کرونا و سبک زندگی سالم در دوران بارداری

سبک زندگی سالم در دوران بارداری و بارداری در کرونا

بارداری یکی از مهم ترین مراحل زندگی مادر و جنین می باشد و سبک زندگی سالم در دوران بارداری سلامت مادر و جنین را تحت تاثیر قرار می دهد. یکی از مهمترین نکات داشتن بارداری سالم آگاهی در مورد مراقبت های قبل و نیز  دوران بارداری است. هدف اصلی مراقبت های دوران بارداری حفظ سلامت مادر و کودک در دوران بارداری است.

مراقبت های پیش از بارداری

مراقبت ها باید قبل از اقدام به بارداری آغاز شود. به عنوان مثال، برخی از غذاها، عادت ها و داروها حتی قبل از باردار شدن می توانند باعث آسیب به جنین  شوند. در حالت ایده آل، زنان باید حداقل 3 ماه به خود فرصت دهند تا قبل از بارداری آماده شوند. اگر به تازگی متوجه بارداری خود شده اید یا فکر می کنید ممکن است باردار باشید حتما برای ویزیت به پزشک مراجعه فرمایید. مراقبت های مهم پیش از بارداری شامل موارد ذیل است:

1. حداقل 1 ماه قبل از بارداری هر روز 400 تا 800 میکروگرم (400 تا 800 میکروگرم یا 0.4 تا 0.8 میلی گرم) اسید فولیک مصرف شود تا خطر برخی از نقایص مادرزادی مغز و ستون فقرات را کاهش یابد. این نواقص در مراحل اولیه بارداری اتفاق می افتد و وقتی بارداری مسجل می شود، برای جلوگیری از نقص های مادرزادی خیلی دیر است. همچنین، نیمی از بارداری ها برنامه ریزی نشده است. به همین دلایل، همه زنانی که مستعد بارداری هستند هر روز به 400 تا 800 میکروگرم اسید فولیک نیاز دارند. سبزیجات برگ دار سبز و آب پرتقال وجود دارد حاوی فولات هستند اما فولات به خوبی اسید فولیک جذب نمی شود. مصرف اسید فولیک تا سه ماهه اول بارداری باید ادامه یابد.
2. سیگار کشیدن و نوشیدن الکل ترک شود. تحقیقات نشان می دهد که استعمال دخانیات، مصرف حشیش، قرار گرفتن در معرض دود دست دوم در دوران بارداری نیز می تواند به جنین آسیب برساند و سلامت نوزاد را تحت تأثیر قرار داده و باعث خطر تولد نوزاد مرده و مرگ جنین پس از 20 هفته بارداری شود.
3. در صورت وجود بیماری زمینه ای باید اطمینان حاصل نمود که تحت کنترل است. برخی از مهمترین بیماری هایی که باید مورد توجه قرار گیرند آسم، دیابت، افسردگی، فشار خون بالا، چاقی، بیماری های تیروئید یا صرع هستند.
4. باید اطمینان حاصل نمود که واکسیتاسیون مناسب انجام شده است. تزریق واکسن های حاوی ویروس زتده یا ضعیف شده در دوران بارداری منع مصرف دارند. ابتلا به سرخجه در دوران بارداری خطرناک است. حدود ۸۵ درصد از نوزادانی که مادرانشان در سه ماهه اول بارداری به این بیماری مبتلا شده‌اند دچار عارضه‌های جدی مادرزادی نظیر مشکل در شنوایی و یا اختلالات ذهنی شده‌اند. واکسن سرخجه، سرخک و اوریون تحت عنوان واکسن MMR در دسترس است. در صورتی که فرد سابقه تزریق این واکسن را ندارد باید حداقل یک ماه پیش از بارداری برای تزریق آن اقدام نماید. واکسن هپاتیت  Bبهتر است پیش از بارداری زده شود، خصوصا برای خانم‌هایی که با افراد مبتلا به این بیماری تماس دارند. خانم مبتلا به هپاتیت B می‌تواند این ویروس را به نوزادش هنگام زایمان منتقل کند. اگر واکسن کزاز/ دیفتری  طی ۱۰ سال گذشته دریافت نشده، حتما برای دریافت آن اقدام شود. این واکسن نیز برای مادر و فرزند خطری ندارد.
5. همچنین درمورد مصرف هر داروی بدون نسخه مانند مکمل های غذایی یا گیاهی یا با نسخه باید با پزشک مشورت شود. برخی از داروها مانند داروهای ضد صرع در دوران بارداری بی خطر نیستند. در عین حال قطع داروهای مورد نیاز نیز می تواند مضر باشد.
6. از تماس با مواد یا مواد سمی در محل کار و خانه که ممکن است مضر باشد خودداری شود. از مواد شیمیایی و مدفوع گربه یا جوندگان باید دور بود. یکی مواجهه هایی که برای جنین در حال رشد سمی شناخته شده سرب است. سرب فلزی است که ممکن است در رنگ خانه، گرد و غبار و خاک باغ وجود داشته باشد. سرب همچنین در برخی از آب های چاه و در آبی که از طریق لوله های سربی عبور می کند وجود دارد. مقادیر بالای سرب در دوران بارداری می تواند باعث سقط جنین، تولد نوزاد مرده، وزن کم هنگام تولد و زایمان زودرس و همچنین مشکلات یادگیری و رفتاری کودک شود.

مراقبت های حین بارداری

مراقبت های اولیه و دوره ای در دوران بارداری بسیار اهمیت دارد.  چه این اولین بارداری باشد یا فرد بارداری های بعدی خود را تجربه می کند. در این ویزیت ها پزشک شما اطمینان حاصل می کند که مادر و جنین در هر ویزیت از وضعیت سلامت مناسبی برخوردار هستند و در صورت بروز مشکل،  به موقع وارد عمل می شوند. نوزادان مادرانی که تحت مراقبت های دوران بارداری قرار نمی گیرند سه برابر بیشتر دچار وزن کم هنگام تولد و پنج برابر بیشتر در معرض خطر مرگ هستند. این مراقبت ها باعث تشخیص زودهنگام اختلالات مادر و جنین و متناسب با آن درمان های مناسب و پیشگیری از عوارض احتمالی می شود. از مهمترین نکات مراقبت های بارداری می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1. قبل از قطع هرگونه دارو یا شروع هر داروی جدید باید با پزشک مشورت نمود. برخی از داروها در دوران بارداری بی خطر نیستند. باید به خاطر داشت که حتی داروهای بدون نسخه پزشک و محصولات گیاهی نیز ممکن است عوارض جانبی یا مشکلات دیگری ایجاد کنند. اما عدم استفاده از داروهای مورد نیاز می تواند مضر نیز باشد.
2. مواجهه کم با اشعه از منابع طبیعی (مانند آفتاب) یا مایکروویو یا اشعه ایکس معمول پزشکی مضر نیست اما  در برابر دوزهای بالاتر اشعه باید احتیاط نمود. فرد نباید در معرض  اشعه ایکس  قرار گیرد اما اگر مجبور به انجام کار دندانپزشکی یا آزمایش های تشخیصی باشد باید به دندانپزشک یا پزشک در مورد بارداری اطلاع داده شده تا مراقبت های بیشتری انجام شود.
3. تزریق واکسن آنفلوانزا در فصل آن برای خانم های باردار توصیه شده است. زنان باردار می توانند در اثر آنفلوانزا دچار بیماری شدیدی شوند و ممکن است نیاز به مراقبت در بیمارستان داشته باشند.
4. هنوز اطلاعات دقیق و موثقی در مورد واکسیناسیون کورونا در زنان باردار وجود ندارد و بر اساس دستورالعمل‌های کشوری تا رسیدن به شواهد متقن مبنی بر اثبات بی‌ضرری واکسن‌های موجود کورونا در ایران، تزریق اینگونه واکسن‌ها به زنان باردار توصیه نمی شود.

تغذیه در بارداری

1. میوه ها، سبزیجات، غلات سبوس دار، غذاهای غنی از کلسیم و غذاهای کم چرب ارجح هستند همچنین، حتماً مایعات زیادی به ویژه آب مخصوصا در فصل های گرم و در مناطق گرمسیری مصرف شود.
2. همه مواد مغذی مورد نیاز روزانه از جمله آهن باید از رژیم غذایی تامین شود. دریافت آهن به میزان کافی از ابتلا به کم خونی جلوگیری می کند که با زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد مرتبط است. با توجه به شیوع بالای کم خونی در کشور ما از مکمل های آهن در طول بارداری توصیه می شود.
3. توصیه های غذایی برای محافظت از مادر باردار و جنین در برابر بیماری های ناشی از غذا  از جمله توکسوپلاسموز و لیستریا توصیه می شود. میوه ها و سبزیجات قبل از خوردن باید شسته شوند. گوشت یا ماهی نپخته یا نیمه پخته مصرف نشود و همیشه غذاها به درستی تمیز، پخته و نگهداری شوند.

بارداری در دوران کرونا

به نظر نمی رسد زنان باردار در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کرونا قرار داشته باشند. با این حال، مطالعات،  افزایش خطر ابتلا به موارد شدید را در صورت بیماری نشان می دهد. از سویی دیگر ابتلا به کرونا در دوران بارداری فرد را در معرض خطرات متعدد و عوارض مادری و جنینی از جمله زایمان زودرس و مرده زایی قرار می دهد.

بهترین راهکار در دوران بارداری رعایت پروتکل های بهداشتی جهت پیشگیری از ابتلا است. با این حال، توصیه های WHO بر این است که زنان باردار با علائم مشکوک به کرونا حتما تست شوند، زیرا  ممکن است به مراقبت های تخصصی نیاز داشته باشند. زنان باردار که سن بالاتری داشته، اضافه وزن دارند یا سابقه بیماری هایی مانند فشار خون بالا  و دیابت دارند در معرض خطر بالاتری از پیامدهای جدی کرونا هستند.

این مهم است که زنان باردار و اطرافیانشان  اقدامات احتیاطی را برای محافظت از خود در برابر کرونا انجام دهند. در صورت بروز علائمی مانند از جمله تب، سرفه یا تنگی تنفس باید فورا به بیمارستان مراجعه شود.

زنان باردار می توانند با کمک موارد زیر می توان به محافظت از خود در برابر کرونا کمک کنند:

1. شستن مکرر دست ها با دستمال الکلی یا آب و صابون.
2. حفظ فاصله بین خود و دیگران و اجتناب از فضاهای شلوغ. در فضای غیر از منزل حتما ماسک زده شود و از لمس چشم ها، بینی و دهان خودداری شود.
3. هنگام سرفه یا عطسه، دهان و بینی با آرنج پوشانده شود. سپس بلافاصله دستمال استفاده شده دور انداخته شود.
4. در صورت بروز تب، سرفه یا مشکل تنفسی سریعا به پزشک مراجعه شود.

گرچه مواردی از انتقال مادر به نوزاد (انتقال عمودی) گزارش شده است، اما اطلاعات موجود در حال حاضر نشان می دهد که انتقال عمودی غیر معمول است. مشخص نیست که آیا این نتایج مستقیماً به دلیل کرونا یا اثر غیرمستقیم ناشی از بیماری شدید مادر یا مداخله های درمانی است.

علاوه بر اجزای استاندارد مراقبت های قبل از زایمان و پس از زایمان، متخصصین زنان و زایمان باید به ارائه مشاوره های ویژه کرونا برای همه افراد باردار ادامه دهند. همچنین جلسات منظم مراقبت های حین بارداری با پزشک به علت کرونا نباید کنسل یا عقب انداخته شود.

تغییرات سبک زندگی در بارداری

1. توصیه به داشتن وزن مناسب حائز اهمیت است. بهترین حالت آن است که بعد از رسیدن به وزن ایده آل اقدام به بارداری صورت گیرد. در طول بارداری از گرفتن رژیم های لاغری و چاقی باید اجتناب نمود.
2. سیگار، الکل و مواد مخدر استفاده نشود. این عادت ها می توانند در درازمدت به نوزاد آسیب برسانند. برای ترک سیگار از پزشک باید کمک گرفت.
3. فعالیت روزانه باید در طول بارداری حفظ شود. حداقل 2 ساعت و 30 دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط ​​در هفته توصیه می شود. بهتر است تمرینات در طول هفته پخش باشد. اگر فرد پیش از بارداری ورزش مداوم می کرده در صورت عدم منع فعالیت در بارداری می تواند فعالیت بدنی خود را ادامه دهد.
4. مصرف کافئین باید محدود شود. برخی مطالعات نشان می دهد که کافئین زیاد می تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد. در مورد میزان کافئین دریافتی از قهوه، چای یا نوشابه با پزشک خود مشورت کنید. البته به خاطر داشته باشید که برخی شکلات ها هم حاوی کافئین هستند.
5. از حمام خیلی گرم و از وان های آب گرم یا سونا پرهیز شود.
6. خواب کافی و دوری از استرس بسیار اهمیت دارد.
7. مادران باردار باید سعی کنند از بارداری و شرایط خود اطلاع صحیحی کسب نمایند. همچنین کلاس های آمادگی برای زایمان نیز مفید هستند.
8. معاینات منظم دندانپزشکی در بارداری اهمیت دارد. لثه ها به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش جریان خون در دوران بارداری به احتمال زیاد ملتهب می شوند. لذا مشورت در این دوره با دندانپزشک حائز اهمیت است. برخی از خانمها ممکن است از انجام کار دندانپزشکی در دوران بارداری ترس داشته باشند، اما مطالعات نشان داده که هیچ افزایشی در زایمان های زودرس یا سایر عوارض جانبی برای زنان بارداری که تحت مراقبت های دندانی قرار گرفته اند وجود ندارد.

بایدها و نبایدهای زیست محیطی

1. از مواد شیمیایی مانند حشره کش ها، حلال ها (مانند برخی از پاک کننده ها یا مواد پاک کننده رنگ)، سرب، جیوه و رنگ (از جمله بخارات رنگ) دوری شود. باید توجه نمود که همه محصولات هشدارهای مربوط به بارداری را روی برچسب خود ندارند.
2. اگر فرد با گربه در تماس است، ممکن است در معرض انگلی به نام توکسوپلاسموز باشد. . این عفونت ناشی از انگلی است که گاهی اوقات در مدفوع گربه یافت می شود. در صورت عدم درمان توکسوپلاسموز می تواند نقایص مادرزادی ایجاد کند. می توان با پوشیدن دستکش هنگام باغبانی، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد.
3. از تماس با جوندگان و حیوانات خانگی خودداری شود. جوندگان می توانند ویروسی را حمل کنند که می تواند برای کودک متولد نشده مضر یا حتی کشنده باشد.
4. برای جلوگیری از سرایت ویروس کورونا پروتکل های بهداشتی باید رعایت شده و  اقداماتی مانند شستن مرتب دست ها جدی گرفته شود.
5. از دود سیگار دوری شود.