مروری بر مقوله بهداشت محیط در مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) در گفت وگو با مهندس رباط میلی

به گزارش روابط عمومی مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره)، امروزه دستيابي به يك زندگي سالم با اميد به زندگي مطلوب تنها از طريق برخورداري از محيط سالم و ارائه عادلانه خدمات سلامت فراهم می‌شود. بهداشت محيط با شناسايي و كنترل عوامل محيطي تأثیرگذار بر سلامت، مسئوليت خطيري را با توجه به گسترش روزافزون و تنوع آلاینده‌های محيطي در اجراي رسالت خود عهده‌دار است.
به مناسبت روز جهانی بهداشت محیط مطابق با 4 مهر، مهندس رباط میلی مسئول واحد بهداشت محیط مجتمع مهمان روابط عمومی مجتمع بود و در خصوص اهداف و عملکرد بهداشت محیط بیمارستان توضیح داد. توجه شمارا به گفتگوی انجام‌شده جلب می‌کنیم.

لطفاً خودتان را معرفی بفرمایید.
سمیه رباط میلی کارشناس بهداشت محیط و مسئول واحد بهداشت محیط مجتمع هستم که از سال 1384 در این مرکز به فعالیت مشغولم.

لطفاً در خصوص اهداف و اولویت‌های واحد بهداشت محیط توضیح دهید.
مراکز درمانی ازجمله بیمارستان‌ها اگر به‌صورت محافظت‌شده فعالیت نکنند نتیجه عکس گذاشته و باعث انتشار بیماری در جامعه می‌شوند و به هدف درمانی خود نخواهند رسید؛ بنابراین یکی از علل وجود بهداشت محیط در بیمارستان‌ها کنترل کردن عوامل بیماری‌زا است که ممکن است به‌واسطه فعالیت بیمارستان وارد جامعه و محیط‌زیستمان ‌شود.
در حال حاضر مدیریت زباله‌های بیمارستانی یکی از مهم‌ترین مباحثی است که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حال کار کردن روی آن است.
وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محیط‌زیست از حدود 15 سال قبل به این موضوع توجه خاصی داشته‌اند.
یکی دیگر از موضوعات مناقشه برانگیز، انتشار بیماری‌های صعب‌العلاجی است که یکی از دلایل آن می‌تواند استفاده مجدد از زباله‌های بیمارستانی باشد؛ بنابراین مدیریت صحیح و دقیق زباله‌های بیمارستانی بسیار اهمیت دارد.
در حال حاضر پنج دستگاه بی‌خطر ساز زباله درمجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) شبانه‌روز مشغول به فعالیت است تا زباله‌های عفونی و حتی زباله‌های شبه بیمارستانی که ممکن است آلوده هم نباشد را بی‌خطر می‌کند و سپس زباله‌ها از بیمارستان خارج می‌شوند.
مطالبه جدی وزارت بهداشت و پیگیری دقیق این مرکز در طی پنج سال گذشته باعث شده تا ظرفیت بی‌خطر سازی زباله‌ها از 50% به 100% برسد.
در آن زمان نیمی از زباله‌ها بدون طی کردن روند بی خطرسازی از بیمارستان خارج و به شهرداری منتقل می‌شد؛ اما اکنون حتی تا پایانی‌ترین مراحل ازجمله دفن زباله‌ها دستورالعمل مصوبی وجود دارد که رعایت می‌شود.
مبحث مهم بعدی فاضلاب‌ بیمارستانی است که در صورت عدم مدیریت و امحای صحیح، باعث آلودگی محیط‌زیست می‌شود. فاضلاب بیمارستانی به دلیل وجود عوامل میکروبی مقاوم به آنتی‌بیوتیک و مواد شیمیایی یا پسماندهای پزشکی هسته‌ای خطرات و آلودگی‌های بیشتری نسبت به فاضلاب‌ خانگی دارد؛ که اکنون باوجود پیش‌تصفیه خانه فاضلاب پزشکی هسته‌ای و دو تصفیه‌خانه موجود درمجتمع به این نیاز پاسخ مناسب داده‌شده است.
همچنین انجام نظارت‌های مداوم بر روند تهیه و توزیع غذا در آشپزخانه و بوفه‌ی مجتمع، کنترل ناقلین و نظارت بر گندزدایی محیط‌های بیمارستانی از مهم‌ترین شرح وظایف واحد بهداشت محیط در بیمارستان است.

علت انتخاب یک روز به‌عنوان روز جهانی بهداشت محیط چیست؟
یک قرن پیش کشورهای پیشرفته مانند انگلستان و فرانسه دوره‌های آلودگی هوای شدیدی را سپری کردند. در آن زمان مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا در آن کشورها قابل‌مقایسه با اکنون ایران نبوده است. این موضوع باعث شکل‌گیری بینشی جدید نسبت به حفاظت از محیط‌زیست و حرکت سریع در راستای اصلاح فرایندهای آلودگی ساز بشری شد.
مشابه آن بینش کلان در کشورهای پیشرفته را ما در بیمارستان تجربه می‌کنیم.
با توجه به اعلام فدراسیون بین‌المللی بهداشت محیط ۲۶ سپتامبر برابر با ۴ مهر هرسال به‌عنوان روز جهانی بهداشت محیط نامیده شده است. امسال نیز فدراسیون جهانی بهداشت محیط شعار کیفیت هوای آزاد و داخل ساختمان را به‌عنوان شعار این روز انتخاب کردند.

سیر تکامل و تقویت مقوله بهداشت محیط در بیمارستان ما چگونه بوده است؟
از سال 1384 بهداشت محیط درمجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) روند رو به رشد خوبی داشتیم. در حال حاضر تعداد 5 نفر کارشناس بهداشت محیط در واحد بهداشت محیط مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) مشغول بکار بوده و شرح وظایف مرتبط را در بیمارستان اجرا می‌نمایند.
 با پیگیری و برنامه‌ریزی این واحد در حال حاضر ساختمانی مجهز به‌عنوان مرکز نگهداری زباله وجود دارد و به‌صورت دوره‌ای تصفیه‌خانه فاضلاب و دستگاه‌ها و امکانات آن به‌روز و مجهزتر می‌شود.
وجود و اجرای دستورالعمل تفکیک و برچسب‌گذاری زباله‌ها در بیمارستان، بی‌خطر شدن پسماندها از عمده فعالیت‌های بهداشت محیط است. دستورالعمل‌هایی ویژه کارکنان خدمات ازلحاظ بهداشت فردی اجرا می‌شود. دستمال‌های تنظیف، طی و دیگر وسایل نظافت کدبندی‌شده است.
کلاس‌های آموزشی به‌صورت دوره‌ای برای کارکنان، پرستاران و خدمات گذاشته می‌شود که آخرین کلاس آموزشی بهداشت محیط به همین مناسبت با محتوای پیاده‌سازی سنجه‌های اعتباربخشی، مدیریت پسماند و رختشوی‌خانه 20 خرداد 98 برگزار شد. گالری عکس
همچنین جزوات آموزشی ویژه پرستاران تدارک دیده‌شده است. بازدیدهای روتین نیز از بخش‌ها و واحدها انجام می‌شود.

در ارزیابی استانداردهای اعتباربخشی مربوط به بهداشت محیط در چه وضعیتی قرار داریم؟
بعضی استاندارهای بهداشت محیط، ساختاری است. بیمارستان امام خمینی (ره) نیز فیزیک و ساختمان‌های قدیمی دارد و پیاده‌سازی این استانداردها کار بسیار سختی است. سنجه‌هایی در خصوص وضعیت و نوع پنجره‌ها، سقف، کف، وجود اتاق کثیف، سیستم گرمایش و سرمایش، وضعیت رختشوی‌خانه و CSR آن دسته هستند.

برنامه‌های آینده این واحد چگونه است؟
ارتقاء فرآیندهای مدیریت پسماند، تصفیه فاضلاب مهم‌ترین گروه درگیر در واحد بهداشت محیط فراگیران ازجمله دانشجویان پزشکی و پرستاری است. به نظر می‌رسد وجود کلاس مدیریت پسماند قبل از ورود به بیمارستان برای فراگیران مفید باشد.
خبرنگار: شهره بیات