امروز اربعین حسین است. چهل روز است که نه اشک‏ها در چشم دوام آورده‌اند، نه حرف‏ها بر زبان. روایت درد آسان نیست. کاروان خاطرات با تمام تلخی‌ها، بازگشته است از جایی که چهل روز گذشته است، از ماتم‏های سرخ، از عطش‏های پرپر، ازآنجاکه صدای شکستن استخوان در گوش اسب‌ها پیچیده و خیمه‌ها در میان شعله‌ها گم‌گشته‌اند و آن روز جلادان همه‌چیز را تمام‌شده انگاشتند. باآنکه هم کوفه از سکوت پرشده و هم شام، اما دیری نپایید که کاروان به مقصد رسید، تیر عشق کارگر افتاد و قلب سیاهی چاک خورد، آفتاب از پس ابر شایعه و فریب سر برآورد و پشت پل‌های بسته را ‏کوبید و دروازه دیدگان را به گشودن ‏خواند. حقیقت زلال‏تر از همیشه از افق خون سر برآورد و عشق با تمام قامت‏ بر قله گودال‏ ایستاد، دو دستی که در ساحل علقمه کاشته شد، بلند و استوار چونان نخل‏های بارور، سر برآورد و حنجره‏ای کوچک که به وسعت تمامی مظلومیت فریاد ‏کشید. اکنون کاروان اربعین با خطبه ‏های آتشین زینب و زین‌العابدین (ع) از شام رسوا بازگشته تا پیام‌رسان خون حسین باشد و یزیدیان غافل از این نکته که این خاندان صبر را در خانه علی (ع) آموخته‌اند.
در فرهنگ عاشورا، اربعین به چهلمین روز شهادت حضرت حسین بن علی (ع) گفته می‌شود که مصادف با بیستم ماه صفر است. در پیدایش نهضت عاشورای امام حسین (ع)، حضرت زینب (س) نقشی بسیار حساس و تعیین‌کننده داشته است. اگر حضرت زینب ‌کبری (س) و امام‌ سجاد (ع‌) در طول‌ آن‌ روزهای‌ اسارت‌ چه‌ در همان‌ عصر عاشورا در کربلا و چه‌ در روزهای‌ بعد درراه‌ شام‌ و کوفه‌ و در شهر شام‌ و بعدازآن‌ در زیارت‌ کربلا و بعد عزیمت‌ به‌ مدینه‌ و سپس‌ در طول‌ سال‎های‌ متمادی‌ که‌ این‌ بزرگواران‌ زنده‌ ماندند مجاهدات‌ و تبیین‌ و افشاگری نمی‌کردند و حقیقت‌ فلسفه‌ی‌ عاشورا و هدف‌ حسین ‌بن ‌علی‌ و ظلم‌ دشمن‌ را بیان‌ نمی‌کردند، واقعه‌ی‌ عاشورا تا امروز، جوشان‌ وزنده‌ و مشتعل‌ باقی‌ نمی‌ماند.
از امام صادق (ع) روایت‌شده که فرموده‌اند: در روز اربعین هنگامی‌که روزبلند شد زیارت می‏کنی و می‏گویی، سلام بر ولی خدا و حبیب او، سلام بر خلیل خدا و بنده نجیب او، سلام بر بنده برگزیده خدا و فرزند برگزیده او، سلام بر حسین مظلوم شهید، سلام بر آقایی که در میان امواج بلا گرفتار آمد و کشته اشک روان است. آنگاه امام صادق (ع) فرمودند، علیه آن حضرت هم‌دست شدند کسانی که دنیا فریبشان داده بود و بهره خود را درازای بهایی ناچیز فروختند و آخرت خویش را به قیمت ناچیز حراج کردند. در چاه هوا و هوس فرورفتند و تو و پیامبرت را به خشم آورده و مطیع بندگان شقی شدند؛ امام حسین (ع) در مقابل آنان تن به ذلت نداد و با آنان با شکیبایی به جهاد پرداخت تا آنگاه‌که خونش را ریختند و اهل‌بیتش را به اسارت بردند."
از زیارت‌هایی که در روایات اسلامی به‌عنوان علامت ایمان شمرده‌شده، زیارت اربعین امام حسین (ع) است.
امام حسن عسکری (ع) در این زمینه فرموده است: پنج چیز علامت مؤمن است؛ 51 رکعت نماز در شبانه‌روز، زیارت اربعین، انگشتر در دست راست، بر خاک گذاشتن پیشانی و بلند گفتن بسم اللّه‏ الرحمن الرحیم در نماز.