مقاومت آنتی بیوتیکی، یک تهدید جهانی

معرفی و شناخت میکروب ها
میکروب ها ارگانیسم های بسیار کوچکی هستند که با چشم دیده نمی شوند و در همه جای زمین یافت می شوند. انواع مختلفی از میکروب ها وجود دارد که شامل باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها و انگل ها هستند. در حالی که اکثر میکروب ها بی ضرر و حتی برای زندگی سایر ارگانیسم ها مفید هستند، بعضی از آنها می توانند موجب بیماری در انسان ها، حیوانات و گیاهان شوند.

 آنتی بیوتیک  چیست؟
آنتی بیوتیک ها داروهایی هستند که به بیماران برای مقابله با عفونت هایی که عامل باکتریایی دارند با کشتن یا توقف رشد باکتری ها، کمک می کنند.
اشکال دارویی متفاوتی از آنتی بیوتیک ها مورد استفاده قرار می گیرند که شامل قرص، کپسول، قطره، پماد و آمپول ها است.
آنتی بیوتیک ها فواید بسیاری دارند و با کمک آنها می توان جان افرادی که دچار عفونت های جدی با باکتری ها شده اند را نجات داد.

 چه زمانی آنتی بیوتیک ها مفید هستند؟
تنها زمانی که عامل ایجاد کننده عفونت، باکتری ها باشند این داروها موثر هستند. آنتی بیوتیک ها هیچ اثری بر عفونتهایی که ناشی از ویروس ها باشند، ندارند.

 آنتی بیوتیک ها چه زمانی بی تاثیر هستند؟
آنتی بیوتیک ها بر عفونت هایی که عامل آنها ویروسی باشد موثر نیستند. از بین آنها می توان به بیماریهای سرماخوردگی، —آنفولانزا و اکثر گلودردها به جز گلو درد چرکی، سینوزیت ها  و برونشیت های حاد (عفونت راههای هوایی) که عامل ویروسی دارند، اشاره کرد.

 نکته مهم: تنها پزشک است که می تواند از بین انواع مختلف آنتی بیوتیک، داروی مؤثر بر بیماری شما را تشخیص دهد.

 چرا نباید از آنتی بیوتیک ها زمانی که به آنها نیاز نداریم استفاده کنیم؟
- استفاده نابجا و بیش از حد از آنتی بیوتیک ها سبب بروز مقاومت میکروب ها به آنتی بیوتیک ها می شود.
- آنتی بیوتیک ها می توانند باعث بروز حساسیت شود.
- آنتی بیوتیک ها می توانند باعث بروز عوارض جانبی از جمله تهوع، استفراغ و اسهال شوند.

 مقاومت آنتی بیوتیکی
استفاده از آنتی بیوتیک هایی که جایگاهی در درمان ندارند این فرصت را به باکتری ها می دهد تا به طریقی تغییر کنند که اثر آنتی بیوتیک ها بر آنها  کم شود یا کلا متوقف شود و زمانی که این اتفاق بیفتد باکتری ها جان سالم به در برده و از بین نمی روند و به رشد و قویتر شدن ادامه می دهند.

 عوامل ایجاد کننده مقاومت آنتی بیوتیکی
- استفاده از آنتی بیوتیک ها در بیماریهای ویروسی
- عدم استفاده از آنتی بیوتیک طبق دستور پزشک
- خود درمانی
- کامل نکردن دوره درمان

 عواقب مقاومت آنتی بیوتیکی
- بیماری طولانی تر و پیچیده تر می شود.
- نیاز به داروهای گرانتر و با عوارض بیشتر خواهد بود.
- حتی ممکن است عفونت مقاوم منجر به مرگ شود.

پیشگیری از ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی
- در صورت داشتن بیماری ویروسی از پزشک تقاضای آنتی بیوتیک نکنید و پزشک را برای تجویز آنتی بیوتیک تحت فشار قرار ندهید.
- دوره درمان را حتی در صورت بهبودی کامل کنید. در غیر اینصورت باکتری ها بطور کامل از بین نمی روند و باکتریهای باقیمانده باعث عفونت مجدد می شوند که ممکن است این بار مقاوم شده و دیگر به آنتی بیوتیک ها جواب ندهند.
- آنتی بیوتیک های  باقیمانده را دور بریزید و برای روز مبادا ذخیره نکنید. زیرا آنتی بیوتیک تجویزی روی همان عفونت بخصوص مؤثر و صرفاً برای شما در آن ایام تجویز شده است.
- دارو را در ساعاتی که توسط پزشک یا داروساز  معین شده، مصرف کنید. آنتی بیوتیک ها زمانی مؤثر خواهند بود که به طور منظم مصرف شوند.
- حتی اگر علایم شما یکسان باشد آنتی بیوتیک های خود را به دیگران پیشنهاد نکنید، زیرا ممکن است برای آنها مناسب نباشد.
- در مورد نحوه مصرف صحیح آنتی بیوتیک ها با پزشک یا داروساز مشاوره کنید. مصرف نادرست این داروها می تواند جذب آنها را تحت تاثیر قرار داده و باعث کاهش یا حذف اثر آنها شود.

  منبع: واحد تحقیق و توسعه - معاونت غذا و دارو

تهیه کننده: دکتر پریا عطایی