مننژیت چیست

مننژيت عبارت است از تورم و يا عفونت پرده هاي مغز كه از موارد اورژانس به حساب مي آيد.
مننژيت به دو صورت باکتريايي و ويروسي وجود دارد که از نظر تشخيصي با هم تفاوت بسياري دارند . مننژيت باکتريايي ، به طور معمول خطرناک تر از نوع ويروسي آن است و در موارد بسيار باعث بروز مشکلات ثانويه در مغز و سيستم عصبي مي شود. اين بيماري بويژه در اطفال زير دو سال وسنين بالاي 60 سال كه ايمني بدن كامل و با كفايت نيست بروز مي كند.

علت بيماري مننژيت
بعضي از ويروس ها، ميكروب ها وعوامل قارچي باعث به وجود آمدن بيماري مي شوند.
گاهي بر اثر بيماري هاي خوني و يا بيماري سل، نيز مننژيت به وجود مي آيد.
نكته قابل توجه اين است كه مننژيت در مناطق پر جمعيت و در جايي كه رعايت موارد بهداشتي كم است، بيشتر ديده  ميشود.
كودكان مبتلا به بيماري سل، عفونت گوش و ريه وكم خوني بيشتر در معرض خطر قرار دارند.

نشانه هاي مننژيت
- سر درد ، تب بالا
- استفراغ
- تغيير در سطح هوشياري(شامل خواب آلودگي، گيجي، بيهوشي و....)
- عدم حركت گردن و درد در حركت گردن
- حساسيت بيش از حد به نور
- تشنج به خصوص وقتي تب بالا باشد.
- در بعضي موارد ضايعات پوستي به صورت كبودي ديده ميشود(نقاط بنفش رنگ ) به نام پتشي

نکته مهم
براي پيشگيري از عوارض ثانويه مننژيت مانند ناشنوايي ، ضايعات مغزي و مرگ ،‌ بايد هر چه سريعتر بيماري تشخيص داده شود و نسبت به درمان آن در بيمارستان اقدام گردد.
آزمايش مايع نخاع براي تشخيص بيماري بسيار ضروري است.

آیا می دانید چه آزمایشی برای تشخیص بیماری کمک کننده است؟
اگر كودك به طور غير عادي بدحال است و يا حداقل دو علامت از علائم فوق در وي پديدار شده باشد بلافاصله با پزشك مشورت كنيد و يا كودك را به نزديكترين بيمارستان برسانيد. كودك در بيمارستان بستري مي شود و نخست آب نخاع وي جهت آزمايش نمونه گيري مي شود و با كمك اين آزمايش مي توان مننژيت و عامل ايجاد كننده مننژيت را مشخص نمود. همچنين ممكن است نمونه خون نيز جهت كشت و تعيين وجود باكتري و نوع آن به آزمايشگاه فرستاده شود.

درمان
در صورت شك به مننژيت، پس از انجام آزمايش هاي لازم و حتي پيش از آماده شدن جواب آزمايش ها بايد درمان فوراً با آنتي بيوتيك ها شروع شود. اگر جواب آزمايش ها مشخص كند كه كودك مبتلا به مننژيت ويروسي شده، آنتي بيوتيك ها قطع مي شوند و هيچ درمان ديگري به جز مسكن لازم نيست. عفونت هاي ويروسي معمولاً پس از 5 تا 14 روز بسته به نوع ويروس خود به خود بر طرف ميشوند.
 اگر تشخيص مننژيت باكتريال تأييد شود، مصرف آنتي بيوتيك بايد ادامه يابد ( ممكن است در صورت لزوم برحسب باكتري تشخيص داده شده ، نوع آنتي بيوتيك تغيير كند ) همچنين ممكن است براي كودك مايعات داخل وريدي و داروي ضد تشنج تجويز شود (در صورت وجود تشنج)

پيش آگهي
مننژيت هاي ويروسي بندرت عارضه اي باقي مي گذارند. همچنين درمان مناسب و به موقع با آنتي بيوتيك اغلب سبب بهبود كامل بيماري مي شود. در تعداد اندكي از كودكان ممكن است عوارضي مثل ناشنوايي ،اختلال بينائي تشنج و يا مشكلات يادگيري ايجاد شود.

نقش والدين در پيشگيري از بيماري
- در صورت مشاهده علائم مننژيت ، کودک را هرچه زوتر براي معاينه نزد متخصص کودکان و يا به بخش فوريت هاي پزشکي ببريد.
- در صورت مشاهده تب همراه با تشنج ، در کوتاهترين زمان ممکن كودك خود را به بخش فوريت هاي پزشکي يا پزشک متخصص برسانيد.
- در صورتي که کودک شما داراي تماس نزديک با شخص بيمار بود ، هر چه زوتر به پزشک مراجعه کنيد تا در مورد ضرورت تجويز آنتي بيوتيک تصميم بگيرد.

دو نکته مهم
-  تب کودک خود را بویژه زمانیکه همراه با سردرد و استفراغ میباشد جدی گرفته و سریعا به پزشک مراجعه کنید. 
- گرفتن مایع نخاعی هیچگونه عارضه جدی برای کودکتان ایجاد نخواهد کرد و منفعتی که وی با تشخیص و درمان زودرس مننژیت از ان بهرهمند میشود بسیار بیش از درد و ناراحتی ناشی از نمونه گیری است.

منبع: بیمارستان طبی کودکان، دانشگاه علوم پزشکی تهران
تولید: مونا عدالت یار