تلویزیون اینترنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران
عفونت و درد گوش در کودکان
گوشدرد یکی از شایعترین مشکلات دوران کودکی است؛ مشکلی که میتواند از یک سرماخوردگی ساده آغاز شود و تا عفونتهای جدی گوش میانی پیش رود. این عارضه معمولاً با بیقراری، تب، کاهش اشتها، اختلال در خواب و دست بردن کودک به گوش همراه است و بسیاری از والدین را نگران میکند. دکتر مهتاب ربانی، فوقتخصص بیماریها و جراحیهای گوش و رئیس بخش اورژانس بیمارستان امیراعلم در برنامه پیرامون سلامتی درباره علائم، علل و بهترین روشهای درمان عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا) در کودکان توضیح داد.
عفونت گوش در چه سنی شایعتر است؟
دکتر مهتاب ربانی با اشاره به شیوع بالای این عفونت در دوران کودکی گفت: "عفونت گوش میانی در کودکان بهویژه زیر دو سال بسیار شایع است. البته در سنین دو تا پنج سال نیز همچنان احتمال بروز بیماری زیاد است. بسیاری از کودکان بلافاصله پس از ابتلا به یک عفونت تنفسی فوقانی یا سرماخوردگی، علائم گوشدرد را تجربه میکنند."
به گفته او، عفونتهای ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی میتوانند شروعکننده این مشکل باشند و سپس باکتریها نیز به روند عفونت اضافه میشوند.
علائم عفونت گوش در کودکان چیست؟
بر اساس توضیحات این فوقتخصص، علائم بسته به سن کودک متفاوت است:
در کودکان بزرگتر: گوشدرد را بهصورت واضح بیان میکنند. در شیرخواران: بیقراری، بیاشتهایی، گریههای مکرر و اختلال در تغذیه (بهویژه هنگام شیر خوردن) دیده میشود. دست بردن مکرر به گوش از علائم شایع است. گاهی علائم گوارشی مانند تهوع یا استفراغ نیز بروز میکند.
آیا همیشه نیاز به آنتیبیوتیک است؟
دکتر ربانی تأکید میکند: در برخی موارد خفیف، اگر تب شدید نباشد و عفونت یکطرفه باشد، بهخصوص در کودکان بالای دو سال، ممکن است با ویزیت و نظارت پزشک بدون آنتیبیوتیک درمان شود. اما در صورت وجود تب، عفونت واضح در معاینه یا سن کمتر از دو سال معمولاً درمان آنتیبیوتیکی توصیه میشود.
چرا کودکان بیشتر دچار عفونت گوش میشوند؟ عوامل مؤثر از نظر متخصص
او با اشاره به چند عامل مهم در افزایش احتمال عفونت گوش در کودکان گفت: ساختار شیپور استاش در کودکان کوتاهتر و افقیتر است؛ به همین دلیل تهویه گوش میانی ضعیفتر بوده و احتمال عفونت بیشتر است. سنین پایین و تکاملنیافتگی سیستم ایمنی نقش مهمی دارد. واکسنها: اجرای کامل برنامه واکسیناسیون، بهویژه واکسنهای جدید، نقش چشمگیری در کاهش بار بیماری داشته است. محیطهای شلوغ مانند مهدکودک، ریسک انتقال عفونت را بالا میبرند. استفاده از شیشه شیر یا پستانک احتمال ابتلا را بیشتر میکند. قرار گرفتن در معرض دود سیگار — حتی اگر کودک مستقیم در معرض دود نباشد — یکی از عوامل جدی افزایش خطر عفونت گوش است. کمبود ویتامین D نیز طبق شواهد جدید، با افزایش احتمال عفونتهای تنفسی و گوش مرتبط است.
دکتر ربانی توصیه میکند: والدین باید در صورت بروز علائمی مانند تب، بیقراری، درد گوش یا اختلال در تغذیه، حتماً کودک را برای معاینه دقیق نزد پزشک ببرند. همچنین رعایت نکاتی مانند تکمیل واکسیناسیون، اجتناب از قرار گرفتن کودک در معرض دود سیگار، مراقبت از تغذیه صحیح و مشورت با پزشک درباره مکمل ویتامین D میتواند در کاهش ابتلا بسیار مؤثر باشد.
درج نظر