اثر سلول های بنیادی مزانشیمی بر تعدیل سیستم ایمنی در کووید 19: متمرکز بر طوفان سایتوکاینی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده فناوری های نوین پزشکی، ماریا کاویانپور و مهشید صالح دانشجویان مقطع دکتری تخصصی علوم سلولی کاربردی این دانشکده، مقاله ی با عنوان " اثر سلول های بنیادی مزانشیمی بر تعدیل سیستم ایمنی در کووید19: تمرکز بر طوفان سایتوکاینی" را در سال 2020 زیر نظر استاد خود، دکتر جواد وردی، عضو هیات علمی این دانشکده، در مجله Stem Cell Research &Therapy با ایمپکت 5.555 چاپ کرده اند.
مهشید صالح در باب اهمیت موضوع این مقاله گفت: شیوع همه گیر بیماری کرونا ویروس  به سرعت در سراسر جهان رواج پیدا کرده است. این ویروس که با نام SARS-CoV-2 شناخته می شود، ده ها هزار نفر را آلوده کرده است. در حال حاضر هیچ داروی اختصاصی علیه این ویروس برای درمان عفونت با COVID-19 وجود ندارد. شواهد بیان می کنند که میزان بالای التهاب، اکسیداسیون و پاسخ بیش از حد سیستم ایمنی به احتمال زیاد در آسیب شناسی  COVID-19نقش دارد. سلولهای بنیادی مزانشیمی (MSC) سلول های پیش ساز  چند توانی (multipotent) هستند که با ظرفیت خودنوسازی، تولید جمعیت کلونال و تمایز چند رده ای مشخص می شوند. سلولهای بنیادی مزانشیمی تقریباً در همه بافت ها وجود دارند و نقش اساسی در ترمیم بافت ها و بازسازی آنها دارند. علاوه بر این ، MSCها از طریق تعامل با سلول های ایمنی در هر دو سیستم ایمنی ذاتی و اکتسابی، منجر به تعدیل سیستم ایمنی بدن می شود. MSCها می توانند طوفان سیتوکاینی ایجاد شده توسط عفونت کروناویروس را کاهش دهند.
ماریا کاویانپور در ادامه گفت: در تعدادی از مطالعات، تجویز این سلولها برای بیماران  COVID-19مفید بوده است. هنگامی که  SARS-CoV-2وارد ریه ها می شود، سلول های ایمنی را به مناطق عفونی جذب شده و التهاب موضعی ایجاد می شود. ویروس می تواند طوفان سایتوکاین شدیدی در ریه ایجاد کند، از جمله تولید فاکتورهای IL-2، IL-6، IL-7، GCSF، IP10، MCP1، MIP1A و TNFα ...و به دنبال آن ادم شدید ریه، نقص عملکرد در تعویض هوا، سندرم دیسترس تنفسی حاد، آسیب قلبی حاد و عفونت ثانویه ایجاد می شود و نهایتا منجر به مرگ می شود. پاسخ التهابی سیستمیک کنترل نشده ی کشنده در نتیجه ی ترشح مقادیر زیاد سیتوکاین های پیش التهابی مانند اینترلوکین، اینترفرون ها، کموکاین ها و سایر عوامل سلول های ایمنی در این عفونت ایجاد می شود. پس از  MSCدرمانی، این سلول ها به بافت ریه رسیده و فاکتورهایی ترشح می کنند که می توانند سیستم ایمنی بدن را تعدیل کنند. آنها همچنین می توانند از ایجاد رادیکال های آزاد اکسیژن و حتی فیبروز بافت ریه جلوگیری کنند. در این مقاله، ما جدیدترین یافته های تحقیقاتی در مورد تعدیل سیستم ایمنی مبتنی بر پایه ی درمان با سلول های بنیادی مزانشیمی و مکانیسم احتمالی عملکرد این سلول ها در این بیماری را ترسیم کردیم.
همچنین در این مقاله، تازه ترین کارآزمایی های بالینی در سراسر جهان از ابتدا تا اکنون بر پایه ی درمان با سلول های بنیادی در بیماران مبتلا به COVID-19 مرور شده و به صورت جدولی جامع در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. مطالعات نشان دادند که تزریق سلول های بنیادی مزانشیمی در بیماری کوید 19 ایمن بوده و قادر به مهار طوفان سایتوکاینی ایجاد شده در این بیماران هستند.