تولید محتوای انجمن دانشجویی احیا به مناسبت روز جهانی روبان نارنجی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران معاونت دانشجویی فرهنگی، در این راستا تیم تولید محتوای انجمن علمی دانشجویی احیا (EHIA) همگام با این جریان همگانی مثبت، با برگزاری کمپین آگاهی رسانی مجازی ربان نارنجی، در نظر دارد نسبت به اطلاع رسانی و آموزش عمومی پیرامون بیماری ام اس اقدام کند.
انجمن دانشجویی احیا در سلسله مطالبی که هر هفته منتشر خواهد کرد به شرح ویژگی‌های بیماری ام‌اس، علائم، علل احتمالی، مکانسیم‌های خودایمنی و ... می پردازد.

قسمت اول:
مولتیپل اسکلروزیس یا ام‌اس (Multiple Sclerosis/MS) چیست؟
ام‌اس یک بیماری خودایمنی مزمن و تخریب‌کننده‌ در سیستم عصبی مرکزی است.
به موجب این بیماری، سیستم ایمنی میلین پوشاننده‌ اعصاب در مغز و یا نخاع را به عنوان جسم بیگانه درنظر گرفته و به آن حمله می‌کند.
علائم بیماری بسته به محل تخریب میلین‌های اعصاب می‌تواند متفاوت باشد؛ از علائم حرکتی مانند آتاکسی و فلج نسبی یا کامل گرفته تا علائم حسی مانند درد، دید دوتایی، وزوز گوش و حتی علائم روان‌شناختی مانند افسردگی و مشکلات شناختی مانند اختلال در حافظه و توجه.
براساس منابع مختلف حدوداً بین ۴۰۰-۵۰۰ هزار بیمار مبتلا به ام‌اس در ایالات متحده آمریکا حضور داشته و هر هفته حدود ۲۰۰ مورد جدید ام‌اس تشخیص داده می‌شود.‌ ۲.۵ میلیون انسان در سرتاسر جهان به این بیماری مبتلا هستند.
ام‌اس شایع‌ترین اختلال عصبی بالغین جوان می‌باشد. بیشترین موارد ابتلا به این بیماری را زنان ۲۰ تا ۵۰ ساله تشکیل داده که ۲ الی ۳ برابر بیشتر از مردان است. تقریباً تفاوتی در میزان بروز این بیماری در میان نژادها و قومیت‌های مختلف وجود ندارد. هرکسی در معرض خطر ابتلا به این بیماری است.
تا به امروز علت یا علل ایجاد‌کننده‌ MS به طور کامل شناخته نشده و احتمالاً ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی بر بروز آن تاثیرگذارند.

قسمت دوم:
آیا ام‌اس یک بیماری خودایمنی است؟
امروزه عموماً پذیرفته شده که ام‌اس یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن علیه میلین موجود در سیستم عصبی مرکزی حمله می‌کند. با اینکه همچنان آنتی‌ژن هدف سلول‌های ایمنی ناشناخته مانده، اما محققان توانسته‌اند عواملی از سیستم ایمنی که در پاتوژنز بیماری دخیل هستند را شناسایی کنند.

نقش عوامل عفونی در ابتلا به ام‌اس چگونه است؟
از آنجا که ویروس‌ها به عنوان یکی از دلایل تخریب میلین و التهاب شناخته می‌شوند، ممکن است نوعی عامل عفونی باعث تحریک ابتلا به ام‌اس بشود. عوامل عفونی متعددی از جمله ویروس عامل سرخک، HSV-6، ویروس اپشتین بار (EBV) و ... در حال بررسی هستند اما تاکنون نقش عوامل عفونی به طور قطعی ثابت نشده است.

آیا چیزی به نام ژن ام‌اس داریم؟
اگرچه بیماری ام‌اس کاملاً یک بیماری ارثی نیست، اما داشتن یک خویشاوند درجه یک مبتلا به ام‌اس خطر ابتلا به این بیماری را چندین برابر جمعیت عادی می‌کند. مطالعات نشان داده که شیوع برخی ژن‌ها در بین افراد مبتلا به ام‌اس بیشتر از جمعیت عادی است. به همین دلیل نظر محققان بر این است که احتمالاً بیماری ام‌اس به این دلیل ایجاد شده که فرد با استعداد ژنتیکی در معرض یک‌سری عوامل محیطی قرار می‌گیرد و در نتیجه پاسخ خودایمنی ایجاد می‌شود.

چه الگوی ژنتیکی‌ای توسط بیماران مبتلا به ام‌اس به ارث می‌رسد؟
پژوهشگران با بررسی خانواده‌هایی که چندین عضو مبتلا به ام‌اس دارند، نشانگرهایی را در کد ژنتیکی یافتند که به طور مشترک در افراد مبتلا به ام‌اس وجود داشته اما در بستگان سالم آنها حضور ندارند. دو نمونه از این نشانگرها ژن‌های گیرنده‌ی اینترلوکین ۲ آلفا و گیرنده‌ اینترلوکین ۷ آلفا هستند که عملکرد سایتوکاین‌ها و لنفوسیت‌های T -بازیگران اصلی حمله‌ سیستم ایمنی به میلین- را تنظیم می‌کنند.

محیط چگونه در ابتلا به ام‌اس تاثیر می‌گذارد؟
جالب است بدانید که ام‌اس در مناطقی که از استوا فاصله‌ بیشتری دارند، شیوع بیشتری دارد. نظریه‌های مختلفی برای توجیه این امر مطرح شده که می‌تواند به ما در شناسایی عامل یا عوامل محیطی کمک‌کننده باشد:
۱) برخی معتقدند که علت این امر مربوط به میزان ویتامین D -که بدن انسان هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید به طور طبیعی تولید می‌کند- می‌باشد. افرادی که در نزدیکی خط استوا زندگی می‌کنند، مقادیر بیشتری ویتامین D هم دریافت می‌کنند. تصور می‌شود این ویتامین در عملکرد صحیح سیستم ایمنی موثر است و ممکن است به محافظت در برابر ابتلا به بیماری ام‌اس کمک کند.
۲) نظریه دیگر بر نقش عوامل عفونی در ایجاد ام‌اس مبتنی است. ممکن است افراد گروه‌های جمعیتی موجود در مناطق نزدیک به خط استوا (که آب و هوای گرمتری دارد) فاصله‌های بیشتری از یکدیگر داشته باشند که موجب گسترش کمتر عامل عفونی می‌شود.
۳) نظریه‌ دیگر بر نقش آلاینده‌های محیطی -مانند روی- تاکید می‌کند. می‌دانیم که مناطق نزدیک به خط استوا نسبت به مناطق دورتر از آن پس از انقلاب صنعتی توسعه‌ کمتری داشته و درنتیجه آلاینده‌های محیطی کمتری در محیط تولید می‌کنند؛ آلاینده‌هایی که احتمالاً در ایجاد و پیشرفت ام‌اس دخیل هستند.
مطالعات اپیدمیولوژی نشان داده افرادی که در مناطقی با خطر بالای ابتلا به ام‌اس به دنیا می‌آیند و سپس قبل از ۱۵ سالگی به منطقه‌ای با خطر ابتلای کمتر مهاجرت می‌کنند، از نظر خطر ابتلا به ام‌اس مشابه منطقه‌ جدید خود می‌شوند که خود بر نقش موثر عوامل محیطی تاکید می‌کند.

آیا تاکنون اپیدمی ام‌اس داشته‌ایم؟
بله. مناطق مختلفی در مطالعات اپیدمیولوژیک ثبت شده که در آنها تعداد مبتلایان به ام‌اس معمولاً بسیار بیشتر از میزان متوسط است. مطالعه‌ این مناطق می‌تواند کمک شایانی به شناسایی نقش عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز ام‌اس کند.
یکی از مشهورترین این موارد، اپیدمی ام‌اس در جزایر فارو پس از سال ۱۹۴۳ است که تعداد مبتلایان پس از اشغال این جزایر توسط انگلیس در سال ۱۹۴۰، از صفر به ۲۵ نفر رسید.
تولید محتوا: عرفان نقوی