“اى کسانى که ایمان آورده‌اید روزه بر شما واجب شده همان‌طور که بر اقوام قبل از شما واجب شده بود شاید باتقوا شوید (183) و این روزهایی چند است پس هر کس از شما مریض و یا مسافر باشد باید ایامى دیگر بجاى آن بگیرید و اما کسانى که به‌هیچ‌وجه نمی‌توانند روزه‌بگیرند، عوض روزه براى هرروز یک مسکین طعام دهند و اگر کسى عمل خیرى را داوطلبانه انجام دهد، برایش بهتر است و اینکه روزه‌بگیرید، برایتان خیر است، اگر بناى عمل کردن دارید(184) و آن ایام کوتاه ماه رمضان است که قرآن در آن نازل‌شده تا هدایت مردم و بیاناتى از هدایت و جدا سازنده حق از باطل باشد. پس هر کس این ماه را درک کرد، باید روزه‏اش بگیرد و هر کس مریض و یا مسافر باشد، به‌جای آن چند روزى از ماه‌های دیگر بگیرد. خدا براى شما آسانى و سهولت را خواسته و دشوارى نخواسته و منظور این است که عده سی‌روزه ماه را تکمیل کرده باشید و خدا را در برابر این‌که هدایتتان کرد، تکبیر گفته و شاید شکرگزارى کرده باشید.(185)

شیخ صدوق(رحمه‌الله) در کتاب‌های امالى و عیون اخبارالرضا(ع) و کتاب‌های دیگر خود به سندش از امام هشتم حضرت على موسی‌الرضا(ع ) و ایشان از پدرش و آن حضرت از امیرالمؤمنین (ع) روایت کرده‌اند که فرمود: رسول خدا (ص ) درباره ماه مبارک رمضان براى ما خطبه خوانده و فرموده است:
ایها الناس انه قد اقبل الیکم شهرالله بالبرکة و الرحمة و المغفرة شهر هو عندالله افضل الشهور و ایامه افضل الاءیام و لیالیه افضل اللیالى و ساعاته افضل ساعات، هو شهر دعیتم فیه الى ضیافة الله ….(امالى مترجم، ص 93(
ترجمه خطبه: اى مردم؛ ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است، ماهى است که پیش خدا بهترین ماه‌ها است و روزهایش بهترین روزها و شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعاتش بهترین ساعات، آن ماهى است که در آن دعوت‌شده‌اید به مهمانى خدا و اهل کرامت خدایید در آن، نفسه‌ای شما در آن تسبیح است و خواب شما در آن عبادت است. کردارتان در آن پذیرفته و دعایتان مستجاب، از خدا بخواهید با نیت‌های درست و دل‌های پاک که شمارا براى روزه در آن و خواندن قرآن موفق دارد. بدبخت آن‌کسی که از آمرزش خدا در این ماه محروم شود. به گرسنگى و تشنگى خود در آن، گرسنگى و تشنگى روز قیامت را یاد کنید، و بر فقرا و مساکین خود صدقه دهید و بزرگان خود را احترام کنید و خردان را ترحم کنید و صله‌رحم کنید و زبان‌ها را نگهدارید و ازآنچه خدا دیدنش را حلال نکرده چشم بپوشید و آنچه را از شنیدنش حلال نکرده گوش ببندید، و بر یتیمان مردم مهر ورزید تا بر یتیمان شما مهرورزند، و به درگاه خدا از گناهان خود توبه کنید و در وقت نماز دست به دعا بردارید که بهترین ساعت‌ها است، خدا در آن لطف به بندگان خود دارد و مناجات آن‌ها پاسخ دهد و فریاد آن‌ها را لبیک گوید و درخواست آن‌ها را بدهد و دعاى آن‌ها را مستجاب کند.
اى مردم نفس شما گرو کردار شماست. آن را به استغفار رها کنید، دوش ‍ شما از گناهان شما بار سنگینى دارد، به طول سجود، آن را سبک کنید.
بدانید که خداى تعالى به عزت خود قسم‌خورده که نمازخوانان و ساجدان را عذاب نکند و آن‌ها را روز قیامت به هراس دوزخ نیندازد.
اى مردم هرکدام از شما در این ماه یک‌روزه دار را افطار دهد نزد خدا ثواب آزاد کردن بنده‌ای دارد و گناهان گذشته‌اش آمرزیده گردد. عرض شد: یا رسول‌الله همه ما بر آن توانایى نداریم! فرمود: از خدا بپرهیزید گرچه با نیمه خرمایى باشد و گرچه به شربتى آب باشد.
اى مردم هر که در این ماه خوش‌خلقی کند، جواز عبور صراط او باشد در روزى که همه قدم‌ها بلغزد، هر که در آن تخفیف دهد بر مملوکان خود خدا حسابش را تخفیف دهد و هر که شر خود را بازدارد خدا خشم خود را از او بازدارد روزى که ملاقاتش کند، و هر که در آن یتیمى را گرامى دارد، خدا روز ملاقاتش او را گرامى دارد و هر که در آن صله‌رحم کند خداوند روز دیدار او با او صله‌اش دهد، به رحمت خود و هر که قطع رحم کند، خدا در روز ملاقاتش رحمت خود را از او ببرد. هر که نماز مستحبى بخواند، خدا برات آزادى از آتش برایش بنویسد و هر که در آن واجبى ادا کند، ثواب کسى دارد که هفتاد واجب در ماه‌های دیگر ادا کند و هر که در آن بر من بسیار صلوات فرستد خدا روزى که میزان‌ها سبک است میزانش را سنگین کند. هر که یک آیه قرآن در آن بخواند چون کسى باشد که در ماه‌های دیگر یک ختم قرآن کند.
اى مردم درهاى بهشت در این ماه گشوده است، از خدا بخواهید که آن‌ها را به روى شما نبندد، درهاى دوزخ در این ماه بسته است، از پروردگار خود بخواهید که به روى شما آن‌ها را نگشاید. شیاطین در آن دربندند از پروردگار خود بخواهید که دیگر آن‌ها را بر شما مسلط نکند.
امیرالمؤمنین فرمود: من برخاستم و عرض کردم: یا رسول‌الله کدام عمل در این ماه بهتر است؟
فرمود: اى ابوالحسن بهترین عمل در این ماه ورع و پارسایى از محارم خداى عزوجل است.
سپس گریست.
عرض کردم: یا رسول‌الله چرا گریه می‌کنی؟
فرمود: براى آنچه در این ماه از تو حلال شمارند.
امیرالمؤمنین فرمود: گفتم یا رسول‌الله این ماجرا در حالى است که دین من سالم است؟ فرمود: با سلامتى دین تو است. سپس فرمود: اى على هر که تو را بکشد، مرا کشته و هر که تو را به خشم آرد، مرا به خشم آورده و هر که تو را دشنام دهد، مرا دشنام داده، زیرا تو جان منى، روحت از روح من و گل تو از گل من است، به‌راستی خداى تبارک‌وتعالی آفریده مرا با تو، برگزیده مرا با تو و مرا براى نبوت اختیار کرده تو را براى امامت، هر که منکر امامت تو است منکر نبوت من است، اى على تو وصى من و پدر فرزندان من و شوهر دختر من و خلیفه من بر امت منى، در زندگى من و پس از مردن من فرمان تو فرمان من، و نهى تو نهى من است، سوگند به خدایى که مرا به نبوت برانگیخته و بهترین خلق ساخته که تو حجت خدایى بر خلق او و امین او هستى بر راز او و خلیفه او بر بندگانش.

رمضان در کلام معصومین(ع(

حضرت رسول اکرم(ص) فرمود: براى هر چیزى زکاتى است و زکات بدن‌ها روزه است. (الکافى، ج 4، ص 62، ح 3)
حضرت رسول اکرم(ص) فرمود: بهشت را دری است که آن را باب الریان می‌گویند و از آن جز روزه‌داران وارد بهشت نمی‌شوند. (بحار، ج 96، ص 252(
حضرت رسول اکرم(ص) فرمود: طوبى لمن ظما او جاع لله اولئک الذین یشبعون یوم القیامة؛ خوشا به حال کسانى که براى خدا گرسنه و تشنه شده‏اند، اینان در روز قیامت ‏سیر مى‏شوند.(وسائل الشیعه، ج 7، ص 299، ح‏2)
حضرت علی(ع) فرمود: خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص خلق را بیازماید. (نهج البلاغه، حکمت 252(
حضرت فاطمه زهرا(س) فرمود: روزه‌داری که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده روزه‏اش به چه‌کارش خواهد آمد.(بحار، ج 93 ص 2(
امام حسن(ع) فرمود:به‌درستی که خداوند ماه رمضان را میدان مسابقه خلق خودساخته تا به‌وسیله طاعتش به رضای او سبقت‌گیرند. (تحف العقول ، ص 239(
امام محمدباقر(ع) فرمود: هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه رمضان است . (کافی ، ج 2 ، ص 630(
امام صادق(ع) فرمود: خداوند روزه را واجب کرده تا بدین‌وسیله دارا و ندار (غنى و فقیر) مساوى گردند. (من لا یحضره الفقیه، ج 2 ص 43، ح 1(
امام موسی کاظم(ع) فرمود: دعاى شخص روزه‏دار هنگام افطار مستجاب می‏شود.(بحارالانوار، ج 92، ص 255، ح 33(
امام رضا(ع) فرمود: کسى که در ماه رمضان آیه‌ای از کتاب خدا (قرآن) را بخواند. مانند کسى است که در دیگر ماه‌ها تمام قرآن را خوانده باشد. (بحارالانوار، ج 93، ص 346(
امام سجاد(ع) فرمود: بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست، و هرگاه در هر شب از شبهای این ماه ما برای تو بندگانی باشد که عفو و بخشیدنت آن‌ها را آزاد می‌نماید، یا گذشتت ایشان را می‌بخشد پس ما بندگان را از آن بندگان بگردان و ما را برای ماه، از بهترین شایستگان ویاران(برگزیدگان) قرار ده.