سمینار مجازی مشترک ایران و اندونزی با موضوع همه گیری کووید19 از منظر اخلاق پزشکی، فرهنگ و مذهب برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، در ابتدای این  سمینار که صبح روز سه شنبه 10 تیر 99 با حضور بیش از صد نفر از متخصصان اخلاق پزشکی از نقاط مختلف دنیا برگزار شد، دکتر احسان شمسی کوشکی عضو هیات علمی مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران مقدمه ای از تاریخچه، دستاورد ها و  پروژه های مهم این مرکز همکار سازمان بهداشت جهانی پرداخت.

در ادامه، دکتر باقر لاریجانی  اقدامات ایران را در مواجهه با کووید 19 از منظر اخلاق پزشکی تشریح کرد. 
وی بیماری کووید 19 را یکی از پیچیده ترین بحران های بهداشتی در قرن حاضر خواند که مشکلاتی را برای سیاستگذاران سیستم سلامت کشور ها از جمله ایران ایجاد کرده است.

سرپرست مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران ایران را یکی از کشورهایی دانست که تعداد بالای مبتلایان به ویروس کرونا را گزارش می کند که بخشی از آن به دلیل وجود سیستم مناسب نمونه گیری افراد مشکوک در ایران است.

وی سیستم قوی مراقبت های بهداشتی اولیه در ایران و مشارکت بخش زیادی از جمعیت کشور در سامانه خود ارزیابی سلامت را از نقاط مثبت کنترل بیماری کووید19 در ایران خواند و تصریح کرد: هر چند تحریم  ها از طریق ساز و کارهای مختلفی اجرای برنامه های کلان بهداشتی در کشور را با اشکالاتی مواجه کرده است ولی فرصتی را نیز برای خودکفایی بخش تولید تجهیزات محافظتی و دارو کشور فراهم کرده است.

دکتر لاریجانی بر نقش رهبران دینی در کنترل بیماری کرونا اشاره کرد و افزود: پایبندی مردم به توصیه های وزارت بهداشت و انجام اقدامات پیشگیرانه همواره مورد تاکید مراجع و رهبران دینی در ایران بوده است تا جایی که برخی مراجع فتواهایی را در خصوص سهل انگاری فرد مبتلا در انتقال بیماری و آسیب به دیگران داشته اند.

وی ترجمه و انتشار گایدلاین های تخصصی در زمینه اصول اخلاقی در شرایط همه گیری بیماری های عفونی را اقدام مهم دیگری دانست که در ایران انجام شده است و افزود: مقالات متعددی در ایران در زمینه های مختلف مرتبط با موضوعات اخلاق پزشکی در مواجهه با کووید 19 به چاپ رسیده است. 

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم توجه ویژه به افراد آسیب پذیر در تصمیم گیری های بهداشتی را در فرهنگ ایران یک باور توصیف کرد و افزود: در ایران تخصیص منابع بر اساس جنس، سن و وضعیت مالی انجام نمی شود.

سرپرست مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی دانشگاه توجه به اصول بنیادی اخلاق را در شرایط همه گیری ضروری دانست و افزود: این مفاهیم ممکن است در سنت ها و رسوم مختلف متفاوت باشد و در همین خصوص اقتباس یک رویکرد فرهنگ محور برای همه کشورها ضروری است.

نائب رئیس شورای عالی اخلاق حفظ محرمانگی اطلاعات بیماران و عدم انتشار آن را یک ضرورت خواند و گفت: بیمار دارای این حق است که بداند چه اطلاعاتی از وی گردآوری شده است و اینکه تحت شرایط مشخصی این اطلاعات با افراد دیگری به اشتراک گذاشته می شود که قطعا این کار با هدف نفع عمومی سلامت جامعه انجام می شود.

دکتر لاریجانی با اشاره به این که تخصیص منابع جهت انجام تحقیقات روی بیماری کووید 19 در اولویت قرار گرفته، افزود: بررسی اخلاقی پروژه های تحقیقانی مرتبط با کووید19 در کمیته های اخلاق دانشگاه ها با سرعت بیشتری صورت می پذیرد اما در این حال دقت لازم در مورد اینکه خطری محققان و  شرکت کنندگان را تهدید نکند انجام می شود.

وی با بیان اینکه حدود 1400 پروژه تحقیقاتی در ایران  با مشارکت 70 دانشگاه علوم پزشکی در زمینه کووید19 ثبت شده است، خاطر نشان کرد: تنها در شرایط خاصی اجازه انجام مداخلاتی که هنوز اثبات نشده است داده می شود که این شرایط عبارتند از اینکه شواهدی در مورد اثربخشی و ایمنی مداخله موجود باشد، کمیته اخلاق اجازه چنین کاری داده باشد، رضایت آگاهانه از بیمار کسب شده باشد و سرانجام اینکه مداخله مورد نظر در قالب پروژه تحقیقاتی تنظیم شده باشد.

استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران  نتایج تحقیقات اپیدمیولوژیک را زمینه ساز سیاست گذاری ها و تصمیم گیری های ملی دانست.

دکتر لاریجانی در انتها با اشاره به تلاش های خستگی ناپذیر تیم درمان در کشور گفت از نظر اخلاقی تیم درمان می بایست در مورد تمام خطرهای مربوط به کار در چنین شرایطی آگاهی داشته باشد و منابع کافی برای کاهش حداکثری خطر در اختیار محیط های درمانی قرار بگیرد. 
در ادامه جلسه پروفسور Kusmaryanto متخصص اخلاق زیستی و الهیات از دانشگاه اندونزی سخنرانی خود را با موضوع وظایف جامعه اخلاق پزشکی در مواجهه با ویروس کرونا با در نظر گرفتن  جنبه های مختلف سود و زیان محرمانگی و حفظ اطلاعات بیمار ارائه کرد.

در قسمت دوم سمینار، ابتدا پروفسور شفا المیرزانا استاد دانشگاه اندونزی چالش های اخلاقی مطرح در بحران کووید 19 و اهمیت سلامت روان در این دوران را مورد بحث گذاشت.

در بخش پایانی نیز  دکتر محسن جوادی، استاد گروه فلسفه اخلاق دانشگاه قم و معاون امور فرهنگی وزیر ارشاد، وظایف اخلاقی پزشکان، ملاحظات مربوط به عدالت در تخصیص منابع محدود، نفش مذهب در عملکرد پزشکان را  در چالش همه گیری اخیر تشریح کرد.

در پایان این سمینار، شرکت کنندگان در جلسه سوالات خود را مطرح کردند که حسب مورد پاسخ های مقتضی توسط سخنرانان ارائه شد.

توضیح اینکه این سمینار با همکاری دو مرکز دانشگاهی اندونزی (دانشگاه گاجامادا و دانشگاه سونان کالیجاگا)، مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و گروه اخلاق پزشکی پژوهشگاه علوم غدد برگزار شد.