دکتر حمیدرضا نمازی: بخش مهمی از تاریخ معاصر ما در دل تاریخ سلامت جای گرفته است

 

به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر حمیدرضا نمازی رئیس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران و  عضو هیئت‌علمی گروه اخلاق دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران ضمن خوش آمد گویی به بازدیدکنندگان اولین نمایشگاه نشریات، پایان‌نامه‌ها و کتاب‌های تاریخ معاصر علوم پزشکی ایران؛ گفت: تشویق می‌کنم علاقه‌مندان به تاریخ معاصر «تاریخ معاصر پزشکی و تاریخ معاصر ایران» را برای اینکه تشریف بیاورند تا فضای موزه را از نزدیک مشاهده کنند؛ بخش مهمی از تاریخ معاصر ما در دل تاریخ سلامت جای گرفته است، باید به تاریخ سلامت نگاه روش مند و جدی داشته باشیم. 

وی افزود: موزه ملی تاریخ علوم پزشکی یکی از قدیمی‌ترین ساختمان‌های تاریخی تهران است که قدمت آن به‌پیش از تأسیس دارالفنون برمی‌گردد. این ساختمان جزو ساختمان‌هایی است که امیرکبیر در اوایل دوران صدارت خودش بنا نهاد و البته می‌دانید که دارالفنون در ساختمان متأخر امیرکبیر بود و یکی دوهفته بعد از افتتاحش او به رحمت خدا رفت و درگذشت البته که این ساختمان تاریخی ساختمانی دیرپایی است و شاید به بیش از 170 سال قدمت دارد بازدید از این ساختمان را به همه علاقه‌مندان به تاریخ معماری ایران هم توصیه می‌کنم. 

وی یادآور شد: موزه ملی علوم پزشکی ایران بنا دارد با روش‌های نوین تاریخی نه تاریخ خطی بلکه به روش‌هایی که تاریخ اجتماعی فرهنگی سیاسی و البته سلامت ایران را در کنار هم داشته باشند توجه ویژه داشته باشد.

دکتر نمازی تصریح کرد: با فراز و نشیب‌ها و کشاکش آنچه که در تاریخ پزشکی ایران گذشته موزه ملی علوم پزشکی ایران از غرفه‌هایی از جمله؛  دامپزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، دیرینه‌شناسی، غرفه‌های بیماری‌های خاص مثل غرفه‌ی گوارش، توان‌بخشی و غرفه افراد شاخص پزشکی ایران مثل مرحوم دکتر غریب، دکتر شمس و ازاین‌دست افراد تشکیل شده است، همچنین در این موزه یکی از قدیمی‌ترین داروخانه‌های ایران را با بیش از 170 سال قدمت داریم که دیدن این داروخانه برای همه‌ی کسانی که علاقه‌مند به ساختار داروخانه هستند و می‌خواهند سیر نهادهای سلامت در ایران را دنبال کنند جالب و جذاب است. 

این عضو هیئت‌علمی دانشگاه متذکر شد: اولین تز دانشگاهی ایران در سال 1312 توسط مرحوم دکتر محمد برومند یک سال قبل از تأسیس دانشگاه تهران دفاع شد؛ غریب به پانزده و شانزده سال قبل از تأسیس دانشگاه تهران ما مدرسه طب را داریم که از دارالفنون که آن موقع تقریباً تعطیل و جدا شده بود؛ یعنی یک مدرسه طب در دل دارالفنون است، بعد مدرسه طب تشکیل می‌شود که چند خانه‌ و محل عوض می‌کند و بعد از آن به تأسیس دانشکده پزشکی می‌رسد همه این‌ها در یک سیر اتفاق می‌افتد. یک سال قبل از تأسیس دانشکده پزشکی اولین تز دانشگاهی ایران نوشته می‌شود عملاً حوزه‌ی سلامت و علوم پزشکی پایه‌گذار مفهوم تز در جهان دانشگاهی ایران است. همچنین ازاین‌پس تزهای فراوانی نوشته می‌شود که چندان کار دقیق و تحلیل گفتمانی راجع به عناوین تزها در پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی صورت نگرفته است به طور نمونه اولین تز دندانپزشکی ما راجع به دندان عقل (خرد) است همچنین اولین تز پزشکی ما هم موضوعش آب بود که این دغدغه امروزه نیز محسوب می‌شود و گریبان ما را گرفته است. 

دکتر نمازی افزود: حدوداً بعد از سال 1320 برای اینکه اساتید دانشگاه بخواهند ارتقا پیدا کنند باید کتاب می‌نوشتند و این کتاب باید، کتاب اصیل باشد این قانون را مرحوم دکتر مصطفی حبیبی گلپایگانی گذاشت که شوربختانه جوان مرگ شد وی معاون آموزش و قائم‌مقام دانشکده پزشکی بود و در تأسیس دانشکده‌های تبریز، اصفهان، مشهد و شیراز کمابیش نقش داشته است و خدمات بسیار به پاتولوژی ایران کرد که البته خودش هم کتاب‌های بافت‌شناسی، آسیب‌شناسی و جنین‌شناسی معروفی نوشته است این افراد علاوه بر اینکه دغدغه‌ی ترجمه متون فرهنگی به فارسی را داشتند دغدغه نگارش به فارسی مطالب علمی را هم داشتند و یکی از دلایلی که علم توان بیشتری برای بومی‌سازی داشته در تاریخ معاصر ما و نسبت به امروز که واقعاً گاهی وقت‌ها به‌خاطر تخصصی شدن علم ما سخت‌تر می‌توانیم مفاهیم علمی را به دیگران منتقل کنیم این بوده که دغدغه داشتند اساتید و بزرگان علمی ما برای اینکه به فارسی هم بنویسند و به فارسی هم متون علمی را نگارش کنند البته که این امر مهمی است. 

دکتر نمازی با اشاره به اینکه در نخستین نمایشگاه کتاب، پایان‌نامه و نشریات تاریخ معاصر علوم حجم زیادی از تألیف کتاب‌های اساتید تاریخ معاصر علوم پزشکی ایران موجود است؛ گفت: در این نمایشگاه کتاب‌های بسیار از حوزه‌های مختلف علوم پزشکی قابل‌دسترس است. این کتاب‌ها برای نسل جوان و میان‌سال خیلی جذاب است و در تمامی حوزه‌های علوم پزشکی موجود است اساتیدی که این کتاب‌ها را به نگارش درآورده‌اند هرکدام پایه‌گذار یک حوزه و حیطه بوده‌اند. دقت در نوع نگارش این کتاب‌ها خیلی جذاب و منحصربه‌فرد است چرا که دست‌مایه‌ی تعیین فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و گفتمان است. 

وی خاطرنشان کرد: تزها نمونه‌ای از تاریخ تست‌های قدیمی دانشگاه تهران در این موزه نگهداری می‌شود البته کتاب‌های ما فقط مختص دانشگاه تهران نیست از دانشگاه‌های مشهد، تبریز و ... نیز کتاب داریم که این نشان می‌دهد که ما در سراسر ایران تکاپوی نگارش و آموختن علم را داشتیم. از نشریات تاریخ پزشکی ایران (دوران قاجار) که مربوط به حوزه سلامت است هم در این  نمایشگاه داریم.

به علاقه‌مندان توصیه می‌کنم به این نمایشگاه مراجعه کنند برای اینکه بدانند که در این زمین هموار که امروز روی آن راه می‌رویم نتیجه‌ی تلاش چه بزرگانی بوده و اینکه بدانند که دانشجویان آن دوران با چه متد، پرسش‌های پژوهشی و ... می‌نوشتند و اینکه حوزه‌ی عمومی چه تلاشی برای آموختن و بالابردن سواد سلامت مردم دارد.  

توضیح اینکه نخستین نمایشگاه کتاب، پایان نامه و نشریات تاریخ معاصر علوم پزشکی ایران در محل موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران  تا 15 شهریور 1401 دایر است.