افسردگی در سالمندان

سالمندی عبارت است از تغییرات فیزیولوژیکی طبیعی و غیرقابل ‌برگشت که در طول زندگی هر فردی رخ می‌دهد.
1- سازمان جهانی بهداشت ابتدای کهنسالی را 60 سال در نظر گرفته است.  بر اساس گزارش جمعیت جهانی سالمندی (2015) جهان با پدیده‌ی پیر شدن جمعیت روبرو است.  پیش‌بینی می‌شود که ربع قرن دیگر 1.2 میلیارد نفر (حدود %14) از ساکنان این کره خاکی را افراد 60 ساله و بالاتر تشکیل دهند.
2-  سالمندی منجر به تغییراتی از قبیل رنگ‌پریدگی پوست، تحلیل ماهیچه‌ها، سفیدی موی سر، خمیدگی و کوتاهی قد، نازک شدن استخوان‌ها و پوکی استخوان، نامنظمی و کندی ضربان قلب و افزایش فشارخون می‌شود.
3-  از مشکلات شایع روانی در دوران سالمندی احساس ناتوانی است که منجر به تحریک پذیری، افسردگی، افزایش سطح استرس، واکنش‌های انطباقی ناسازگار و کاهش عزت نفس می‌شود. پژوهش ها نشان داده است که اختلالات افسردگی، شناختی و اضطرابی به ترتیب فراوان‌ترین مشکلات شایع روانی در بین سالمندان می باشند. افسردگی شایع‌ترین اختلال روان‌پزشکی سالمندان است و بیش از 15% سالمندان از افسردگی رنج می‌برند.
4- افرادی که در طول زندگی تاریخچه‌ای از افسردگی داشتند در دوره‌ی سالمندی افسردگی مضاعف نشان می‌دهند.
5- در این سن به دنبال کمی روابط اجتماعی، احساس تنهایی ایجاد می‌شود .احساس تنهایی در سالمندان پدیده‌ای گسترده و فراگیر است و 25 تا 50 درصد کل جمعیت بالای 65 سال، آن را  تجربه می‌کنند.
6- علی رغم آنکه شیوع نشانه‌های افسردگی در میان سالمندان بیشتر از جوانان است ،این اختلال در دوران پیری کمتر تشخیص داده می‌شود زیرا با زوال عقل و آلزایمر اشتباه گرفته ‌شده یا به اشتباه نشانه‌ی پیری تلقی می‌شود و تنها 10% سالمندان افسرده از درمان های روانشناختی بهره مند می-شوند.
7- در مقایسه با جوانان در بین سالمندان افسردگی بیشتر با نشانه ها و ضعف های بدنی آشکار می شود و در بسیاری از مواقع همراه یا پس از نقصان های جسمی ایجاد شده در دوران سالمندی به وجود می آید.
8- ممکن است این بیماری در پس یک بیماری جسمانی پنهان شود. یا امکان دارد سالمندان تمایلی به بیان اینکه احساس افسردگی می‌کنند نداشته باشند، چون معتقدند افسردگی نشانۀ ضعف است یا فکر می‌کنند خود به‌خود برطرف می‌شود. یکی از نشانه‌های اینکه افسردگی سالمندان غالباً نادیده گرفته می‌شود، شیوع بالای خودکشی در این گروه سنی است. بررسی های صورت گرفته نشان داده است که افسردگی در سالمندان ساکن خانه سالمندان به صورت معناداری بیشتر از سالمندانی است که در خانه های خود و یا همراه با خانواده زندگی می کنند.
9- افسردگی سبب تسریع نقصان‌های پیری می‌شود لذا تشخیص دقیق، پیشگیری و درمان آن به بسیاری از سالمندان کمک می‌کند بیشتر عمر کنند و فعال‌تر بمانند. علائم و نشانه‌های شایع اختلالات افسردگی در این سن عبارت‌اند از: کاهش انرژی و تمرکز، مشکلات خواب (به ویژه سحرخیزی و بیدار شدن های مکرر در طول خواب)، کاهش یا افزایش اشتها، کاهش وزن و شکایات بدنی، اضطراب و بیقراری، زود از کوره در رفتن، کاهش قدرت تصمیم گیری، احساس بی ارزشی و یا پوچی، احساس گناه و افکار خودکشی

بنابراین اگر سالمند افسرده ای در اطرافیان و نزدیکانتان وجود دارد رعایت نکات زیر می تواند کمک کننده باشد
- راجع به عواطف و احساسات سالمندان با آن ها صحبت کنید و از گفتن عبارات منفی چون "افسردگی، ناسازگاری، ناتوانی و..." اجتناب کنید چون در آن ها مقاومت ایجاد می کند و ممکن است نخواهند راجع به آن موضوع صحبت کنند.
- سالمندان دوست ندارند احساس شرم  و سرخوردگی کنند پس به آنان اطمینان دهید که قضاوت شان نمی کنید و تنها هدفتان مراقبت از آنان است.
- به آن ها کمک کنید تا درک کنند که کمک گرفتن انتخاب خود آنان است و شما تا حدی که بتوانید کمکشان خواهید کرد.
-  توجه داشته باشید مراقبت از سالمند افسرده به این معنی نیست که باید تمام کارهایشان را انجام دهید زیرا ممکن است در آنها احساس از کارافتادگی و ناتوانی ایجاد کند. سعی کنید مسئولیت های زندگی شان را به فعالیت های کوچک قابل اجرا تبدیل کنید
- نسبت به مشکلات جسمی ایجاد شده در سالمندان حساس باشید وتا حد امکان در درمان بیماری ها و پیشگیری از وقوع بیماری ها و مشکلات جدید کوشا باشید.
- نسبت به نشانه های افسردگی بی توجه نباشید و اگر نشانه ها را مشاهده کردید به روانشناس مراجعه کنید.
- حتی اگر در مورد سلامتی و افسردگی آنان نگرانید؛ با آن ها بخاطر اینکه تمایلی به دیدار با دکتر یا روانشناس ندارند با تندی برخورد نکنید. زیرا رفتار تند میتواند واکنش دفاعی ایجاد کند. بجای این کار از دلایل نگرانی آنها آگاه شوید و به آنها توضیح دهید که چرا کمک گرفتن می تواند ایده خوبی برایشان باشد.

منبع: شبکه بهداشت جنوب تهران، دانشگاه علوم پزشکی تهران
تنظیم: مونا عدالت یار