روزه داری و سلامتی چشم

تحقیقات نشان می دهد ضعف بينايي ارتباطي به روزه داري ندارد و با روزه داری تشدید نمی شود. روزه داری سلامت چشم را به مخاطره نمی اندازد و اکثر بیماران چشمی به جز کسانی که آب سیاه (گلوکوم) دارند، می توانند روزه بگیرند.

 نزديك بيني
نزديك بيني عارضه اي ژنتيكي است كه در 5 تا 8 درصد جمعيت ديده مي شود. نظريه هاي مختلفي در مورد علت اين بيماري مطرح شده است مانند كمبود ويتامين، سوء تغذيه، كار طولاني چشم از فاصله نزديك و . . . . در مطالعات اندكي كه تا كنون انجام شده، روزه داري تأثيري در بالا بردن ميزان نزدیک بینی نداشته است. به عبارت دیگر، روزه داری سبب تشدید ضعف بینایی یا به عبارتی افزایش نمره عینک افراد نمی شود. همچنین در کسانی که دچار دور بینی و یا آستیگماتیسم هستند، روزه داری باعث تشدید آن نمی شود.
تاری دید در برخی افراد روزه دار هیچ ارتباطی به عیوب چشم ندارد و ممکن است به دلیل کاهش قند خون و یا افت فشار خون باشد. البته بر اساس نظر متخصصین در ارتباط با روزه داری افراد مبتلا به درجات شدید نزدیک بینی باید احتیاط شود.

اشك
پیروی از یک برنامه منظم غذایی و دریافت مقادير كافي پروتئين، ويتامين آ، ویتامین ث و ب 6، پتاسيم و روي براي تولید و ترشح طبيعي اشك لازم است. از سوی دیگر، دریافت مقادير بالاي چربي، كلسترول، پروتئين و قند با اختلال ترشح اشك ارتباط دارد. از آن جا که در ایام ماه مبارک رمضان ممکن است رژیم غذایی افراد تغییر کند، چگونگی این تغییر می تواند بر ترشح اشک اثر بگذارد. به طور کلی می توان گفت چنانچه تغییرات رژیمی ایجاد شده در ماه رمضان به گونه ای باشد که تمام مواد غذایی مورد نیاز برای ساخته شدن اشک تأمین شود، روزه داری ماه رمضان میزان و ترکیب اشک را تحت تأثیر قرار نمی دهد.

فشار داخل چشم
گرچه در ماه رمضان تعداد وعده های غذایی و تعداد وعده های مصرف مایعات کاهش می یابد، ولی از طرف دیگر در افراد روزه دار در وعده سحری و افطار، مقدار زیادی مایعات وارد بدن می شود و به نظر می رسد اين امر می تواند در افراد سالم سبب افزایش مختصری در فشار داخل چشم شود که این میزان افزایش، مشکلی به وجود نمی آورد ولی در افراد مبتلا به آب سیاه (گلوکوم) این افزایش فشار داخل چشم ممکن است بیشتر باشد و توصیه می شود این افراد حتمأ با پزشک خود در ارتباط با روزه داری مشورت نمایند و ممکن است در مواردی این بیماران از روزه داری منع شوند بخصوص آن دسته از افرادی که جهت درمان آب سیاه، داروی استازولامید استفاده می کنند. چراکه اثر این دارو بیش از 6 ساعت در بدن باقی نمی ماند و مجبورند این دارو را چندین بار در روز به طور منظم استفاده نمایند.  

درد چشم
با توجه به این که در ایام ماه رمضان مصرف مایعات در فاصله اذان صبح تا اذان مغرب مجاز نیست، این امر می تواند بخصوص در ایام گرم سال منجر به کاهش آب بدن شود. با کاهش آب بدن، میزان مایع داخل چشم نیز کاهش می یابد که می تواند تا حدودی منجر به احساس درد در چشم شود. بنابراین، افراد روزه دار باید در فاصله افطار تا سحری مایعات کافی مصرف کنند و در طول روز نیز دقت نمایند که تا حد امکان از قرارگیری در شرایط گرم و یا انجام  فعالیت های شدید که منجر به از دست رفتن آب بدن می شود، خودداری کنند.

جمع بندي
در مجموع، روزه داري ماه رمضان اثر نامطلوبي بر سلامتی چشم، ترشح اشك، فشار داخل چشم و تشديد عیوب انکساری چشم (مانند نزدیک بینی) ندارد. متخصصین توصیه می نمایند بیمارانی که آب سیاه دارند و داروی استازولامید مصرف می کنند روزه نگیرند چراکه اثر دارو بیش از 6 ساعت در بدن باقی نمی ماند. در آب مروارید (کاتاراکت) روزه داری باعث بدتر شدن آن نمی شود.
لازم به ذکر است که استفاده از قطره های چشمی منجر به ابطال روزه داری نمی شود.

منبع: پژوهشکده علوم غدد و متابولیسم، دانشگاه علوم پزشکی تهران
تنظیم: مونا عدالت یار