعه نقش دارد.

برای دانشجویان نسل جوان و بانوان که در عرصه جامعه حضور دارند، چه پیامی دارید؟
به تمام عزیزان پیشنهاد می‌کنم که از این فرصتی که در دانشگاه هستید، استفاده بهینه ببرید. دوران دانشجویی بهترین فرصتی است که می‌توانید دانش‌اندوزی کنید. بهترین زمان برای یادگیری دوره دانشجویی است چراکه مطالبی که در این دوران یاد می‌گیرید ملکه ذهن شما می‌شود. در دوره دانشجویی سعی کنید دقت و پشتکار خود را افزایش دهید، این خصوصیت در وجودتان نهادینه می‌شود و حتی در مراحل کاری در سال‌های آتی نیز موفق‌تر خواهید بود. توصیه می‌کنم حتماً دانشجویان در بحث‌های علمی مشارکت فعالانه داشته باشند و روحیه نقد علمی را در خود پرورش دهند.
اگر دانشجویان در این دوران تمام هم‌وغم آن‌ها فراگیری علم باشد می‌توانند در آینده موقعیت‌های بهتری را به خود اختصاص دهند و در ضمن باید روحیه پژوهش در دوره دانشجویی برای این عزیزان نهادینه شود چراکه اگر دانشجویان به پژوهش علاقه‌مند شوند می‌توانند در آینده نیز قوی‌تر در فرآیندهای پژوهشی قدم بردارند.
معتقدم خصوصیات خوبی مثل دقت، پشتکار و توجه به مسائل علمی و به‌روز بودن در حیطه‌های علمی مورد فعالیت از نکات مهمی است که به موفقیت دانشجویان کمک می‌کند. در نظر گرفتن نکات علمی و اینکه با علاقه و انگیزه و به‌صورت اصولی کارها را دنبال کنند خیلی مهم است و وقتی گاهی متأسفانه احساس می‌کنم برخی اوقات دانشجویان باانگیزه و علاقه کار نمی‌کنند و فقط دوست دارند با سرعت و بدون دقت کارهایشان را به پایان برسانند واقعاً نگران می‌شوم. ما به‌عنوان استاد باید علاقه‌مندی به پیگیری مطالب علمی را در دانشجویان نهادینه کنیم. اگر دانشجو با خصوصیت مسئولیت‌پذیری و نظم پرورش پیدا کند، می‌تواند برای رشد و تعالی نسل‌های آینده کشور اثرگذار باشد.
به نظرم یک استاد وظیفه دارد که علاقه‌مندی به رشته تحصیلی و علم را در وجود دانشجویان بپروراند و شاید بهترین فردی که بتواند این کار را انجام دهد اساتید هستند. دوران دانشجویی خیلی مهم است برای اینکه خصوصیات مثبت علمی در دانشجویان تجلی پیدا کند.

با تشکر از اینکه این فرصت را در اختیار ما قرار دادید. سخن پایانی؟
جا دارد با توجه به محور صحبت شما که بانوان هستند در این فرصت مغتنم به تمام بانوان سرزمین ام که موفق هستند تبریک بگویم. ان‌شاءالله روزبه‌روز موفق‌تر از قبل، سلامت و تندرست باشند.
خبرنگار: الهام علی
عکس: سحر زاهدی