رونمایی از گزارش منطقه مدیترانه شرقی سازمان بهداشت جهانی در خصوص مولفه های اجتماعی سلامت و عدالت در نظام سلامت

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، این گزارش تجزیه‌وتحلیل دقیقی را در خصوص وضعیت نابرابری‌های بهداشتی و عوامل مربوط در منطقه مدیترانه شرقی مانند مهاجرت، جنگ و کشمکش‌های داخلی، علاوه بر عوامل اجتماعی، سیاسی و محیطی که بر سلامتی و رفاه در سراسر منطقه تأثیر می‌گذارند به همراه لیستی از توصیه‌های عملی و اقدامات اساسی در این خصوص ارائه می‌دهد.

کمیسیون عوامل اجتماعی تعیین‌کننده سلامت در منطقه مدیترانه شرقی با هدایت پروفسور مایکل مارموت از مرکز دستیابی به عدالت در سلامت دانشگاه کالج لندن، متشکل از متخصصان منطقه‌ای و جهانی در زمینه‌های مختلف بهداشت و توسعه است.

در گزارش اخیر این کمیسیون که روز 11 فروردین 1400 به‌صورت مجازی رونمایی و منتشر شد، سرفصل‌هایی ازجمله نابرابری‌های بهداشتی در منطقه مدیترانه شرقی، تأثیر کووید-19 بر نابرابری‌های بهداشتی، جنگ، درگیری‌های داخلی و پیامدهای آن، مهاجرت، محرک‌های اقتصادی، فرهنگ و جامعه، تغییرات آب‌وهوا، محیط‌زیست، برابری در سلامت مادران، نوزادان و کودکان و آموزش، زندگی شغلی و کیفیت کار، سلامت در سالمندی، ایجاد محیط‌های سالم، سیستم‌های بهداشتی و نقش دولت‌ها در دستیابی به اهداف عدالت در سلامت شهروندان گنجانده شده است.

 شیوع پاندمی کووید-19، بار سنگینی را بر دستیابی به اهداف عدالت در سلامت در منطقه امرو متحمل کرده است.

این گزارش بینش اساسی در مورد وضعیت نابرابری‌های بهداشتی در منطقه را فراهم می‌کند و از کشورها می‌خواهد برای مقابله با عوامل اجتماعی سلامت اقدام کنند تا روند رو به وخامت نابرابری را که تحت تأثیر عواملی همچون بیماری همه‌گیر کووید-19، جنگ و کشمکش‌های پی‌درپی در منطقه، مهاجرت، چالش‌های زیست‌محیطی، نابرابری‌های جنسیتی و بیکاری کندتر کنند.

دکتر احمد المنظری مدیر منطقه‌ای سازمان بهداشت جهانی در رویداد رونمایی از این گزارش با بیان این که هیچ دلیل بیولوژیکی برای تفاوت شگفت‌انگیز در زندگی افرادی که در منطقه مدیترانه شرقی وجود ندارد افزود: نابرابری‌های بهداشتی در این منطقه از ابتدای زندگی مشهود است: نرخ مرگ‌ومیر زیر 5 سال در کشورهای منطقه بین 128-7 در هر 1000 تولد زنده است، امید به زندگی در مردان از 54 تا 79 و در زنان از 57 تا 80 است. نابرابری در میزان قدرت، پول و منابع غالب است و این‌ها مواردی هستند که ما از آنها به‌عنوان عوامل اجتماعی تعیین‌کننده سلامت یادمی کنیم و برای بهبود سلامتی مردم باید به این موارد بپردازیم.

مدیر منطقه‌ای سازمان بهداشت جهانی WHO خاطرنشان کرد: شناختن نابرابری‌ها در سلامت و عوامل اجتماعی آنها به معنای عادلانه ساختن سیستم‌های اجتماعی و بهداشتی برای دستیابی به چشم‌انداز منطقه‌ای ما در مورد پوشش همگانی سلامت است. در این مسیر تضمین پوشش همگانی خدمات اساسی بهداشتی و ایجاد سازوکارهایی برای حمایت مالی برای محافظت از مردم در برابر پیامدهای منفی سلامتی ضروری است و پایان دادن به تبعیض علیه زنان پیش‌شرط تعیین‌کننده‌های بهتر سلامت در هر جامعه است.

وی افزود: همان‌طور که این گزارش نشان می‌دهد، تأثیر COVID-19 نابرابری‌ها را افزایش می‌دهد مگر اینکه اقدامات فوری و ویژه‌ای بر اساس سرفصل عدالت در سلامت اعمال شود.

این گزارش ضمن درک اهمیت تنوع در فرهنگ و مذهب، چگونگی رسیدگی جوامع به نابرابری‌های بهداشتی و موضوعات مربوطه، ازجمله جمعیت آواره و مهاجرت را بررسی می‌کند و اذعان می‌دارد که چگونه تفسیر نادرست مذهبی می‌تواند گروه‌های خاصی از بیماران را انگ بزند و نتایج بهداشتی ضعیف‌تری را به دنبال داشته باشد. این گزارش ادعا می‌کند که اعتقادات فرهنگی و اجتماعی که کلیشه‌ها را گسترش می‌دهند نیز مانع توسعه می‌شوند و دامنه فرصت افراد برای دستیابی به پتانسیل سلامتی کامل را محدود می‌کنند.

در این جلسه همچنین دکتر Tedros Adhanom Ghebreyesus مدیرکل سازمان بهداشت جهانی، دکتر احمد بن محمد آل سعیدی وزیر بهداشت عالی عمان و دکتر Ted Chaiban مدیر منطقه‌ای UNICEF در خاورمیانه و شمال آفریقا سخنرانی کردند.

دکتر باقر لاریجانی نایب‌رئیس کمیته ملی پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر و عضو کمیسیون عوامل اجتماعی تعیین‌کننده سلامت در منطقه مدیترانه شرقی و دکتر محسن اسدی لاری مدیرکل همکاری‌های بین‌الملل وزارت بهداشت کشور نیز در این جلسه به‌صورت مجازی حضور داشتند.