ندای تندرستی/ تغذیه و لوپوس
روابط عمومي دانشگاه علوم پزشكي تهران: تغذيه مناسب بخش مهمي از برنامه‌ي درماني براي لوپوس است. رژيم غذايي به‌خوبي متعادل شده سوخت لازم براي بدن شمارا فراهم مي‌كند تا عملكرد طبيعي‌اش را انجام دهد.
تغذيه و لوپوس
تغذيه مناسب بخش مهمي از برنامه‌ي درماني براي لوپوس است. رژيم غذايي به‌خوبي متعادل شده سوخت لازم براي بدن شمارا فراهم مي‌كند تا عملكرد طبيعي‌اش را انجام دهد. هرچند راهنماي غذايي خاصي براي اشخاص مبتلابه لوپوس وجود ندارد، موارد تغذيه‌اي وجود دارد كه شما بايد در مورد آن اطلاع داشته باشيد. اگر هريك از اين موارد براي شما مشكلي ايجاد كرد، با پزشك يا پرستارتان تماس بگيريد. آن‌ها قادر خواهند بود كه به شما اطلاعات بيشتري بدهند و شمارا به متخصص تغذيه‌ي داراي پروانه‌ي رسمي معرفي كنند.
كاهش وزن يا كاهش اشتها
كاهش وزن در مدت يك سال معمولاً توسط افرادي كه تازه بيماري‌شان تشخيص داده‌شده است، گزارش مي‌شود. كاهش وزن و اشتها مي‌تواند ناشي از خود بيماري يا داروها باشد كه باعث بيماري معده يا زخم‌هاي دهاني مي‌شوند.
پزشك ميزان كاهش وزن شما و ديگر مسائل مربوطه را برآورد خواهد كرد و ايجاد تغييراتي در رژيم غذايي شمارا پيشنهاد خواهد داد تا مطمئن شود كه شما به‌طور مناسب تغذيه مي‌كنيد و كاهش وزن بيشتري نخواهيد داشت.
افزايش وزن
افزايش وزن در صورت مصرف كورتيكواستروئيد ها مي‌تواند ايجاد مشكل كند. اين داروها اغلب اشتهاي فرد را افزايش مي‌دهند و درصورتي‌كه فرد متوجه نباشد افزايش وزن به‌صورت ناخواسته اتفاق خواهد افتاد.
پزشك شما رژيم غذايي و ديگر مسائل مربوط به آن را بررسي خواهد كرد و برنامه‌اي براي حفظ وزن و كاهش مقدار اضافه‌وزن به شما پيشنهاد خواهد داد. برنامه احتمالاً شامل رژيم غذايي كم‌چربي، ورزش و اصلاح عادات خواهد بود. متخصص تغذيه معتبر نيز با بررسي مواد غذايي موردعلاقه و غذاهايي كه به آن‌ها علاقه نداريد و الگوهاي تغذيه‌اي به كمك شما خواهد آمد و مي‌تواند برنامه‌ي غذايي ويژه برحسب نيازها و سبك زندگي شما برايتان تهيه كند.
مشكل در مصرف داروها
تعدادي از داروها باعث ايجاد اختلالات دستگاه گوارش يا اختلالات GI مانند سوزش معده، آشفتگي معده، تهوع، استفراغ يا زخم‌هاي دهاني دردناك مي‌شوند. اگر شما مشكلات دستگاه گوارش داريد سريعاً با پزشك تان تماس بگيريد. به اين دليل كه بسياري از مسائل مربوط به چگونگي و زمان دريافت اين داروها است، ميزان يا دوره‌ي درمان مي‌تواند در بعضي‌اوقات تغيير داده شود تا عوارض جانبي نامطلوب را كاهش دهد يا متوقف كند. در برخي موارد، ممكن است پزشك دارو را عوض كند. بسياري از داروها بايد با غذاخورده شوند تا به كاهش عوارض جانبي كمك كنند.
پوكي استخوان
اين حالتي است كه در آن تراكم استخوان‌هاي بدن كاهش مي‌يابد و به‌آساني شكسته مي‌شوند. هرچند اين حالت اغلب افراد مسن وزنان يائسه را تحت تأثير قرار مي‌دهد اما مي‌تواند هر فردي را كه براي مدت طولاني از داروهاي كورتيكواستروئيد مصرف مي‌كند تحت تأثير قرار دهد. پزشك شما تاريخچه‌ي مصرف داروي شما، برنامه‌ي درماني، تغذيه و هر عاملي كه شامل حال شما شود را بررسي خواهد كرد. سنجش تراكم استخوان نيز انجام مي‌گيرد.
گسترده‌ترين آزمايش تعيين تراكم مواد معدني استخوان جذب dual-energy x-ray يا DXA است. اين آزمايش بدون درد تا حدي شبيه عكس‌برداري با اشعه‌ي ايكس اما با دريافت تابش بسيار كمتر است. توصيه‌ها براي جلوگيري يا كاهش مشكل، احتمالاً شامل رژيم غذايي سرشار از كلسيم (1000 تا 1500 ميلي‌گرم در روز) و ويتامين D (800 ميلي‌گرم در روز) و برنامه‌اي ورزشي كه مناسب شماست، مي‌باشند. درصورتي‌كه ميزان كلسيم در غذاي شما كافي نباشد پزشك مكمل كلسيم را تجويز خواهد كرد. مكمل كلسيم حاوي كربنات كلسيم بهتر است 2 ساعت بعد از غذا مصرف شود.
- فراهم زيستي كلسيم برحسب منبع غذايي متفاوت است. براي مثال افزايش دريافت فيبر با تعادل منفي كلسيم همراه است. در غلات اسيد فيتيك تركيب اصلي فيبر است كه به كلسيم متصل مي‌شود و آن را براي جذب غيرقابل‌دسترس مي‌سازد. در مقابل، جذب كلسيم از سبزيجات با مقدار كم اگزالات (مثل انواع كلم) تقريباً به‌اندازه جذب شير است.
- مقدار كلسيم در همه انواع شير (بدون چربي، 1 درصد، 2 درصد و شير پرچرب) يكسان است.
ديابت ناشي ازاستروئيد
ديابت حالتي است كه بدن شما نمي‌تواند ميزان انسولين را كاهش دهد تا سطح گلوكز (قند) طبيعي خون را حفظ كند. استفاده‌ي طولاني‌مدت از كورتيكواستروئيدها ممكن است باعث ديابت شود كه بايد با روشي مشابه ديگر افراد مبتلابه ديابت درمان شود. پس از انجام آزمايش تغذيه‌اي و فيزيكي، احتمالاً پزشكتان شمارا در برنامه‌ي تغذيه‌اي خاصي قرار مي‌دهد. شما مي‌توانيد با متخصص تغذيه‌اي جهت درك جنبه‌هاي گوناگون رژيم غذايي و برنامه‌ريزي براي وعده‌هاي غذايي صحبت كنيد. امكان دارد براي حفظ سطح طبيعي گلوكز خون نياز به مصرف دارو داشته باشيد. براي برخي افراد، ممكن است يك قرص تجويز شود ولي براي افراد ديگر تزريق انسولين نياز باشد.
اگر شما مبتلابه ديابت ناشي ازاستروئيد (پردنيزولون) تشخيص داده‌شده‌ايد، از پزشكتان بخواهيد تا شمارا به برنامه‌ي آموزش ديابت ارجاع دهند. اين برنامه‌ها به افرادي كه تازه بيماري‌شان تشخيص داده‌شده است كمك خواهند كرد تا در مورد بيماري بيشتر بدانند و شرايط خود را براي داشتن زندگي سالم مديريت كنند. اگر چنين برنامه‌اي در محلي كه شما زندگي مي‌كنيد قابل‌دسترسي نمي‌باشد، يك متخصص تغذيه قادر خواهد بود كه اطلاعات موردنيازتان را به شما بدهد.
مشكلات كليه
به دليل اينكه كليه معمولاً به دليل لوپوس آسيب مي‌بينند، پزشكتان احتمالاً هرچند وقت يك‌بار آزمايشات متنوعي براي آگاهي از عملكرد كليه‌هاي شما، تجويز خواهد كرد. اگر وي تشخيص دهد كه لوپوس شما كليه‌هايتان را تحت تأثير قرار داده است، هدف‌هاي درماني، حفظ عملكرد كليه‌ها تا حد امكان و جلوگيري از وخيم شدن شرايط است. در كنار ساير گزينه‌هاي درماني شما تحت رژيم‌هاي غذايي كم پروتئين، كم پتاسيم و كم‌سديم قرار مي‌گيريد. يك متخصص تغذيه مي‌تواند براي برنامه‌ريزي چنين رژيم‌هاي غذايي به شما كمك كند.
در مورد ميزان مصرف آب در بيماران با درگيري كليه توصيه مي‌شود در حد رفع تشنگي آب مصرف شود و به هيچ عنوان آب‌درماني توصيه نمي‌شود. در صورت عدم احساس تشنگي بهتر است بيشتر از 3 تا 4 ليوان آب در روز مصرف نشود.
بيماري‌هاي قلبي عروقي
اختلالات قلبي عروقي مربوط به لوپوس، شامل تصلب شرائين و فشارخون بالا است. تصلب شرائين حالتي است كه در آن چربي در ساختار داخلي سرخرگ‌ها رسوب مي‌كند. رسوب‌ها، جريان خون را كاهش مي‌دهند يا مسير جريان را مي‌بندند. فشارخون بالا ريسك حملات قلبي يا سكته مغزي را افزايش مي‌دهد. فشارخون بالا مي‌تواند هنگامي‌كه لوپوس به كليه آسيب‌زده است، اتفاق بيافتد.
اگر پزشكتان تشخيص داد كه شما مستعد تصلب شرائين هستيد، احتمالاً رژيم غذايي كم‌چرب و برنامه‌ي ورزشي را بايد جايگزين كنيد. موارد يادشده به شما در حفظ وزن مناسب و كاهش سطح كلسترول خون كمك مي‌كنند. رژيم غذايي كم‌سديم به‌تنهايي يا همراه با دارو، درصورتي‌كه شما فشارخون بالا داشته باشيد، جايگزين مي‌شود. اين موارد به شما جهت كاهش فشارخون تا سطح طبيعي كمك خواهد كرد.
منبع:معاون درمان،مديريت امور پرستاري، دانشگاه علوم پزشكي تهران
تنظيم: مونا عدالت يار
ارسال به دوستان