دکتر افسانه تهرانیان: موفقیت‌های بزرگ با تغییرات و اقدامات کوچک شروع می‌شود؛ خودباور باشیم

فرزند اول خانواده است. پدرش قاضی بود و مادرش معلم است. در رؤیاهای دوران کودکی‌اش همیشه آرزو می کرد پزشک شود.  شغل پزشکی را یک حرفه مادام‌العمر‌ می داند.
 می گوید یک دست صدا ندارد و برای اینکه در محیط کار، یک مدیر خوب و موفق باشیم باید کارکنان خود را دوست داشته باشیم و ارتباط مناسبی با آن‌ها برقرار کنیم. تاکید می کند که موفقیت‌های بزرگ با تغییرات و اقدامات کوچک شروع می‌شود و باید تغییرات را اول از خودمان شروع کنیم.

لطفاً خودتان را به خوانندگان سایت معرفی کنید.
من دکتر افسانه تهرانیان متخصص زنان و فلوشیپ انکولوژی زنان هستم، در بیمارستان جامع بانوان آرش به‌عنوان رئیس بخش جراحی زنان و در معاونت درمان دانشگاه به‌عنوان رئیس گروه مادر؛ نوزاد و مامائی انجام‌وظیفه می‌کنم. در سازمان پزشکی قانونی و نظام پزشکی نیز به‌عنوان کارشناس و در انجمن سرطان‌های زنان به‌عنوان عضو هیئت‌مدیره فعالیت دارم.

در کجا متولد شدید و دوران کودکی‌تان چگونه گذشت؟
من در شهر تهران خیابان شیخ هادی بیمارستان دکتر عیوض زاده که در حال حاضر به سورنا معروف است متولد شدم. دوران کودکی با آن دوست داشتن‌های بی‌دریغ و کنجکاوی‌های بی‌انتهایش گذشت و ای‌کاش این‌قدر زود دیر نمی‌شد و کمی بیشتر کودکی می‌کردیم.
من در دوران کودکی زیاد مریض می‌شدم و شاید یکی از انگیزه‌های من برای انتخاب رشته پزشکی همین بود. در رؤیاهای دوران کودکی‌ام همیشه آرزو داشتم دکتر شوم.

خواهر و برادرهای دیگرتان نیز مسیر دانشگاهی را طی کردند؟
من در 10 سال اول زندگی یکی یک‌دانه، عزیزدردانه بودم. خواهر اولم که ده سال کوچک‌تر است پزشک است و خواهر دومم که 15 سال با من فاصله سنی دارد فارغ‌التحصیل رشته مهندسی از دانشگاه صنعتی شریف است که برای ادامه تحصیل به آمریکا رفته است.

شغل پدر و مادرتان چه بود؟ از روحیات آن‌ها برایمان بگوئید؟
 مرحوم  پدرم از قضات بازنشسته دادگستری بودند. در دوران کودکی یکی از شادی‌های من این بود که روی دوش و شانه‌های پدر بنشینم و باهم شعر بخوانیم. پس از بازنشستگی همیشه در حال مطالعه بودند و از خواندن کتاب بسیار لذت می‌بردند. از طرفداران سرسخت تحصیل کردن دختران و زنان بودند. عمه‌هایم همیشه می‌گفتند ما تحصیلاتمان را مدیون برادر بزرگ‌ترمان (آقاداداش) هستیم که باوجود اعتقاد والدینمان که می‌گفتند برای دختر سواد خواندن و نوشتن کافی است؛ ایشان ما را در مدرسه ثبت‌نام و از ما حمایت کردند تا به درسمان ادامه دهیم. در دوران دبیرستان هم همیشه به من نصیحت می‌کردند که حتماً باید وارد دانشگاه شوی و تحصیلات عالیه داشته باشی و از لحاظ اقتصادی مستقل باشی تا بتوانی حقوقت را حفظ و به همنوعانت بهتر خدمت کنی. دو بیت شعر بود که بابا به‌طور مکرر برایمان می‌خواند به‌طوری‌که در اعماق ذهن و قلبم به یادگار از او باقی‌مانده:
    عیب درویش و توانگر به کم‌وبیش بد است     کار بد مصلحت آن است که مطلق نکنیم / چنین گفت  پیغمبر  راستگوی  ز گهواره  تاگور دانش  بجوی
مادرم خوشبختانه در قید حیات و از معلمان بازنشسته هستند. زنی که مهربانی؛ دست و دلبازی و دست‌پختش زبانزد فامیل است. مادری صبور و فداکار که باوجود اشتغال به حرفه مقدس معلمی از خانه و خانواده غافل نبود.

از چه سال و در چه رشته‌ای وارد دانشگاه شدید؟
من در سال 1362 در رشته پزشکی وارد دانشگاه علوم پزشکی تهران شدم. وقتی دیپلم گرفتم دانشگاه‌ها به علت انقلاب فرهنگی بسته بود. من هم در این مدت تا باز شدن دانشگاه هم تدریس می‌کردم و هم‌درس می‌خواندم.

دلیل انتخاب و علاقه‌تان به رشته زنان را بفرمائید؟
علاقه و کشش من به این رشته از زمان اینترنی و با زایمان نوزادان کوچک دوست‌داشتنی و کمک به مادرانی که قرار بود پس از نه ماه انتظار نوزادشان را در آغوش بگیرند، شروع شد. بااینکه این رشته بسیار سخت و سنگین است ولی ویژگی هائی دارد که باعث می‌شود این رشته هیچ‌وقت تکراری و خسته‌کننده نباشد. این رشته خوبی‌ها و محاسن رشته جراحی و داخلی را یکجا دارد بقولی آنچه خوبان همه دارند  این رشته تنها دارد.

از چه زمانی در دانشگاه علوم پزشکی تهران مشغول به کار شدید؟
پس از گذراندن دوران طرح در استان همدان، از سال 1373 به‌عنوان هیئت‌علمی مشغول به کار شدم.

چه روندی را طی کردید تا به این جایگاه رسیدید؟
اعتقاد بنده این است که یکدست صدا ندارد. ما به تنهائی ممکن است بتوانیم کارهای کوچکی انجام دهیم اما با همکاری و کار گروهی است که می‌توانیم تغییرات بزرگی ایجاد کنیم. اگر پشتیبانی رؤسای دانشگاه دکتر کریمی و دکتر جعفریان، حمایت‌های معاونان درمان دکتر صدف علی پور و دکتر رضایی، همچنین یاری مدیران ستادی معاونت دکتر نسرین عباسی، دکتر شباب، دکتر احمدی و همکارانشان در ستاد هدایت دانشگاه و کمک‌های بی‌دریغ مدیر گروه زنان دکتر آل یاسین نبود؛ این کار گروهی با همکاری کارشناسان عزیز و باتجربه ما (خانم ها نظری، احمدی، اسماعیلی و اکبری) در گروه مادر، نوزاد و مامائی عملی نبود و به سرانجام نمی‌رسید؛ بنابراین من فرصت را مغتنم شمرده و در همین‌جا از یکایک این سروران عزیز تشکر می‌کنم و برایشان از درگاه ایزد منان تنی سالم و دلی خوش طلب می‌کنم.
چگونه سر ز خجالت برآورم بر دوست         که خدمتی به سزا برنیامد از دستم

با توجه به مسئولیت‌های متعدد شغلی آیا مسئولیت‌ها در زندگی شخصی شما تأثیری منفی داشته است؟
این سؤال شما از جنبه‌های مختلف قابل‌طرح وتامل است و نمی‌توانم به آن در یک کلمه جواب منفی یا مثبت بدهم، چراکه شغل پزشکی تقریباً یک حرفه مادام‌العمر‌ است و به سبب ویژگی‌های خاصی که دارد (سال‌های طولانی تحصیل، حجم زیاد مطالب، کشیک‌ها، مسئولیت جان بیماران و...) به‌شدت بر تمام ابعاد زندگی تأثیر می‌گذارد و باوجود سختی‌ها و مشکلاتی که دارد ولی انرژی که شما از خشنودی و رضایت بیماری که به دست شما درمان شده می‌گیرید قابل‌مقایسه با هیچ‌چیز نیست. از طرفی همانطورکه اشتغال زن یک ضرورت اجتماعی است، تشکیل خانواده و نقش مادری نیز یک نیاز ضروری است. برای سازگاری این دو نقش باید تدابیر و تمهیداتی اندیشیده شود که این دو در طول هم دیده و قرار داده شوند که در غیراینصورت علاوه برتنش ها و فشارهای روحی وروانی، آسیب‌های جدی هم به کار و شغل وهم به خانه و خانواده وارد می‌آید. اشتغال از دو بعد فردی و خانوادگی می‌تواند بر روی زندگی شخصی اثرگذار باشد. از بعد فردی کار اجتماعی می‌تواند باعث توانمندی، اعتمادبه‌نفس، رضایت خاطر، استقلال رأی، خلاقیت و انعطاف‌پذیری و حتی درک بهتر از خانواده در فرد گردد و این خصوصیات ظرفیت فرد بهنگام مواجهه با مشکلات و حل مسئله را افزایش می‌دهد و این از مزایای اشتغال و کار در خارج خانه است که می‌تواند اثر مثبت بر روی زندگی شخصی داشته باشد و حتی کیفیت زندگی را بالا ببرد. همواره باید مدیریت کرد تا تعادل و رابطه قابل قبولی بین این دو وجه از زندگی برقرار گردد؛ برای مثال در صورت لزوم با تعدیل ساعت کاری و مشارکت بیشتر همسر و سایر افراد خانواده در کارخانه و همیاران در محیط کار می‌تواند از اثرات سوء و منفی کاربر روی زندگی شخصی جلوگیری کرد.

 چه کسی در زندگی شما تأثیرگذار و الگو بود؟
در سال‌های کودکی اولین و بهترین الگو مادر و پدر هستند؛ اما سال‌ها بعد وقتی‌که قرار شد مسیر زندگی‌ام را مشخص کنم، با این پیش‌فرض که ذهن و فکر بزرگ‌ترین و با ارزش‌ترین سرمایه زندگی است، از خداوند متعال راهنما و الگویی خواستم که اندیشه و تفکراتش روشنائی‌بخش زندگی‌ام باشد.
حدود بیست سال پیش مرحوم نصرالله مردانی که از شاعران به نام ایرانی بود، در سرویس همسرم در بیمارستان بستری می‌شود. روزی همسرم که خیلی به شعر و ادبیات فارسی علاقه دارد با آقای مردانی در حال مشاعره بوده که آقای دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی استاد فلسفه دانشگاه تهران به عیادت آقای مردانی می آیند و چون آسانسور خراب بوده مجبور شده بودند که از پله‌ها بالا بیایند. همسرم که حال و وضعیت ایشان را می‌بیند به ایشان توصیه و اصرار به چکاپ قلب و عروق می‌کند و بالاخره با پافشاری زیاد همسرم، ایشان در همان جلسه معاینه و بررسی‌شده و با تشخیص گرفتگی عروق کرونر به‌سرعت و به‌درستی درمان می‌شوند. این آغازی بود برای آشنائی و ارتباط خانوادگی با این فیلسوف عالم و خانواده محترمشان. سعادتی بود که نصیب من و خانواده‌ام شد. چند سال بعد زمانی که ما قصد خرید خانه داشتیم استاد دینانی و همسر مهربانشان آپارتمانی در بلوک خودشان برایمان پیدا کردند و به‌این‌ترتیب ما همسایه هم شدیم. مجالست، هم‌صحبتی و گفتگو به همراه مطالعه کتب ایشان تأثیرات عمیق و ژرفی بر زندگی فکری، اندیشه و آگاهی من داشته است، به طوریکه به این باور رسیده‌ام که صدق و راستی سرفصل کتاب خردمندی است و اولین مرتبه آن، صداقت با خویشتن است.

نقش زنان در جامعه چیست؟
مملکت ما در مسیر توسعه است و برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، اشتغال و مشارکت زنان در امور آموزشی، پژوهشی، مدیریتی، سرمایه‌گذاری و سیاست‌گذاری ضروری است. از طرفی در جامعه ما بیشتر مسئولیت خانواده بر دوش زنان است. به همین علت یک زن برای حضور در جامعه و استفاده از استعدادها و توانائی‌های خود دچار مشکلات عدیده است. البته این نابرابری در تمامی جوامع کم‌وبیش وجود دارد. زنان شاغل ایرانی به دلیل مسئولیت‌های متعدد و زیادی که دارند در معرض آسیب بیشتری هستند بنابراین حتماً باید از طرف همسر، خانواده و جامعه حمایت کافی بشوند تا بتوانند جامعه را از ظرفیت‌ها، مهارت‌ها و دانش خود بهره‌مند سازند.

توصیه تان را به مدیران خانم بفرمائید.
بنده در مقام توصیه نیستم نه‌تنها به مدیران خانم بلکه به هیچ‌کس حتی فرزندانم. فقط می‌توانم تجربیاتم در این مدت کوتاه مدیریتی ارائه کنم و با عزیزان به اشتراک بگذارم و اگر فردی هم تجربیات خود را با بنده در میان بگذارد مزید امتنان خواهد بود.
باید مدیر خوبی برای خانه خود بود. هر کس بر اساس شرایط خانه، خانواده وزندگی‌اش باید بداند که انرژی خود را بیشتر بر روی چه مسائلی متمرکز کند. در صورت داشتن نظم، انضباط و برنامه‌ریزی تعادل در زندگی خانوادگی قابل‌دستیابی است. برای اینکه در محیط کار یک مدیر خوب و موفق باشیم باید کارکنان خود را دوست داشته باشیم و ارتباط مناسبی با آن‌ها برقرار کنیم. مزایای داشتن یک رابطه خوب این است که به محیط کار خود علاقه‌مند می‌شوند. یادمان باشد که افراد هر سازمان مهم‌ترین و باارزش‌ترین دارائی آن سازمان محسوب می‌شوند.توانائی و مهارت‌های خود و کارکنان را باید ارتقا داد. هرگز برای شروع و در ادامه برای موفقیت نباید منتظر تائید یا تشویق کسی بود، منتظر نباشیم که کسی استعدادمان را بیابد. باید خودمان اقدام کنید و انتظار معجزه هم نداشته باشیم.موفقیت‌های بزرگ با تغییرات و اقدامات کوچک شروع می‌شود پس تغییرات را از خودمان شروع کنیم و خودباور باشیم.

 اوقات فراغتتان را چگونه می‌گذرانید؟
من چون در طول هفته مدت زیادی در خانه و نزد خانواده نیستم، بنابراین با اختصاص دادن دوران فراغتم به اهل خانه سعی در جبران مافات دارم. بیشتر سعی می‌کنم برنامه سفر خانوادگی بریزم یا باهم به پارک و سینما برویم.

آیا ورزش خاصی را انجام می‌دهید و آن را دنبال می‌کنید؟
بله یک‌رشته نسبتاً جدید در باشگاه‌های ورزشی هست که ورزش فانکشنال نامیده می‌شود. باعث افزایش قدرت بدنی، عضلات، استقامت و تعادل می‌شود. البته بهترین ورزش آن است که شما از انجام دادن آن لذت ببرید چون هنگامی‌که از کاری لذت می‌برید انگیزه بیشتری برای تداوم آن دارید.

 سخن پایانی خود را بفرمایید.
رسالت نهائی دانشگاه این است که مرزهای معرفت بشری را از طریق تولید علم و دانش گسترش دهد. ازآنجاکه اکثر نخبگان این مرزوبوم دانشگاه ما را به‌عنوان اولین انتخاب خود برمی‌گزینند، وظیفه ما اساتید چندین برابر است چراکه باید این عزیزان را به مسیر درست علمی هدایت کرده، از آن‌ها حمایت کنیم تا بهترین‌های خود باشند و با اعمال خود به آن‌ها بیاموزیم که در انتخاب زندگی علمی صداقت پیش‌نیاز همه درس‌ها و بهترین شیوه رفتاری است. همه ما از زن و مرد باید بکوشیم که به مقام و منزلتی که شایسته دانشگاه و کشور عزیزمان است برسیم. به امید آن روز بزرگ.
خبرنگار:نسیم اخگر
عکاس: مهدی کیهان

 دستاوردهای دوران مدیریت دکتر افسانه تهرانیان
    از سال 1395 در معاونت درمان دانشگاه به‌عنوان رئیس گروه مادر، نوزاد و مامائی کار خود را شروع کرد.
درزمینه مادران و پیشگیری از مرگ مادر:
•    نظارت بر تشکیل گروه و تعیین گروه فوریت‌های مامائی و مادر پرخطر در کلیه مراکز تابعه
•    نظارت بر ثبت دقیق و درست اطلاعات در سامانه ایمان (موربیدیتی )
•    نظارت بر وجود پک  و بسته کنترل خونریزی شامل بالون بکری، سنتو، مترژن، میزوپروستول، پروستاگلاندین F2ὰ........در کلیه بلوک‌های زایمان و حساس سازی مراکز در خصوص خونریزی مادربویژه در ساعت اول پس از زایمان و تأکید بر ثبت دقیق فرم‌های ابلاغی
•    تعیین کارشناس مادر پرخطر در کلیه مراکز و تشکیل گروه دیده‌بان و گزارش دهی فوری به کارشناس مادران معاونت درمان و هماهنگی با ستاد هدایت دانشگاه
•    نظارت بر تریاژ مامائی در کلیه مراکز تابعه و ثبت اطلاعات مادران در فرم‌های مربوطه و شناسایی مادر پرخطر از همان بدو ورود
•    نظارت بر تشکیل  گروه Critical care management مادر پرخطر در کلیه بیمارستان‌های تابعه به‌ویژه سطح3 و نظارت بر اجرای صحیح آن در هنگام  پذیرش مادر پرخطر
•    برگزاری کمیته‌های مورتالیتی و موربیدیتی مادر دانشگاهی و نظارت، بررسی و شرکت در کمیته‌های مرگ مادر و موربیدیتی بیمارستانی
•    حساس سازی روسا و مدیران بیمارستان‌ها در مورد مادر پرخطر و مرگ مادر
•    راه‌اندازی انکالی اساتید معین رشته زنان و نوزادان؛
•    سطح‌بندی بیمارستان‌ها ازنظر خدمات مامائی و نوزادان, انتقال و اعزام نوزادان و مادران پرخطر از بیمارستان‌های سطح یک و دو به بیمارستان‌های سطح سه
•    ترویج زایمان فیزیولوژیک
•    کاهش مورتالیتی مادران از 21 مورد در سال 95، به 17 مورد در سال 96 و 14 مورد در سال 97.
درزمینه زایمان طبیعی:
•    تأکید بر فرهنگ‌سازی درزمینه زایمان طبیعی و تشکیل جلساتی درزمینه اجرائی شدن آن با مسئول روابط عمومی، مشاور امور زنان دانشگاه و اعضا هیئت‌علمی گروه مامائی
•    برگزاری جشنواره زایمان طبیعی در بیمارستان‌های موفق و دعوت از سایر بیمارستان‌ها جهت تبادل تجارب
•    خوشایند سازی زایمان طبیعی و نظارت بر اجرای آن در مراکز تابعه از طریق تکریم مادر باردار، رعایت حریم خصوصی، امکان حضور همراه، امکان انجام زایمان بی‌درد بنا به درخواست بیمار
•    کمک به راه‌اندازی و نظارت بر برگزاری کلاس‌های آمادگی برای زایمان در کلیه مراکز تابعه
•    بررسی تحلیلی پرونده‌های سزارین در بیمارستان‌های تحت پوشش و بازخورد آن
•    برگزاری کمیته ترویج زایمان طبیعی دانشگاهی و قطب و نظارت بر اجرای این کمیته در بیمارستان‌ها
•    نظارت و بازدیدهای مکرر و متعدد از لیبر بیمارستان‌هایی که بخش زنان دارند برای بررسی و رفع نواقص، کمبودها و اشتباهات
•    نظارت بر بهینه‌سازی بلوک‌های زایمان بیمارستان‌های دولتی و غیردولتی تحت پوشش دانشگاه ع پ تهران (LDR)
•    کاهش میزان سزارین از 68.72درصد در سال 95 به 66.44درصد در سال 96 و 60.05درصد در سال 97
درزمینه نوزادان:
•    افزایش سطح علمی و مهارت عملی کلیه کارکنان مرتبط با نوزادان از طریق برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی
•    نظارت بر ثبت اطلاعات نوزادان بستری در سامانه ایمان
•    تعریف کارشناس رابط نوزادان در کلیه مراکز تابعه برای هماهنگی در اجرای برنامه نوزادان
•    نظارت بر تعیین و تعریف کد فوریت‌های نوزادان و گروه کد و تأکید بر تعیین مسئول گروه کد از متخصصین اطفال یا فوق نوزادان کلیه مراکز تابعه
•    تشکیل کمیته‌های احیا، مورتالیتی و موربیدیتی نوزادان در دانشگاه
 درزمینه ناباروری:
طرح حمایت از زوج‌های نابارور از سال 95 عملیاتی شده برای اجرای این طرح ابتدا فضای بخش نازائی، درمانگاه، اتاق عمل و بخش‌های نازائی در 4 بیمارستان امام، شریعتی، یاس؛ و آرش بهینه‌سازی شد و سپس نواقصی که در تجهیزات وجود داشت رفع شد که نظارت بر اجرای آن به عهده گروه او در معاونت درمان بوده و هست. در این طرح فقط 15درصد هزینه توسط زوج‌ها پرداخت می‌شود. میزان مراجعه این زوج‌ها به مراکز ناباروری دانشگاه تهران از 1227 زوج در سال 95 به 2362 در سال 97 افزایش داشته است.