عملکرد حوزه مجازی سازی دانشگاه از روند استقرار آموزش مجازی در زمان شیوع بیماری کرونا

 به گزارش روابط عمومی دانشکده مجازی، دکتر میترا ذوالفقاری، معاون آموزشی این دانشکده و متولی بسته مجازی سازی دانشگاه در گزارشی عملکرد این حوزه را از روند مجازی سازی آموزش در دانشگاه از زمان شیوع بیماری کرونا شرح داد.
 وی در این گزارش نوشت:
بحران کووید ۱۹ بی شک نظام آموزش عالی بسیاری از کشورها را تحت تاثیر قرار داده است. دانشگاه علوم پزشکی تهران با قدمتی کهن و سرمایه انسانی غنی و ایجاد زیرساختهای اولیه مناسب و تصمیمات و اقدامات مدبرانه تلاش نموده تا این آسیب را به یک فرصت برای گذار از نظام آموزشی سنتی به نظام آموزش الکترونیکی بدل کند.
 دکتر ذوالفقاری نحوه استقرار آموزشهای مجازی در دانشگاه علوم پزشکی تهران و فعالیت های انجام گرفته در این دو ماه را در چهار محور زیر به طور خلاصه شرح می دهد:

محور اول: بستر سازی آموزشی (همزمان و غیرهمزمان)

ـ سامانه یادگیری الکترونیکی (نوید) دانشگاه

ـ بسترهای آنلاین (اسکای روم و ادبی کانکت و ...)
با کمک و حمایتهای بی دریغ معاون محترم آموزشی دانشگاه و به منظور فراخوانی دروس دانشگاهی از سامانه سیپاد به سامانه نوید دانشگاه؛ تلاشهای زیادی صورت گرفت و در نهایت بیش از پنج هزار عنوان درس (۵۳۹۳) و حدود هفتاد هزار دانشجو به ازای هر درس ( ۶۹۷۱۱) و بیش از دوازده هزار استاد به ازای هر درس (۱۲۲۳۱)  در سامانه نوید فراخوانی شدند. با توجه به اینکه اتصال سامانه سیپاد به نوید توسط وب سرویس انجام نشده بود لذا تغییرات مکرر در سیپاد و تغییر استاد درس یا جابجایی هایی که صورت می گیرد مکررا نیاز به اعمال اصلاحات در نوید دارد که بار کاری زیادی از تیم فنی دانشکده مجازی را به خود اختصاص داده است و با تلاشهای صورت گرفته همه استادان دانشگاه و تمامی دانشجویان در سامانه نوید تعریف شده و امکان تشکیل کلاسهای غیرهمزمان مقدور شد.
-علاوه بر دروس رسمی دانشگاهی که از سیپاد در نوید فراخوانی شده، بنا به درخواست و ضرورت تشکیل کلاسهای مجازی، تمامی دروس ضمن خدمت کارکنان ( ۱۷۲ درس و ۱۸۲ استاد و ۴۵۴ فراگیر مرکز آموزش ضمن خدمت) در نوید ایجاد شد و عملا امکان برگزاری دروس بصورت مجازی برای کارکنان فراهم شده است.
- هم چنین برای تمامی دستیاران دانشگاه (۲۸ رشته دستیاری و حدود ۲۶۰۰ دستیار) در نوید پانلهای مجزایی تعریف و امکان تعامل و پوشش بخش های نظری دروس بالینی در مقطع دستیاری فراهم شد.
- توضیح اینکه در این راستا تمامی دروس بین الملل هم (۷۵۰ دانشجو در ۲۵۰ رشته درسی) در سامانه نوید بارگذاری شدند و چون عناوین دروس از سیپاد به صورت فارسی در نوید فراخوانی شده بود با همکاری واحد فناوری معاونت آموزشی دانشگاه، عناوین لاتین دروس بین الملل از سیپاد مجددا فراخوانی و در نوید بارگذاری شد تا دانشجویان بین الملل از امکان تدریس مجازی در صفحه انگلیسی نوید به طور کامل برخوردار شوند.
- همچنین همزمان به درخواستهایی از بیمارستانها و مراکز درمانی برای فراهم شدن این امکان در سامانه نوید دانشگاه پاسخ داده شد و تمامی کارورزان و اینترنهای پزشکی به همراه استادان در سامانه نوید، پانل های مجزایی دریافت کردند. روند درخواست از طریق دانشکده پزشکی برای پوشش کارورزان پزشکی در تمامی محیط های بالینی رو به افزایش است و تا پوشش صد درصدی این اقدام ادامه می یابد.
در کنار امکان بهره برداری از سامانه نوید برای انجام آموزش های غیرهمزمان ماجول تدریس مجازی در این سامانه درخواست و راه اندازی شد و با اتصال آن به نرم افزار ادوبی کانکت امکان برگزاری آموزش مجازی در سامانه نوید فراهم شد و این امکان به نحو مطلوب اطلاع رسانی شد و به تازگی مورد بهره برداری قرار گرفته است.
علاوه بر ماجول کلاس مجازی نوید با همکاری و مساعدت مدیریت محترم آمار و فناوری اطلاعات دانشگاه از دو بستر دیگر هم امکان آموزش های همزمان در دانشگاه بطور گسترده و وسیع فراهم شد. بدین گونه که نرم افزار اسکای روم با بیش از ۸۰۰ نشست علمی (جلسه آنلاین) و با متوسط بیش از صد کاربر در هر نشست تاکنون اختصاص داده شده تا جایگزین گراند راند، گزارشات بالینی، جلسات آموزشی، ژورنال کلاب،  رویدادهای علمی و بستر مناسبی برای برگزاری جلسات دفاع  پروپوزال و پایان نامه شود.
هم چنین از نرم افزار ادوبی کانکت به عنوان پلن دوم و پشتیبان برای اطمینان از برگزاری مناسب آموزشهای مجازی آنلاین استفاده میشود و امکان برگزاری سه جلسه همزمان در هر ساعت با ظرفیت هزار نفر در هر ساعت مهیا شده که استقبال از این امکان رو به گسترش است.
در مجموع با استفاده از این زیرساختها امکان آموزشهای مجازی همزمان و غیرهمزمان برای تمامی دروس دانشگاهی و همکاران بالینی و کارکنان ضمن خدمت و تمامی دستیاران و دانشجویان بین الملل در دانشگاه فراهم شد.

محور دوم: قوانین و سیاستگذاری 

بدیهی است بدون اتخاذ قوانین روشن و ارائه سیاست مدون امکان اجرا و پیاده سازی آموزش مجازی در سظحی وسیع میسر نیست. در این راستا کمیته ستاد مجازی سازی با نظارت معاون محترم آموزشی دانشگاه تشکیل و طی جلسات منظم و فشرده آیین نامه آموزش غیر حضوری و ارزشیابی ویژه شرایط اپیدمی کرونا ویروس در دو بخش سیاست ها و قوانین و مقررات آموزش مجازی و ارزشیابی در ۱۶ ماده و ۴ تبصره در تاریخ ۲۶/۱/۹۹ مصوب و ابلاغ شد تا نقشه راه در مدت این بحران به روشنی ترسیم شود. هم چنین شیوه نامه نظارت و پایش دروس مجازی و پروتکل های اجرایی آن در جلسه ۶/۲/۹۹ در ۱۵ ماده مصوب و ابلاغ شد. 

محور سوم: آموزش و توانمندسازی

در کنار بستر سازی و سیاستگذاری؛ ابلاغ قوانین و مقررات آموزشی و ارزشیابی لازم است تا آموزشهای مدون، رسمی و غیررسمی برای اجرای اصولی و برنامه ریزی شده صورت پذیرد و اساتید و دانشجویان بتوانند به بهترین نحو از مزایای آموزش مجازی برخوردار شده و شیوه تدریس مجازی را فراگرفته تا با کمترین وقفه و خلل؛ آموزش و یادگیری در دانشگاه انجام شود.
در این راستا اقدامات وسیعی انجام شد که مختصرا به شرح زیر می باشد:

• برگزاری دوره کوتاه مدت یادگیری الکترونیکی به منظور توانمندسازی استادان به صورت مجازی (تعداد ۵۰ نفر در اولین دوره اسفندماه ۹۸ )
• ایجاد کارگروه های مجازی و تشکیل جلسات منظم به منظور توانمندسازی و هدایت آموزش مجازی در سطح دانشکده ها و گروه های آموزشی (ابلاغ  ۱۴ کارگروه مجازی سازی و برگزاری بیش از ۸ جلسه حضوری و مجازی)
• برگزاری کارگاه های آنلاین برای توانمندسازی رابطان مجازی و کارکنان آی تی دانشکده ها (معرفی یک رابط مجازی از هر دانشکده)
• برگزاری کارگاه های آموزشی برای دستیاران و استادان بالینی (۲ جلسه آموزشی)
• برگزاری کارگاه های آموزشی تدوین محتواهای الکترونیکی در منزل (۴ جلسه تاکنون)
• برگزاری کارگاه معرفی زیرساختها و امکانات مجازی سازی دانشگاه ویژه استادان (۴ جلسه تاکنون)
• ارایه آموزشهای غیر رسمی و مداوم از طریق گروه های واتساپی و شبکه های اجتماعی دیگر
• تدوین راهنماها و دستورالعمل ها و قرار دادن آنها در سایت دانشکده مجازی از جمله:
• تدوین سوالات متداول در خصوص سامانه نوید
• تدوین راهنمای نحوه ورود به سامانه
• راهنمای ساخت و تدوین محتوای الکترونیکی توسط استادان
• راهنمای برگزاری کلاس انلاین همزمان

محور چهارم: حمایت و پشتیبانی

 بی شک ایجاد تغییر بدون انجام حمایت کافی آموزشی، عاطفی و انگیزشی آن هم در این دوران پرتلاطم مواجهه با ویروس منحوس کووید و در شرایطی که مخاطبان همگی از اقشار زحمتکش و پرتلاش کادر درمان و در خط اول مبارزه با بیماری در بیمارستانها و مراکز درمانی هستند مقدور نمی باشد.
شاید مهمترین اقدام برای شکل گیری این روند اهتمام ویژه به حمایت همه جانبه و با میل و اشتیاق و به صورت ۷ روز هفته و ۲۴ ساعت شبانه روز توسط تیم فنی و پشتیبانی دانشکده مجازی بود تا این تغییر در روند آموزشی دانشگاه شکل گیرد و با حمایت از استادان برجسته و نامدار دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشجویان فرهیخته و استعداد درخشان کشور، دشواریهای این تغییر را هموار نموده و با پاسخگویی مناسب اطمینان یابند همواره کمک رسانی خواهند داشت. در این راستا ۱۳ گروه واتساپی تشکیل و به نحو وسیع اطلاع رسانی شد تا تمامی خدمات و حمایتهای لازم فراهم شود.
لیست گروههای واتس اپی به شرح زیر است:

گروه پشتیبانی نوید اساتید بالینی

گروه پشتیبانی اساتید علوم پایه

گروه پشتیبانی نوید دانشکده پرستاری و مامایی

گروه پشتیبانی نوید دانشکده داروسازی و دانشکده طب ایرانی

گروه پشتیبانی نوید دانشکده پزشکی

گروه پشتیبانی نوید دانشکده پیراپزشکی و بهداشت

گروه پشتیبانی نوید دانشکده فناوری های نوین و توانبخشی

گروه پشتیبانی نوید دانشکده دندانپزشکی و تغذیه

گروه پشتیبانی نوید واحد بین الملل

گروه پشتیبانی دانشجویان پزشکی

گروه پشتیبانی ضمن خدمت

گروه پشتیبانی دستیاران

گروه پشتیبانی کلاس های آنلاین 

هم چنین پرسش و پاسخهای متداول جمع آوری و در نوید قرار داده شد.

سوالات متداول در مورد سامانه نوید دانشگاه

مجموع این اقدامات و تلاشها منجر به برگزاری وسیع و موفق کلاس های مجازی و عدم وقفه آموزشی تا حد امکان شد، بطوری که در پایان این دو ماه یعنی در اول اردیبهشت ۹۹ بیش از ده هزار منبع و محتوا در سامانه نوید بارگذاری شده و بیش از ۲۳۰ آزمون تکوینی و حدود ۴۵۰۰ تکلیف و ۶۰۰ تالار گفتگو برای ایجاد فعالیت های یاددهی ـ یادگیری توسط استادان گرانقدر و پرتلاش دانشگاه ایجاد شده است و تقاضا برای جلسات، ژرنال کلابها و رویدادهای آموزشی در بستر آنلاین کماکان رو به افزایش است.
همچنین قریب به دو هزار استاد ـ درس فعال در سامانه نوید و ۱۱ هزار دانشجوی فعال در کلاسها مشغول فعالیتهای یادگیری هستند و نشان دادند حتی در شرایط بحرانی و بی ثبات میتوان با تلاش وافر بر بحران غلبه کرد و از تهدیدها به بهترین نحو فرصت آفرید. مایه بسی افتخار و مباهات است که در کنار جامعه دانشگاهی علوم پزشکی تهران و در خدمت جامعه دانشگاهی  هستم و قدردان تلاشهای بی وقفه مسئولین عالی رتبه بالاخص ریاست محترم دانشگاه، معاونت محترم آموزشی دانشگاه و همکاران محترم معاونت، مدیریت محترم آمار و فناوری اطلاعات دانشگاه، مدیریت محترم مرکز آمار و فناوری اطلاعات معاونت آموزشی و کارکنان متخصص آن مرکز و  اعضای محترم ستاد بحران کرونا، اعضای محترم شورای آموزشی دانشگاه و کارگروه های محترم مجازی سازی دانشگاه، رابطان محترم مجازی دانشکده ها و هم چنین اعضای هیات علمی و کارکنان متخصص، متعهد و فنی دانشکده مجازی اعم از کارشناسان آموزش و تیم تولید محتوا، فناوری اطلاعات، روابط عمومی و اداری مالی این دانشکده هستم. همچنین در کنار این مجموعه از همکاری و پشتیبانی دانشگاه علوم پزشکی مجازی صمیمانه تشکر و قدردانی می نمایم.
و من الله توفیق
دکتر میترا ذولفقاری
معاون آموزشی دانشکده مجازی و متولی بسته مجازی سازی دانشگاه