نخستین ها/ دکتر حسین رضاعی؛ استاد و مسئول کرسی بیماریهای روانی
برگرفته از كتاب نخستين ها: دكتر رضاعي از پيشگامان علم روان پزشكي نوين در ايران بوده كه با كمك به گسترش اين رشته، موجب سرافرازي اين مرز و بوم در سراسر جهان شده است. وي داراي تاليفات و مقالات متعددي است. آسايشگاه دكتر رضاعي از يادگاري هاي ايشان است، كه تخت‌هاي آن هزاران بيمار دردمند را بهبود مي‌بخشد.
روابط عمومي دانشگاه در نظر دارد با هدف آشنايي بيشتر دانشگاهيان به خصوص دانشجويان گرامي با اساتيدي كه نقش برجسته اي در شكل گيري دپارتمانها و مجموعه هاي ارزشمند دانشگاه داشته اند، ستوني را تحت عنوان "نخستين ها" به اين امر اختصاص دهد. كتاب ارزشمند نخستين ها اثر استاد فقيد دكتر شمس شريعت تربقان در شروع منبع اوليه اين ستون خواهد بود ولي در ادامه به آن محدود نبوده و خوانندگان گرامي مي توانند شخصيت هاي برجسته مد نظر خود را به همراه معرفي زندگينامه و معرفي خدمات و آثار ايشان پيشنهاد دهند. هدف ديگر اين ستون ايجاد تعاملي دو سويه با خانواده بزرگ دانشگاه در درجه اول و تمامي ايرانيان در درجه بعد در جهت گردآوري آثار، اسناد، خاطرات و خدمات اين بزرگان است.
دكتر حسين رضاعي در سال 1283 شمسي متولد شد. تحصيلات ابتدايي را در دبستان ثروت (ايرانشهر كنوني) و متوسطه را در دارالفنون و تحصيلات عاليه را در مدرسه طب به سال 1308 به پايان رساند و در همان سال با دانشجويان اعزامي براي تكميل علم طب به اروپا رهسپار و در دانشكده پزشكي تولوز به تحصيل مشغول شد. وي در حين تحصيل به كتابي راجع به خط برخورد كه مطالب آن را از لحاظ تاريخ خط و معرفي ارزش و مقام خط فارسي مفيد دانسته و خلاصه آن را به صورت كتابي درآورد كه به سال 1315 به خرج اداره سرپرستي دانشجويان به طبع رسيد. در سال 1312 به عنوان كارورز افتخاري در بيمارستانهاي براكويل كه تحت نظر دكتر "ديد" اداره مي شد به كارآموزي مشغول شد و تحت نظر استاد مذكور رساله خود را در باب ضعف نيروي حياتي و افكار هذياني تهيه كرده و به سال 1935 ميلادي با نمره ممتاز از تصويب هيئت قضات گذراند. در سالهاي 1314 و 1315 در كلاسهاي روانشناسي و روانشناسي مرضي و بخش بيماريهاي اعصاب كارآموزي كرده و در بيمارستان سنت آن نزد پروفسور كلود و دكترگيرو به عنوان كارورز موقتي كار كرد و كلاس مالاريالوژي را نزد پروفسور برومپت ديد. پس از بازگشت به ايران در تيمارستان تهران ابتدا به سمت پزشك و بعد به عنوان معاون فني تيمارستان مشغول به كار شد. از سال 1319 در تشكيلات جديد دانشكده پزشكي استادي كرسي بيماريهاي رواني به ايشان محول شد. در سال 1324 براي مطالعات علمي به بيروت و فرانسه و سويس مسافرت كرد و در پاريس به عضويت انجمن طبي و رواني نايل شد.
در سال 1325 در كنگره بيماريهاي عصبي و رواني فرانسه و كشورهاي فرانسه زبان شركت و موضوعي تازه را به عنوان نوسان نيروي حياتي در آن كنگره مطرح كرد كه در گزارش كنگره و مجموعه ساليانه انجمن طبي و رواني درج شده است. 
در سال 1329 در دومين كنگره بين المللي جرم شناسي و اولين كنگره بين المللي امراض روحي شركت كرد.
دكتر رضاعي در اين زمان استاد و رييس بخش بيماريهاي رواني بيمارستان امام خميني (پهلوي سابق) بود.
آثار و تاليفات ايشان به قرار زير است:
1- رساله در 100 صفحه راجع به خطوط معمول در دنيا و ميزان تكامل خط فارسي (پاريس سال 1315)
2- رساله دكترا به زبان فرانسه راجع به ضعف نيروي حياتي و افكار هذياني
3- كتاب روانشناسي مرضي در 150 صفحه، سال 1323 ، چاپخانه تابان تهران
4- كتاب سرشتهاي جنون زا در 150 صفحه، 1329
5- رساله درخصوص گزنوپاتي به اتفاق استاد خود دكتر ديد در تولوز هنگام تحصيل
6- مقالات متعدد به فارسي در مجلات طبي درمان، نامه دانشكده، جهان پزشكي، شهرير، شفا در موضوعهاي مختلف روانپزشكي از قبيل شمه اي از عقايد فرويد، جنسيت، همزاد، تكلم و هوش و احساسات در انسان و حيوان و غيره.
7- كنفرانسهاي علمي درباره ابوعلي سينا در كلژدو فرانس در پاريس و كنفرانسهاي علمي درباره وراثت- جنون در انجمن دانشوران و كانون هدايت افكار ايراد كرد.
"تاريخچه بيمارستان روانپزشكي در ايران"
نخستين استادان روانپزشكي در فرانسه آموزش ديده بودند و نام دو استاد گرانقدر دكتر عبدالحسين ميرسپاسي و دكتر حسين رضاعي كه در واقع پيشگامان علم روان پزشكي نوين در ايران بودند مي درخشد. پيش از تاسيس بيمارستان روزبه در سال ۱۳۲۵، بيماران رواني در تيمارستانهايي نگهداري مي‌شدند كه وضع مناسبي نداشتند. اما روانپزشكي نوين ايران با تاسيس بيمارستان روزبه وارد مرحله نويني شد.
از سال‌ها قبل تا سال ۱۲۹۷ در بيمارستان دولتي (محلي كنوني مركز پزشكي سينا) چند زيرزمين با درهاي آهني به بيماران رواني اختصاص داشت. در اين سال در اثر حادثه‌اي اين قسمت از بيمارستان دولتي جدا شد و به شهرباني واگذار شد. شهرباني نيز بيماران را به ساختماني در باغ اكبر آباد انتقال داد و به اين ترتيب بيمارستان تهران كه مبدا تاريخچه روانپزشكي نوين ايران است به وجود آمد. در ساختمان ۲ طبقه نامبرده چندين اتاق ۲×۱ متر كه فقط سوراخ‌هاي كوچكي براي روشنايي و نيازهاي ضروري در آنها تعبيه شده بود وجود داشت كه ۲۶ بيمار مرد و ۱۶ بيمار زن در آنجا نگهداري شده و توسط ۳ نفر پاسبان مراقبت مي‌شدند. در سال ۱۲۹۹ تيمارستان به شهرداري واگذار شد و بودجه‌اي براي پرستار، لباس نظافت و غيره در نظر گرفته و غل و زنجير به قفل‌هاي آهني تبديل شد. سردخانه در باغ شمالي ضميمه تيمارستان شد. و تعداد بيماران به يك صد و پنجاه نفر رسيد. از بدو تاسيس تيمارستان تا سال ۱۳۱۹ دكتر لقمان السلطان مسئول بنگاه تيمارستان بود. سال ۱۳۱۶ دكتر رضاعي و سال ۱۳۱۷ دكتر ميرسپاسي پس از گرفتن تخصص روانپزشكي به ايران مراجعت و در سمت پزشك بيمارستان دولتي شروع به كار كردند و با سعي و كوشش آنها بين سالهاي ۱۳۱۷ تا ۱۳۱۹ اوضاع بيماران بهتر شد. و كم كم بيمارستان وسعت يافت. تا سال ۱۳۳۸ تيمارستان تهران شامل دو قسمت بود كه يكي از آنها واقع در خيابان سينا به نگهداري بيماران حاد و خطرناك و دومي بخش مركزي در خيابان سي متري به خدمات درماني براي بيماران آرام تر مي‌پرداختند. هر دو قسمت در سال ۱۳۳۸ به محل فعلي آن در امين آباد انتقال يافت. در پايان اين سال تعداد بيماران رواني به هزار و پانصد و پنجاه نفر افزايش يافت. از سال ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۰ اين تيمارستان به پاس خدمات محمد زكرياي رازي به نام وي ناميده شد و در سال ۱۳۴۷ به وزارت بهداري واگذار شد. در سال ۱۳۱۹ رييس فرانسوي دانشكده پزشكي ابرلين آموزش روانپزشكي را در تيمارستان تهران بنيان گذاشت. سال ۱۳۳۴ جمعيت بهداشت رواني بناي بيمارستان صد تخت خوابي را در باغ بيمارستان روزبه شروع كرده و آن را نيمه تمام به دانشكده پزشكي اهدا كرد. در مهر ماه ۱۳۳۸ آموزشگاه پرستاري و بهياري رواني با همكاري وزارت بهداري و دانشكده پزشكي تاسيس شد و امور پرستاري بيمارستان را زير نظر گرفت. در سالهاي ۱۳۰۰، ۱۳۰۲ و ۱۳۰۸ نيز به ترتيب بيمارستانهاي رواني مشهد، همدان و اصفهان و در سالهاي ۱۳۱۲ و ۱۳۲۷ بيمارستانهاي روانپزشكي تبريز و شيراز تاسيس شدند. بيمارستان خصوصي شامل بيمارستان روانپزشكي ميمنت توسط دكتر عبدالحسين ميرسپاسي(۱۳۱۷) بيمارستان روانپزشكي چهرازي توسط دكتر سيد ابراهيم چهرازي(۱۳۱۸)، آسايشگاه دكتر رضاعي توسط دكتر حسين رضاعي(۱۳۱۹)، بيمارستان روانپزشكي آزادي توسط دكتر حسين فوده(۱۳۶۴)، بيمارستان اعصاب مهرگان(۱۳۶۶) و بيمارستان روانپزشكي ايرانيان(۱۳۸۰) نيز به تدريج وارد فعاليت‌هاي درماني شدند. در حال حاضر به غير از بيمارستان چهرازي بقيه مراكز در حال فعاليت هستند و همچنين بسياري بيمارستانهاي دولتي و خصوصي بخش روانپزشكي را به فعاليت خود افزوده‌اند. /ق
(منبع: ويكي پيديا)
چنانچه خوانندگان گرامي از اين استاد خاطرات، اسناد، تصاوير و يا اطلاعات ديگري در اختيار دارند در صورت امكان آن را در اختيار واحد روابط عمومي دانشگاه به آدرس Nokhostinha@tum.ac.ir و يا آدرس پستي: بلوار كشاورز – خيابان فلسطين- خيابان دمشق- پلاك 21– طبقه اول- روابط عمومي دانشگاه علوم پزشكي تهران ارسال فرمايند.
برگرفته از كتاب نخستين ها نوشته استاد فقيد دكتر شمس شريعت تربقان
تنظيم : محبوبه بهلولي
ارسال به دوستان