گفتگو با دکتر محمودرضا حاجی قاسم در خصوص کنترل تشنج بیماران مبتلا به صرع مقاوم به درمان

لطفا در مورد بیماری صرع توضیح بفرمایید؟
صرع یکی از شایعترین اختلالات عصبی مغز است که به دنبال افزایش تحریک پذیری و فعالیت همزمان سلول های عصبی مغز رخ می دهد. این بیماری طیف گسترده ای از تاثیرات شناختی، روانی و اجتماعی را سبب می شود. انواع ناهنجاری های ژنتیکی، آسیب های مغزی، سکته مغزی، خونریزی داخل مغزی، صرع پایدارو آنسفالیت پتانسیل ایجاد صرع در انسان را دارند.

تاکنون در خصوص درمان بیماری صرع چه اقداماتی صورت گرفته است؟
مکانیسم های زیر بنایی که به موجب آن مغز مستعد ابتلا به صرع می شود به خوبی شناخته نشده اند. مکانیسم های مطالعه شده شامل التهاب، دژنراسیون عصبی، اختلال سد خونی مغز، تغییر در بیان و عملکرد گیرنده های متنوع و کانالهای یونی هستند. داروهای ضد تشنج درمان انتخابی برای بیماران مبتلا به صرع هستند، با وجود در دسترس بودن داروهای متعدد حدود 40-20 درصد از بالغین مبتلا به صرع به درمان های موجود پاسخ نمی دهند.

آیا جراحی می تواند راه حل رهایی از این بیماری باشد؟
صرع کنترل نشده به مغز آسیب زده و با پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و با افزایش مرگ و میر همراه است در حال حاضر عمل جراحی، درمانی انتخابی است که منجر به رهایی از تشنج در اکثر موارد می شود. اما با وجود عوارض ناشی از جراحی در 30 درصد از بیماران تشنج همچنان ادامه می یابد.

با توجه به اینکه شما در حیطه علوم اعصاب مشغول به فعالیت هستید. در خصوص درمان این بیماری چه فعالیتی داشته اید؟
مطالعه بر روی این بیماری را از سال 89 اغاز کردم. ابتدا با استفاده از مدل حیوانی به بررسی جایگاه اختلال هموستاز یون کلر در این مدل پرداخته شد. این مطالعه نشان داد که این اختلال بواسطه تغییر در بیان ژنهای کنترل کننده ورود و خروج یون کلر در مغز حیوانات مدل وجود دارد. در حین این مطالعه به دارویی بررخوردم که بلوک کننده اختصاصی ترانسپورتر یون کلر بود که در بیماران دچار نارسایی حاد و مزمن قلبی-ریوی استفاده می شد. در یک مطالعه پایلوت بر روی تعداد 3 بیمار مبتلا به temporal lobe epilepsy که به داروهای روتین ضد تشنج پاسخ نمیدادند و نامزد عمل جراحی بودند این دارو (Bumetanide) تست شد. از 3 بیمار، 2 بیمار به دارو پاسخ دادند. یک بیمار با قطع تشنجات همراه شد و دیگری تعداد تشنج هایش به شدت کاهش یافت. این مطالعه در مجله Epilepsia در سال 2012 به چاپ رسید.

به عنوان سوال پایانی بفرمائید آیا تاکنون این مقاله به یک مطالعه کلینیکال تبدیل شده است؟
با توجه به اینکه این مقاله در کانون توجهات در این حوزه واقع شد. فاز اول مطالعه کلینیکال با هدف اثر گذاری و بررسی  sefatey  داروی Bumetanide بر روی 30 بیمار انجام پذیرفت. 70% بیماران بیش از پنجاه درصد از تعداد تشنجهایشان کاهش یافت و 18 درصد از این بیماران کاملا تشنجشان قطع شد، که این یک دستآورد بسیار بزرگ در این حوزه محسوب میشود.

خبرنگار: ساناز عزی ایرانی