رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه از ایجاد شکاف عمیق تر در غربالگری و تشخیص پوکی استخوان در دنیا در دوران پاندمی کرونا خبر داد

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، دکتر باقر لاریجانی در گفت‌وگو با روابط عمومی پژوهشگاه به مناسبت روز جهانی پوکی استخوان با تبیین اینکه از آغاز پاندمی کووید-19 در دسامبر 2019 تاکنون جهان با چالش بی‌سابقه‌ای روبرو بوده است افزود: پاندمی کووید-19 را تنها نمی‌توان به‌عنوان همه‌گیری یک بیماری عفونی در نظر گرفت. این پاندمی بر همه بخش‌های جامعه جهانی ازجمله سلامت، اقتصاد، فرهنگ و سیاست تأثیر عمیق داشته است که تأثیر آن تا مدت‌ها ادامه خواهد داشت.
وی ادامه داد: تلاش‌های گسترده سال‌های اخیر برای کنترل و پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر نیز تا حدود زیادی تحت‌الشعاع این پاندمی قرار گرفته است. از یک طرف مبتلایان به بیماری‌های غیرواگیر در صورت ابتلا به بیماری کووید-19 فرم های شدید تر بیماری را تجربه خواهند کرد و از طرف دیگر به دلیل اختلالاتی که در ارائه خدمات پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر رخ داده است، مرگ و ناتوانی ناشی از بیماری‌های غیرواگیر در دوران اپیدمی افزایش چشم گیری داشته که انتظار می رود این تأثیر در دوران پس از کووید نیز ادامه داشته باشد.
نائب رئیس کمیته ملی پیشگیری و مدیریت بیماری‌های غیرواگیر با بیان اینکه نتایج یک پیمایش سریع که توسط سازمان جهانی بهداشت انجام شده است نشان داد که در بیش از 75% کشورهای جهان خدمات پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر بطور کامل یا تا حدودی دچار اختلال شده است خاطرنشان کرد: عدم مراجعه بیماران برای دریافت خدمات سرپائی به دلیل ترس از ابتلا برای دریافت خدمات، کاهش نرخ بستری بیماران در بیمارستانها به دلیل لغو اعمال جراحی الکتیو، شیفت تمام یا بخشی از زمان کار کارکنان بخش سلامت در برنامه های مبارزه با کووید19، محدودیت های منع رفت و آمد و اختلال در سیستم حمل و نقل عمومی و تعطیلی خدمات غربالگری مبتنی بر جمعیت از شایع ترین دلائل اختلال در خدمات بیماری‌های غیرواگیر هستند.
رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم مهمترین رویکردهائی که نظام های سلامت برای مقابله با این اختلالات اتخاذ کرده اند را شامل تریاژ بیماران بر حسب اولویت های ارائه خدمات، ارائه خدمات از راه دور (تله مدیسین) به جای خدمات حضوری، تغییر و واگذاری نقش ها و مسئولیتها و راهکارهای نوآورانه برای زنجیره تامین خدمات، داروها و تجهیزات مورد نیاز دانست و تصریح کرد: اختلال خدمات پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر در کشور نیز بخصوص در اوائل اپیدمی چشمگیر بوده است که با گذشت زمان بخشی از این اختلال با اتخاذ رویکردهای مختلف جبران شده ولی بخشهایی از آن کماکان دچار اختلال است.
 دکتر لاریجانی در خصوص خدمات پیشگیری، تشخیص و درمان استئوپروز گفت: این مساله بهداشتی نیز همانند سایر بیماری‌های غیرواگیر در تمام جهان متاثر از پاندمی کووید-19 بوده است و در حالی که شکاف بزرگی برای تشخیص و درمان استئوپروز حتی قبل از دوران پاندمی وجود داشته است، این شکاف در دوران اپیدمی عمیق تر شده است.
وی ادامه داد: در یک مطالعه در بریتانیا نشان داده شد که تعداد موارد خطر سنجی شکستگی با استفاده از ابزار فرکس در جهان در دوران پاندمی به کمتر از یک دوم در مقایسه با زمان مشابه قبل از پاندمی رسیده است که نشان دهنده اختلال شدید در دریافت خدمات ویزیت و مشاوره است.
دکتر لاریجانی افزود: در مطالعه دیگری در شمال ایتالیا در یک مرکز درمانی نشان داده شده که موارد انجام دانسیتومتری در دوران اوج اپیدمی به کمتر از 20% زمان مشابه رسیده و در مقاطعی حتی به صفر نزدیک شده است.
وی ادامه داد: انجمن ها و سازمان های بین المللی در تلاش برای پاسخ به سوالات و ابهامات فراوانی که در این حوزه وجود دارد اقدام به انتشار راهنماهای بالینی برای ارائه خدمات مرتبط با درمان استئوپروز و پیشگیری از شکستگی کرده اند تا اختلال ایجاد شده تا حدودی جبران شود. اتخاذ سیاست ها و استراتژی های متناسب با شرایط پاندمی با هدف حفظ تامین خدمات ضروری تشخیص و درمان استئوپروز و پیشگیری از شکستگی از اولویت های فعلی کشور در این زمینه می باشد.
نائب رییس کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر ضمن اشاره به عزم استوار وزارت بهداشت در کنترل بیماری‌های غیرواگیر، گفت: پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم با همکاری دفتر مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت و دفتر آموزش و ارتقا سلامت معاونت بهداشت وزارت بهداشت هر ساله در هفته های منتهی به روز جهانی پوکی استخوان فعالیت هایی را به منظور کاهش بار این بیماری در کشور از جمله برگزاری وبینار و دوره های آموزشی تخصصی، برگزاری کمپین، تهیه و توزیع کتابچه ها، پمفلت و پوستر آموزشی برای عموم انجام می دهد. این پژوهشگاه به‌عنوان یکی از اعضای فعال بنیاد بین المللی استئوپروز، خدمات جامعی را نیز به بیماران ارائه می دهد.
در پایان این گفت وگو، رئیس پژوهشگاه علوم غددو متابولیسم از برگزاری وبینار پیشگیری و درمان استئوپروز پنجشنبه اول آبان ماه سال جاری خبر داد و ادامه داد: مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه پروژه های مهمی همچون نظام ارائه خدمات یکپارچه شکستگی در قالب کلینیک های FLS با مشارکت وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی کشور، نظام ثبت داده های استئوپروز، مطالعه چند مرکزی استئوپروز ایرانیان (آیموس) را در دست دارد.