نخستین سامانه مصورسازی اطلاعات جمعیتی سلامت و بیماری در ایران افتتاح شد

گالری عکس

با استفاده از سامانه مصورسازی(VIZIT) می‌توان به‌صورت رایگان، نزدیک به 600 میلیون گزارش از داده‌های سلامت مربوط به آخرین وضعیت 102 عامل خطر بیماری‌های غیرواگیر، وضعیت مرگ‌ومیر، بروز 70 سرطان و شیوع بیش از 80 عامل خطر بیماری‌های غیرواگیر و...در کشور به تفکیک استان، گروه سنی، جنسیت و نوع محل سکونت دسترسی پیدا کرد.

بیماری‌های قلبی عروقی عامل بیش از 80 درصد مرگ‌ومیرها
در مراسم افتتاح این سامانه که 7 مرداد 98 در تالار دارالفنون برگزار شد، دکتر استوار مدیرکل دفتر بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت، بیماری‌های غیرواگیر را مهم‌ترین تهدیدکننده سلامت در جهان و ایران دانست و گفت: بیش از 80 درصد مرگ‌ومیر کشور به علت بیماری‌های غیرواگیر رخ می‌دهد که از این میزان بیش از سه‌چهارم موارد به دلیل چهار بیماری اصلی بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، سرطان‌ها و بیماری‌های مزمن تنفسی است.
وی بابیان اینکه وزارت بهداشت مصمم است بار بیماری‌های غیرواگیر را از طریق برنامه‌های مؤثر و هزینه اثربخش کاهش دهد افزود: تشکیل کمیته پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر، تدوین سندملی و تبیین اهداف ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر و همچنین اتخاذ رویکرد بین بخشی برای دستیابی به این اهداف، نشان از عزم مسئولان نظام سلامت برای کاستن از بار بیماری‌های غیرواگیر و صیانت از سلامت مردم دارد.
دکتر استوار با اشاره به برگزاری دوره بین‌المللی مدیریت بیماری‌های غیرواگیر گفت: هدف از برگزاری این دوره  ظرفیت‌سازی و آموزش مدیران میانی برای حمایت‌طلبی، برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی، پایش و ارزشیابی برنامه‌ها در زمینه پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر است و در خلال دوره افزون بر رویکرد آموزشی، برنامه عملیاتی هر دانشگاه برای پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر نیز تدوین می‌شود.

دسترسی به بیش از 600 میلیون گزارش ملی و بین‌المللی در سامانه مصورسازی
سپس دکتر لاریجانی معاون آموزشی وزیر بهداشت و رییس پژوهشگاه غدد و متابولیسم دانشگاه، بابیان اینکه کشورمان با مسائل مختلف سلامت مواجه است و باید برنامه عملیاتی متناسب با هر مسئله طراحی شود افزود: با کمک سامانه مصورسازی ویزیت که به همت مرکز تحقیقات بیماری‌های غیرواگیر دانشگاه طراحی‌شده می‌توانیم به اطلاعات مربوط به بیماری‌های مختلف و مسائل بهداشتی کشور دسترسی پیدا کنیم.
وی افزود: اطلاعات این سامانه مبتنی بر تحقیقات کشور در زمینه بیماری‌های غیرواگیر، بار بیماری‌ها و انواع سرطان‌هاست که در اختیار برنامه ریزان استانی قرار می‌گیرد تا متناسب با وضعیت منطقه خود اولویت‌سنجی و برنامه‌ریزی کنند.
دکتر لاریجانی بابیان اینکه امکان دسترسی به 600 میلیون گزارش ملی و 53 کتاب و کتابچه مرتبط با بیماری‌های غیرواگیر سازمان بهداشت جهانی در این سامانه وجود دارد افزود: علاوه بر اطلاعات 429 منطقه کشور، امکان دسترسی به  شواهد علمی دنیا در زمینه فعالیت فیزیکی (50 درصد جمعیت کشور فعالیت فیزیکی مناسب ندارند)، مصرف الکل و مواد مخدر، مصرف نمک (مصرف نمک در کشورمان دو برابر میزان توصیه‌شده است) و مطالب متعدد دیگر وجود دارد.
وی افزود: اطلاعات مربوط به 165 علل مرگ‌ومیر، 102 عامل خطر بیماری‌های غیرواگیر، 70 نوع سرطان و 104 علت بستری بیماران در بیمارستان‌ها، به تفکیک سن، جنسیت و گروه‌های مختلف از سال 1990 تا  2015 به دو زبان فارسی و انگلیسی قابل‌دسترس است.
رییس پژوهشگاه غدد و متابولیسم دانشگاه، در توضیح برگزاری دوره آموزشی مدیریت بیماری‌های غیرواگیر گفت: 
در این دوره مطالب مختلفی مانند نحوه کاربرد با سامانه، وضعیت اقتصادی بیماری‌ها، اجتماعی سازی نظام سلامت و مشارکت طلبی از نهادهای مختلف و تجربیات موفقی که در این زمینه وجود دارد موردبحث و بررسی قرار می‌گیرد.
وی افزود: در این دوره آموزشی نمایندگان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور حضور دارند و قراراست تا پایان امسال برای کل دانشگاه‌ها این دوره کوتاه‌مدت برگزار شود تا بتوانند برنامه عملیاتی منطقه تحت پوشش خود را طراحی کنند.
رییس پژوهشگاه غدد و متابولیسم بابیان اینکه ایران کشور وسیعی است و برخی از استان‌های آن به‌اندازه کشورهای اروپایی جمعیت و وسعت دارد افزود: برنامه‌ریزی کشور باید متناسب با شرایط هر منطقه باشد و اطلاعات سامانه ویزیت نیز به این برنامه‌ریزی کمک می‌کند.
دکتر لاریجانی با اعلام برنامه‌ریزی به‌منظور کاهش 25 درصد از مرگ‌های زودرس تا سال 2025 گفت: این برنامه طراحی و به‌تازگی مورد بازبینی قرارگرفته است و اطلاعات مربوط به آن نیز در سامانه قرار دارد.

تأکید بر دسترسی به داده‌های بومی در کنترل بیماری‌های غیرواگیر
در ادامه دکتر فرزادفر رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های غیرواگیر به معرفی سامانه و قابلیت‌های مختلف آن، شامل امکان ارائه اطلاعات در قالب نقشه، رادار دیاگرام، بارچارت، هرم سنی جنسی و ده‌ها ابزار مصورسازی دیگر پرداخت.
سپس دکتر مینگوی معاون سازمان بهداشت جهانی در پوشش همگانی سلامت و بیماری‌های واگیر و غیرواگیر، دکتر یاماموتو معاون سازمان بهداشت جهانی در پوشش همگانی سلامت و جمعیت سالم و هاملمن نماینده سازمان بهداشت جهانی در کشور در خصوص اهمیت بیماری‌های واگیر،  لزوم ثبت داده‌های بومی، برنامه‌ریزی و اقدام بر اساس داده‌های موجود  تأکید کردند.
نقش سامانه مصورسازی در برنامه‌ریزی بیماری‌های غیرواگیر
دکتر نوبخت رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز با اشاره به دستاوردهای نظام سلامت در سی سال گذشته گفت: با توجه به  شعار سازمان بهداشت جهانی که پیشگیری مقدم بر درمان است؛ وزارت بهداشت نیز به امر پیشگیری توجه ویژه‌ای دارد.
وی طراحی سامانه مصورسازی اطلاعات جمعیتی سلامت و بیماری‌ها در کشور را کار ارزشمندی دانست و گفت: اطلاعات این سامانه در برنامه‌ریزی و کنترل بیماری‌های غیرواگیر کشور بسیار مؤثر است.

مرگ سالانه 313 هزار تن براثر بیماری‌های غیرواگیر
در ادامه دکتر نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی،  پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر را از اولویت‌های وزارت بهداشت دانست و گفت: سه دهه پیش که دنیا چراغی برای بیماری‌های غیرواگیر روشن نکرده بود با راه‌اندازی اداره کل کنترل بیماری غیرواگیر این شمع را در کشورمان روشن کردم. چراکه می‌دانستم پس از عبور از کنترل بیماری‌های واگیر به عرصه پرچالش بیماری‌های غیرواگیر وارد می‌شویم و بایستی برای آن دوراندیشی کنیم.
وی افزود: اگرچه امروزه توجه به بیماری‌های واگیر مثل اچ ای وی، سل مقاوم به درمان در بیماران مبتلابه اچ ای وی، لیشمانیوز، بروسلوز و دیگر بیماری‌های مشترک انسان و دام در کشورمان حائز اهمیت است، اما تفسیر و تحلیل اطلاعات نشان می‌دهد بیماری‌های غیرواگیر رتبه اول مرگ‌ومیر سال‌های گذشته را به خود اختصاص داده است.
وزیر بهداشت بابیان اینکه از 380 هزار مرگ سالانه در کشور، 313 هزار مرگ به دلیل بیماری‌های غیرواگیر و فقط 25 هزار مرگ به دلیل بیماری‌های واگیردار بوده افزود: دراین‌بین حدود 100 هزار مرگ به دلیل ابتلا به فشارخون و عوارض ناشی از آن در کشور است و این تذکر بزرگی به سیاست‌گذاران نظام سلامت کشور است که در عرصه بیماری‌های غیرواگیر فعال‌تر ورود پیدا کنند.
وی با اشاره به کمپین فشارخون در کشور گفت: اگر سی سال پیش در کنترل بیماری‌های واگیر در میان کشورهای مدیترانه شرقی رتبه اول را کسب کردیم این بار دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور افتخار دیگری آفریدند و بزرگ‌ترین پروژه جهانی کنترل فشارخون را اجرا کردند.
وی با اشاره به نتایج بسیج ملی کنترل فشارخون گفت: از 50 درصد جمعیت 30 تا 70 ساله هدف‌گذاری شده، بیش از 75 درصد جمعیت غربالگری شدند. درواقع ابتدا برای 20 میلیون نفر هدف‌گذاری کرده بودیم  که  موفق به بررسی فشارخون 30 میلیون 600 هزار نفر شدیم. در این راستا 2 میلیون 700 هزار مورد جدید فشارخون  و 10 میلیون نفر را در مرحله پیش از فشارخون شناسایی کردیم. درمجموع با آموزش و کنترل مستمر، این 12 میلیون 700 هزار نفر می‌توانند تندرستی و طول عمر مناسبی داشته باشند.
وی با اشاره به تفاوت روش‌های برنامه‌ریزی برای بیماری‌های واگیر و غیرواگیر گفت: آموزش به‌عنوان یکی از ارکان مهم در کنترل بیماری‌های واگیر نقش داشت اما در برنامه‌ریزی  کنترل بیماری‌های غیرواگیر علاوه بر آموزش، باید به هزینه‌های سنگین این بیماری‌ها در نظام سلامت، مشارکت بین بخشی و توسعه زیرساخت‌های شبکه بهداشت و درمان نیز توجه کرد.
دکتر نمکی در پایان سخنان خود طراحی مصورسازی اطلاعات جمعیتی سلامت و بیماری در ایران اقدام مؤثری در زمینه برنامه‌ریزی بیماری‌های غیرواگیر دانست و گفت: در عرصه بیماری‌های غیر واگیر چند عامل اهمیت بسزایی دارد و باید به مؤلفه‌های مختلف مشارکت بین بخشی در  کنترل بیماری‌ها توجه شود چراکه وزارت بهداشت به‌تنهایی نمی‌توانیم برای کنترل این بیماری‌ها اقدام کند. همچنین برنامه‌های مدون آموزشی به‌طور جداگانه و متناسب با گروه‌های مختلف از مدیران نظام سلامت گرفته تا مردم تدوین شود.
خبرنگار: سمیرا کرمی
عکس: جمشید ربیعی