همراه با بانوان نامی دانشگاه/ دکتر روجا رحیمی: ارتقای توانمندی و تقویت روحیه خودباوری بانوان عامل اصلی موفقیت آنان در سال‌های اخیر است

دکتر روجا رحیمی پژوهشگر جوان و دانشمند یک درصد جهان می‌گوید بانوان، با تلاش و پشتکار و با ویژگی‌های منحصربه‌فرد ازجمله صبر و استقامتی که خداوند به آنها عطا کرده این توانایی را دارند که در راستای رشد و تعالی جامعه همگام با مردان اثرگذار باشند.
 این پژوهشگر جوان به‌واسطه فعالیت‌های علمی- پژوهشی ارزنده در زمره دانشمندان یک درصد جهان است. انتشار بیش از 120 عنوان مقاله در مجلات معتبر بین‌المللی، انتشار 20 عنوان مقاله در مجلات علمی- پژوهشی داخلی، تألیف پنج عنوان کتاب فارسی، مشارکت در تألیف 4 عنوان کتاب انگلیسی، مشارکت در بیش از 20 طرح تحقیقاتی و ارائه مقاله در بیش از ده کنگره بین‌المللی، سردبیری مجله بین‌المللی Traditional and Integrative Medicine و عضویت در هیئت تحریریه 5 ژورنال معتبر بین‌المللی از مهم‌ترین فعالیت‌های تحقیقاتی دکتر روجا رحیمی است.

لطفاً خودتان را برای خوانندگان سایت بیشتر معرفی کنید؟
روجا رحیمی هستم. ۲۹ آبان ۱۳۵۹ در شیراز متولد شدم. پدرم مهندس راه و ساختمان (عمران) است و مادرم معلم بود ولی وقتی‌که من و برادرم به مدرسه رفتیم، او ترجیح داد خودش را بازخرید کند و خانه‌دار شود و بیشتر وقتش را به من و برادرم اختصاص دهد. داروسازی عمومی را در دانشگاه علوم پزشکی شیراز گذراندم و در مردادماه 1383 فارغ‌التحصیل شدم. پس‌ازآن ازدواج کردم و به خاطر سکونت و اشتغال همسرم در تهران، به پایتخت مهاجرت کردم. دوران طرح خودم را در مرکز تحقیقات علوم دارویی گذراندم و در طی این دوره با همکاری آقای دکتر شمس اردکانی به بازنویسی و تصحیح کتاب‌هایی درزمینهٔ طب ایرانی پرداختم. در سال ۱۳۸۷ به‌عنوان اولین ورودی‌ رشتهٔ داروسازی سنتی وارد دانشگاه علوم پزشکی تهران شدم و سرانجام در سال ۱۳۹۱ فارغ‌التحصیل شدم. در حال حاضر هم دانشیار دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو گروه داروسازی سنتی هستم. در سال 1383 ازدواج کردم. یک پسر 9 ساله به نام رادین دارم که شور و شیرینی اصلی زندگی‌ام است.

در خصوص فعالیت‌های اجرایی خود برای ما بفرمایید.
از سال 1392 به‌عنوان عضو هیئت‌علمی در دانشکده طب ایرانی (سنتی) دانشگاه علوم پزشکی تهران مشغول به کار شدم. از سال 1393 تاکنون هم به‌عنوان معاون پژوهشی و مدیر گروه داروسازی سنتی این دانشکده مشغول به خدمت هستم. همچنین افتخار عضویت ثانویه در مرکز تحقیقات علوم دارویی دانشگاه را دارم. در خصوص سایر فعالیت‌های اجرایی خود می‌توانم به این موارد اشاره کنم: سردبیر مجله بین‌المللی Traditional & Integrative Medicine، عضو هیئت تحریریه 5 ژورنال بین‌المللی، عضو شورای انتشارات دانشگاه، عضو کمیته مشورتی طب ایرانی اداره کل امور فراورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو، عضو هیئت ممتحنه گروه داروسازی سنتی، مسئول شاخه گیاهان دارویی گروه حکمت، طب اسلامی و سنتی فرهنگستان علوم پزشکی، عضو گروه حکمت طب اسلامی و طب سنتی فرهنگستان علوم پزشکی، عضو کمیته تخصصی پژوهش تمامی دوره‌های جشنواره دانشجویی ابن‌سینا و عضو شورای مرکز رشد فناوری طب و داروسازی سنتی و فراورده‌های طبیعی دانشگاه. همچنین در جشنواره‌ها، کنگره‌ها و سمینارهای علمی متعدد به‌عنوان عضو کمیته داوری فعالیت کرده‌ام.

لطفاً از افتخارات و جوایز خود بفرمایید؟
در سال 1386 افتخار این را داشتم که به‌عنوان محقق جوان در سیزدهمین دوره جشنواره علوم پزشکی رازی انتخاب شوم. سال 1392 در پانزدهمین دوره جشنواره ابن‌سینا به‌عنوان پژوهشگر جوان شناخته شدم. سال 1395 هم در جشنواره پژوهش و فناوری دانشگاه تهران به‌عنوان پژوهشگر نمونه معرفی شدم. همچنین افتخار این را داشتم که طی دو سال متوالی به‌عنوان دانشمند برتر یک درصد جهان در شاخه فارماکولوژی و توکسیکولوژی توسط موسسه ESI معرفی شوم.

چگونه فردی در فهرست دانشمندان برتر جهان قرار می‌گیرد؟
موسسه ESI علوم را به شاخه‌های مختلف تقسیم‌بندی می‌کند و هر دو ماه یک‌بار لیست یک درصد محققان برتر در هر یک از این شاخه‌ها را معرفی می‌کند. عامل تأثیرگذار در این خصوص تعداد ارجاعات به مقالات است. تعداد ارجاعات به مقاله، تعداد دفعات استناد به آن مقاله را در سایر مقالات نشان می‌دهد و شاخصی از میزان توجه و اقبال به آن مقاله در مجامع و محافل علمی است.

از اینکه جزو دانشمند برتر یک درصد جهان شده‌اید؛ چه حسی دارید و به شما چه امتیازی تعلق گرفت؟
این موضوع افتخار بسیار مهمی محسوب می‌شود و درواقع باعث می‌شود که وجهه پژوهشی شما نمایان‌تر شود و شما به‌عنوان فرد شاخص‌تری در عرصه پژوهش مطرح شوید؛ اما بنده به‌شخصه همیشه برای علاقه و اشتیاق به نفس خود پژوهش و پاسخ به سؤالات ذهنی خود تحقیق و پژوهش انجام داده‌ام نه باهدف کسب امتیاز اجتماعی یا مادی خاصی. اصلاً منظورم این نیست که کسب جوایز، افتخارات، امتیازات مادی و معنوی و اجتماعی به دنبال انجام تحقیق و پژوهش ناپسند و مذموم است بلکه بسیار هم پسندیده و ممدوح است؛ منتهی اگر هدف ما از پژوهش کسب این موارد است به نظرم راه را اشتباه رفته‌ایم.

شما به‌عنوان عضو هیئت‌علمی جوان دانشگاه؛ برای بانوانی که در عرصه اجتماعی حضور دارند، چه پیامی دارید؟
در سال‌های اخیر تحولات چشمگیری در جامعه بانوان کشور رخ داده است و علت اصلی آن را ارتقای توانمندی و تقویت روحیه خودباوری در بانوان می‌بینم. در حال حاضر بانوانی داریم که در عرصه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی، علمی، هنری، ورزشی و... نه‌تنها باعث افتخار کشور عزیزمان هستند بلکه توانسته‌اند در سطوح بین‌المللی نام ایران را مطرح کنند.
درواقع بانوان به این خودباوری رسیده‌اند نه‌تنها توانایی‌ها و قابلیت‌های آن‌ها از مردان کمتر نیست بلکه هرگاه اراده کنند قادرند با تلاش و پشتکار و هدایت در مسیر درست، با ویژگی‌های منحصربه‌فردی که خداوند به آنها عطا کرده به اهداف عالی مدنظرشان دست یابند. بانوان ثابت کرده‌اند که از عهده مسئولیت‌های سنگین اجتماعی به‌خوبی برمی‌آیند. خودباوری در بانوان باعث شده که کم‌لطفی‌ها، ناملایمی‌ها و تحقیرهایی که گاها در جامعه علیه آنها وجود داشته بسیار کم‌رنگ‌تر شود.
البته پیامی که برای بانوان فعال در عرصه‌های اجتماعی دارم این است که سعی کنند تعادلی بین نقش اجتماعی و نقشی که در خانواده به عهده آنها گذاشته شده است برقرار کنند. چون خودم همیشه درگیر برقراری این تعادل هستم واقفم که کار دشواری است. ما بانوان شاغل وقتی به خانه برمی‌گردیم تازه شغل دوممان آغاز می‌شود: همسرداری، فرزندداری، خانه‌داری و... منتهی بانوان توانمند ما با درایتی که دارند حتماً می‌توانند این توازن را برقرار کنند و به دنبال آن قطعاً به آرامش و رضایت شغلی بیشتری دست خواهند یافت. بانوان باید به‌سلامت جسمی و روحی (روانی) خود توجه داشته باشند و سلامتی جسمی و روانی خویش را فدای انجام وظایف خانوادگی و اجتماعی و آرامش سایرین نکنند. بانوان ستون و محور اصلی خانواده هستند و سلامت خانواده در گروه سلامت آنهاست. پس قطعاً بانوان سالم جامعه سالم‌تری را به ارمغان خواهند آورد.

خود شما علت موفقیت‌های خود را چه چیزی می‌دانید؟
مؤلفه‌های مختلفی در موفقیت نقش دارد. اول از همه لطف خداوند متعال شامل حال من شده است. خداوند در هرکدام از ما انسان‌ها یک سری استعدادهایی را قرار داده است. به بنده هم روحیه تحقیق و پژوهشگری را عطا کرده است. شکوفا شدن استعدادهای درونی نیازمند بستری مناسب است که به خاطر فراهم کردن این بستر مناسب مدیون خانواده خود هستم. همچنین شکوفا شدن استعدادها نیازمند مؤلفه‌های دیگری است که ازجمله آنها تلاش و پشتکار است. نکته‌ای که از کودکی برای من حائز اهمیت بوده و هست این است که اگر قرار است کاری را انجام دهم دوست دارم که بهترین باشد و برای رسیدن به این هدف از هیچ تلاش و کوششی فروگذار نمی‌کنم. این روحیه را یکی از عوامل اصلی توفیقات خود در زندگی می‌دانم. همچنین سعی می‌کنم کمتر حرف بزنم و بیشتر عمل کنم و از حاشیه به دور باشم. مؤلفه مهم دیگر در مسیر رسیدن به اهداف، انسان‌های راه بلدی است که ما را در مسیر درست هدایت کنند. خداوند در این خصوص هم به بنده لطف داشته چرا که معلمان و اساتیدی را در مسیر راه من قرار داد که اخلاق و رفتار و منش و شیوه تدریس و رهنمون‌ها و توصیه‌های آنها باعث شد من در مسیری گام بردارم که روجا رحیمی امروز باشم. دست تک‌تک این معلمین و اساتید گرامی که در برهه‌های مختلف چه پیش از تحصیلات آکادمیک در دوران دبستان، راهنمایی و دبیرستان، چه طی تحصیلات آکادمیک و چه پس از آن چراغ راه من بوده‌اند را می‌بوسم و همیشه خود را مدیون و مرهون زحماتشان می‌دانم ازجمله آن اساتید می‌توانم به آقای دکتر محقق زاده، استاد عزیزم در دانشگاه علوم پزشکی شیراز و اساتید ارجمند و بزرگوارم در دانشگاه علوم پزشکی تهران همچون جناب آقای دکتر شمس اردکانی، جناب آقای دکتر عبداللهی و جناب آقای دکتر امین اشاره‌کنم.

خانم دکتر، الگو شما در زندگی چه کسی بوده است؟
الگو در حیطه‌های مختلف و بخش‌های مختلف زندگی‌ام، شخصیت‌های مختلفی بوده‌اند. الگوی اخلاقی بنده در خانواده مادربزرگ (مادر مادر) مرحومم بوده‌اند که مهربانی و تواضع ایشان زبانزد بود. از میان اساتید بزرگوارم مرحوم جناب آقای دکتر اصفهانی در اخلاق و رفتار سرآمد بودند. همواره تلاش می‌کنم منش این دو بزرگوار را سرلوحه خویش در زندگی قرار دهم تا حداقل بتوانم قطره کوچکی از دریای معرفت و حسن رفتار و اخلاق این دو بزرگوار را در وجود خود نهادینه کنم. در عرصه علمی معلمین و اساتید متعددی داشته‌ام که هرکدام به نحوی الگوی بخشی از زندگی علمی من بوده‌اند که شاید نام بردن از چند نفر از آنها اجحاف در حق سایر بزرگواران باشد.

با اشاره به اینکه فرزند شما کوچک است و نیاز بیشتری به شما دارد، آیا این مسئولیت سنگین در کارهای پژوهشی شما خللی ایجاد نکرد؟
در سال 1389 وقتی‌که دانشجوی مقطع PhD بودم صاحب فرزند شدم. دوره آموزشی‌ام تمام شده بود و وارد دوره پژوهشی شده بودم و درگیر کار پایان‌نامه‌ام بودم که فرزندم به دنیا آمد و در آن زمان پدر و مادرم هم ساکن شیراز بودند و از خانواده‌ام دور بودم و به‌هرحال مجبور بودم به‌تنهایی با کمک همسرم از پس این وظیفه خطیر برآیم. بچه‌داری هم طوری نیست که هر وقت خسته شدی یا حسش نبود آن را رها کنی و به زمان دیگری موکول کنی و به نظرم یکی از سخت‌ترین کارهایی که در زندگی‌ام انجام داده‌ام همین بچه‌داری است؛ اما در کنار سختی‌ها، شیرینی‌های خاص خودش را هم دارد و صدالبته که طعم زندگی بچه است؛ اما همان‌طور که اشاره کردم بانوی شاغل برای رضایت و آرامش خود و اطرافیانش باید تعادل را بین مسئولیت خانوادگی و اجتماعی خود برقرار کند و هیچ‌کدام را فدای دیگری نکند. وجود فرزندم نه‌تنها خللی در مسئولیت‌های اجتماعی و کارهای علمی بنده وارد نکرد بلکه با توازنی که توانستم بین مسئولیت‌های خانوادگی و اجتماعی برقرار کنم و همچنین انرژی و شور و شوقی که پسرم به زندگی‌ام تزریق کرد، به لطف خدا توفیقات بزرگی در زندگی نصیبم شد.

به‌عنوان یک عضو هیئت‌علمی چه وظیفه‌ای بر عهده شما است؟
به‌عنوان یک عضو هیئت‌علمی مهم‌ترین وظیفه‌ای که بر عهده‌دارم این است که تلاش حداکثری خود را به کار گیرم تا بتوانم درراه اهداف سازمانی مجموعه ارزشمند دانشگاه علوم پزشکی تهران که افتخار خدمت در آن را دارم گام بردارم و فرد مؤثری در اعتلای آموزشی و پژوهشی این مجموعه باشم و انسان‌هایی تربیت کنم که در راه سربلندی کشور عزیزمان مؤثرتر از بنده گام بردارند.

آرزوی شما برای دانشگاه علوم پزشکی تهران چیست؟

قطعاً یکی از بزرگ‌ترین افتخارات بنده این است که به‌عنوان عضو کوچکی در خانواده بزرگ دانشگاه علوم پزشکی تهران فعالیت می‌کنم. خوشحالم توانسته‌ام قدم‌های کوچکی در مسیر ارتقای این دانشگاه بردارم. از مسئولان دانشگاه به‌خصوص رئیس محترم دانشگاه جناب آقای دکتر کریمی بسیار تشکر می‌کنم زیرا در شرایط سخت کنونی که کشور با آن مواجه است تمام تلاش و همت خود را به کار بسته‌اند تا کمترین فشار به دانشگاهیان وارد شود. ان‌شاءالله که بتوانیم سربلند از این شرایط عبور کنیم. سکان‌داری مجموعه بزرگ دانشگاه علوم پزشکی تهران کار آسانی نیست. خوشبختانه با مدیریت درخور تقدیر هیئت‌رئیسه محترم دانشگاه شرایط مناسبی بر این دانشگاه حکفرماست. امیدوارم که با درایت این عزیزان بتوانیم سختی‌ها را پشت سر بگذاریم و به ثبات و آرامش بیشتری دست پیداکنیم.
دانشگاه علوم پزشکی تهران قطعاً به‌عنوان بهترین دانشگاه علوم پزشکی کشورمان مطرح است و این به خاطر ماهیت فیزیکی دانشگاه نیست بلکه به خاطر روحی است که پیشکسوتان در آن دمیده‌اند. من فکر می‌کنم با وجود نسل جوان و خوبی که در دانشگاه مشغول به کار و تحصیل هستند جایگاه دانشگاه روزبه‌روز بهتر خواهد شد. آرزوی من این است که با تلاش و پشتکار تمام اعضای محترم هیئت‌علمی، دانشجویان و کارمندان محترم دانشگاه، دانشگاه ما به‌زودی نه‌تنها در ایران بلکه در دنیا به‌عنوان یکی از دانشگاه‌های نمونه مطرح باشد.

سخن پایانی؟
سخن پایانی من خطاب به بانوان فعال در عرصه اجتماعی است، خدا قوت و خسته نباشید به این عزیزان عرض می‌کنم و اطمینان دارم بر فرض محال اگر بانوان جمعاً تصمیم بگیرند که دست از مسئولیت اجتماعی بردارند مملکت ما فلج خواهد شد. پس قطعاً نقش آنها در کشور نقش کلیدی است. امیدوارم در وهله اول با توجه به سلامت جسمی و روانی خویش و در وهله بعد با ارتقای توانمندی‌ها و تقویت روحیه خودباوری خویش بتوانند گام‌های مؤثرتری در اعتلای جامعه و ایران عزیز بردارند.
با تشکر از اینکه این فرصت را در اختیار ما قرار دادید.
خبرنگار: الهام علی
عکاس: اشکان نورکامی