دکتر غلامی: خود مراقبتی یکی از مفاهیم کلیدی در آموزش به بیماراست

گالري عکس
در چهارمین کنگره ملی خودمراقبتی که چهارشنبه 30 دی 94 با حضور وزیر بهداشت در تالار امام بیمارستان امام خمینی برگزار شد، دکتر غلامی دبیر علمی کنگره، گفت: آموزش به بیمار، فرآیندی است که در طی آن اطلاعات عمومی و تخصصی موردنیاز بیمار، در قالب ساختارها و روش‌های آموزشی توسط متخصصین نظام سلامت در اختیار بیماران قرار می‌گیرد.
وی افزود: این اطلاعات بر اساس نیاز بیمار به اقدامات پیشگیرانه، افزایش کیفیت روش زندگی سالم، نحوه صحیح استفاده از داروها و مراقبت‌های لازم در خارج از بیمارستان به بیمار آموزش داده می‌شود.

دکتر غلامی هدف اصلی آموزش به بیمار را تغییر الگوی رفتاری به‌تناسب شرایط بیماری دانست و گفت: تغییر رفتاری به افزایش سطح سلامت، تأخیر درروند پیشرفت بیماری و کنترل هرچه بهتر علائم در بیمار منجر می‌شود.
دبیر کنگره ادامه داد: طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، آموزش در درمان عبارت است از توانمندسازی بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن باهدف کنترل بهینه بیماری که منجر به بهبود وضعیت سلامت و درعین‌حال مقرون‌به‌صرفه شدن فرآیند درمان شده و امکان ادامه درمان بیماری به لحاظ اقتصادی برای بیمار را ممکن می‌سازد.
دکتر غلامی با اشاره به گزارش سازمان بهداشت جهانی مبنی بر اینکه، بیماری‌های غیر واگیردار سالانه 38 میلیون نفر قربانی می‌گیرند، تصریح کرد: در این گزارش مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های غیر واگیردار 500 تا 600 نفر به ازای هر 100 هزار نفر گزارش‌شده که درواقع دوسوم کل میزان مرگ‌ومیر جهان ناشی از بیماری‌های غیر واگیردار است.
وی افزود: همچنین بر اساس این گزارش، وضعیت جهانی بیماری‌های غیر واگیردار به ازای افزایش 10 درصدی در میزان ابتلا به این بیماری‌ها در هر کشور، رشد اقتصادی به میزان 5/0 درصد کاهش خواهد یافت و پیش‌بینی می‌شود در بین سال‌های 2011تا 2025 هزینه وارد بر اقتصاد کشورهای با درآمد پایین و متوسط اقتصادی، در حدود 7 تریلیون دلار خواهد بود.
دکتر غلامی ادامه داد: این در حالی است که سه‌چهارم مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری‌ها در این کشورها اتفاق خواهد افتاد. به همین دلیل بسیاری از سیستم‌های درمانی امروزه در جهت افزایش اثربخشی آموزش به بیمار حرکت می‌کنند.
رییس کنگره با اشاره به آمار وزارت بهداشت مبنی بر اینکه تا سال 2015 بالغ‌بر 900 میلیون سالمند در جهان زندگی می‌کنند، یادآور شد: البته این رقم تا سال 2050به 2 میلیارد سالمند خواهد رسید. تغییرات در هرم سنی جمعیت در کشورهای فقیر و درحال‌توسعه چند برابر کشورهای توسعه‌یافته خواهد بود لذا اهمیت آموزش به بیمار به‌تناسب رشد جمعیت سالمندان که بزرگ‌ترین گروه سنی هرم جمعیت و بیشترین درصد مبتلایان به بیماری‌های غیر واگیردار را تشکیل می‌دهند، روزبه‌روز افزایش خواهد یافت.
وی یکی دیگر از جنبه‌های اهمیت آموزش به بیمار را کاهش خطاهای پزشکی درروند درمان بیمار دانست و گفت: آموزش به بیمار در کاهش میزان بروز این خطاها بخصوص در مورد نحوه مصرف داروها و تغییر روش زندگی جهت اثربخشی بهتر روند درمان نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.
دکتر غلامی ادامه داد: بر اساس متاآنالیزهای موجود تخمین زده می‌شود که 40درصد بیماران نسبت به درمان، پذیرش کافی ندارند. این به این معنی است که تقریباً نیمی از بیماران مراجعه‌کننده به مراکز درمانی، روند درمانی خود را به‌درستی کامل نکرده و توصیه‌های کادر درمان را رعایت نمی‌کنند. استفاده از روش ناکارآمد آموزشی توسط پزشک، داروساز و یا پرستار از دلایل اصلی عدم پذیرش درمان به شمار می‌رود.
وی خود مراقبتی را یکی از مفاهیم کلیدی در آموزش به بیمار عنوان کرد و گفت: خود مراقبتی درواقع ایجاد احساس مسئولیت در خصوص بهبود سلامت در هر فرد است. در خود مراقبتی، بیمار به سطحی از اعتمادبه‌نفس رسیده که می‌تواند در خصوص سلامت خود تصمیم‌گیری کرده و در قبال آن احساس مسئولیت کند.
دبیر کنگره آموزش بیمار و تغییر رفتار در وی را زمانی اثربخش خواند که ارتباط مؤثری بین کادر درمان در راستای نیازسنجی بیمار و تصمیم‌گیری در خصوص محتوای آموزش‌های لازم به بیمار و روش ارائه آموزش صورت گرفته باشد و این آموزش‌ها بر اساس همین ارتباط مؤثر بین اعضای کادر درمان و بیمار به وی و خانواده او انتقال داده شود.
وی یکی از مبانی اساسی در آموزش بیمار را وجود ارتباط بین حرفه‌ای و همکاری تیمی در این زمینه خواند و افزود: اثربخشی همکاری بین حرفه‌ای در بهبود عملکرد کادر درمان و انتقال بهتر آموزش‌های مراقبتی به بیمار اثبات‌شده به‌طوری‌که افزایش همکاری بین حرفه‌ای منجر به بهبود ارائه خدمات سلامت، کاهش میزان بستری، کاهش هزینه‌های درمانی و بهبود روند استفاده از داروها در بیمار خواهد شد و درواقع همکاری بین حرفه‌ای روح و قلب مراقبت از بیمار محسوب می‌شود.
دکتر غلامی در پایان خاطرنشان کرد: چهارمین کنگره خودمراقبتی و آموزش بیمار با همکاری کلیه همکاران حرف پزشکی صاحب‌نظر درزمینهٔ آموزش بیمار برگزارشده تا گامی روبه‌جلو در راستای نهادینه کردن نقش آموزش به بیمار و خودمراقبتی در جهت ارتقاء سلامت بردارد.

خبر: مقدم
عکس: جمشید ربیعی