قند کمتر، خودمراقبتی بیشتر

امروزه شاهد افزایش روزافزون مصرف قند و محصولات شیرین هستیم و به تدریج که ذائقه مردم به غذاهای شیرین عادت می کند کارخانجات مواد غذایی نیز روز به روز محصولات شیرین تری به بازار روانه می کنند و این سیکل معیوب پیوسته درحال چرخش است.عادت کردن ذائقه به مواد شیرین که به طور معمول از دوران کودکی شروع می شود، عوارض متعددی نظیر اضافه وزن، چاقی، دیابت، بیماری های قلبی عروقی و سرطان را به دنبال دارد.
قند و ترکیبات حاوی قند کالری زیادی در بدن تولید می کنند اما متاسفانه فاقد مواد مغذی لازم هستند بنابراین باید سهم ناچیزی از انرژی دریافتی روزانه را تشکیل دهند.
برخی از انواع قندها به طور طبیعی در میوه ها و سبزی ها و سایر مواد غذایی یافت می شوند (گلوکز، فروکتوز و لاکتوز)، اما بسیاری از مواد غذایی که مصرف می شوند دارای شکر افزوده هستند.این نوع شکر برای تشدید طعم و ماندگاری به محصولات تولید شده در کارخانه ها یا منزل، اضافه می گردد.
مهم ترین منابع شکر افزوده، نوشابه های گازدار، ماء الشعیر،آب میوه های صنعتی، شیر و ماست  طعم دار، شیر کاکائو، شیر شکلات، بستنی، انواع کیک و شیرینی و شکلات ها هستند.

 قند و شکر و چاقی
کودکان چاق در بزرگسالی شانس بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع 2، بیماری های قلبی – عروقی، سرطان کولون، سرطان پستان و بیماری های مفصلی استخوانی دارند.در افراد بزرگسال چاق نیر خطر ابتلا به دیابت نوع 2، سرطان پستان، سرطان کولون، مشکلات عاطفی، روانی و اجتماعی مثل استرس، اعتماد به نفس پایین و افسردگی بیشتر است.
- برای پیشگیری از اضافه وزن و چاقی، کل قند و شکر مصرفی در برنامه غذایی روزانه بایدکمتر از 6 قاشق چایخوری باشد.این مقدار شامل قند پنهان در مواد خوراکی مثل عسل، مربا، بستنی، نوشابه و آب میوه صنعتی، شیرینی و شکلات هم می شود.

 قند و شکر و سلامت قلب
مصرف بیش از حد قند و شکر و به طور کلی مواد قندی و شیرین باعث افزایش فشار خون ، اضافه وزن ، کاهش کلسترول خوب خون و افزایش تری گلیسرید می شود که همگی از عوامل ابتلا به بیماری های قلبی – عروقی هستند.

 قند و شکر و سرطان
مقادیر زیاد قند و شکر باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان می شود.
مطالعات انجام شده نشان داده است که خطر ابتلای افراد دیابتی به سرطان پانکراس و کولون نسبت به سایر افراد دوبرابر است.

 قند و شکر و دیابت
یکی از مهم ترین دلایل ابتلا به دیابت،  مصرف زیاد قند، شکر و مواد شیرین است.
به منابع پنهان قند در مواد غذایی توجه کنید.انواع سس ها، قهوه های فوری، نوشابه های گازدار، آب میوه های صنعتی، کمپوت ها، انواع شیرینی، شکلات و دسرهای آماده حاوی مقادیر زیادی قند هستند.
برای پیشگیری از دیابت، سازمان بهداشت جهانی، توصیه می کند قند و شکر مصرفی روزانه حداکثر 5 درصد انرژی مورد نیاز روزانه را تامین کند.یعنی کمتر از 6 قاشق چایخوری یا کمتر از 25 گرم روزانه.

 قند و شکر و پوسیدگی دندان
یکی از مهمترین عوامل ایجاد پوسیدگی دندان مصرف زیاد قند و شکر و مواد شیرین است.
مواد شیرین و چسبنده مثل شکلات ، پاستیل و تافی اثرات تخریبی بیشتری در دندان ها دارند.به کودکان بیاموزید پس از مصرف مواد قندی و شیرین، دهان خود را با آب شستشو دهند.

 نکات توصیه شده برای کمک به کاهش شکر مصرفی

• بررسی برچسب محصولات غذائی در هنگام خرید و انتخاب محصولاتی با کمترین میزان قند افزوده
• محدود كردن مصرف نان هاي شيرين (نان قندي، نان شير مال، شيريني، كيك و .....) و انواع شكلات و آبنبات
• خرید نوشیدنی های بدون شکر و یا کم کالری (دوغ، آب و آبميوه هاي طبيعي بدون قند افزوده) به جاي نوشابه هاي گازدار و آب میوه های صنعتی
• استفاده از ميوه هايي نظير سيب و هلو و گلابی كه قند كمتري دارند و محدود كردن مصرف ميوه هاي شيرين مانند انگور، خربزه، خرما، انجير، توت و.....
• استفاده از ميوه هاي تازه به جاي شيريني و شكلات به عنوان ميان وعده، خوردن چاي با مقدار كم خرما يا كشمش به جاي قند، استفاده از ميوه به جای شکر در تهيه دسرها، پذيرايي با ميوه به جاي شيريني و شكلات در مناسبت ها، تهيه و مصرف انواع مربا، دسر و شربت هاي كم شیرین

 منبع: واحد تحقیق و توسعه - معاونت غذا و دارو

تهیه کننده: اداره نظارت بر مواد غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی