گفتگو با دکتر احمدرضا خاتون آبادی، معاون پژوهشی دانشکده توانبخشی به مناسبت هفته پژوهش

به گزارش روابط عمومی دانشکده توانبخشی، به مناسبت هفته پژوهش(29-24آذرماه) با دکتر خاتون آبادی، معاون پژوهشی این دانشکده به گفتگو نشستیم.

 ضمن تبریک آغاز هفته پژوهش، به نظر شما جایگاه پژوهش در تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه و تبدیل علم به ثروت کجاست؟
متقابلاً هفته پژوهش را خدمت شما و تمامی پژوهشگران ایران‌زمین و به‌ویژه همکاران اندیشمندم در دانشکده توانبخشی تبریک عرض می‌کنم. نکته‌ای که باید در مورد صنعت عرض کنم این است که می‌توان به صنعت از دو جنبه نگاه کرد. یکی واقعاً همان مفهومی که در اذهان همگان قرار دارد مثل صنعت خودروسازی، صنعت بلورسازی و  غیره و دیگری مفهومی است که در دانشگاه ما به آن پرداخته می شود یعنی هرگونه ارتباط با خارج از دانشگاه که بتواند مساله ای را حل کند. به عبارت ساده‌تر هرگونه پژوهشی که در دانشگاه برای حل مشکلی از جامعه طراحی می‌شود ارتباط صنعت و دانشگاه محسوب می‌شود و چه ثروتی بالاتر از ارائه خدمت به جامعه.

آیا نمونه‌های علمی در دانشکده وجود دارد؟
جالب است بدانید همه ما در دانشکده توانبخشی به نحوی در پژوهش‌هایمان ارتباط با صنعت را لحاظ کرده ایم بدون اینکه از آن اگاه باشیم. بنابراین شاید بتوان گفت دانشکده توانبخشی یکی از سردمداران ارتباط با صنعت محسوب می‌شود.

پیشنهاد مشخص جنابعالی در خصوص راهکارهای گسترش و تقویت واقع‌گرایانه و علمی صنعت و دانشکده در حوزه‌های توانبخشی چیست؟
در هیچ کجا پژوهش بدون آموزش و آموزش بدون پژوهش نداریم. در واقع نباید معاونت‌ها به‌طور موازی کار کنند. مثالی عرض کنم. در نظر بگیرید پروژه بین‌المللی تعریف کرده‌ایم. در این مسیر اینکه در راستای فعالیت علمی محقق باشد و دانش آن را داشته باشد به‌نوعی آموزش محسوب می‌شود. همچنین اگر دانشجو هم درگیر کار باشد که صد در صد آموزش درگیر است. چون ارتباط بین‌المللی است بی‌گمان معاونت بین‌الملل باید همکاری نماید. اگر نیاز به حمایت فضا و امور مالی هم باشد که معاونت اداری مالی حمایت خواهد کرد. معاونت دانشجویی و اجتماعی فرهنگی هم به میزان خودشان دخیل خواهند بود. ماهیت کار هم که پژوهش است. حال شما می توانید موردی را جدا کنید؟!
بنابراین پیشنهاد مشخص راهکارهای پژوهشی دانشکده برای پاسخگویی به نقش نوین دانشکده در مرحله اول نیازسنجی مبتنی بر جامعه است. پایان نامه های تحصیلات تکمیلی باید بطور مشخص نشان دهند که چه گره ای از مشکلات جامعه بازخواهند کرد. همان‌طور که می‌دانید در دو سر طیف زندگی یعنی دوران کودکی و پیری با مشکلاتی مواجه هستیم که راه حل نهایی انها درمانهای بازتوانی تو سط  متخصصان تربیت شده در دانشکده   است. در دوران کودکی در شرایط کنونی افزایش امار اوتیسم را شاهد هستیم که یک رکن اصلی درمان آن درمانهای بازتوانی توسط  متخصصان تربیت شده در دانشکده  توانبخشی است و در دوران کهولت و پیری مشکلات اسکلتی عضلانی، پیرگوشی، اختلالات شناختی و زبان که تنها با درمان‌های  قابل پیگیری هستند. بنابراین پیشنهاد دیگر  راهکارهای پژوهشی دانشکده برای پاسخگویی به نقش نوین دانشکده  استفاده از درمان‌هایی است که کارآمد باشند. در حوزه اختصاصی صنعت توانبخشی می‌تواند در تمامی کارخانجات برای غربالگری اختلالات اسکلتی عضلانی، اختلالات شنوایی و در صورتی که نیاز به‌دقت، هوشیاری و مهارت‌های شناختی داشته باشد برای غربالگری شناختی حضور داشته باشد. مشکلی که وجود دارد این است که صنعت از ارائه این‌چنین خدماتی بی اطلاع است و وظیفه ماست که با آگاهی دادن درست این ارتباط را هموار کنیم. 

 چه راه‌کارهای علمی برای گسترش امر پژوهش برای حل مشکلات احتمالی پژوهش در حوزه توانبخشی پیشنهاد می‌کنید؟
آنچه به نظر می‌رسد باید با ادبیات پژوهش وارد عمل شد. به‌هرحال هرکاری ابزار ویژه خودش را نیاز دارد. در کتاب‌های معتبر پژوهش اولین مرحله یک پژوهش را این‌طور مطرح کرده است 'که چه مشکلی وجود دارد؟'. شاید تا این سئوال مطرح نشود مراحل دیگر بی‌اعتبار خواهند بود. اینکه صرفاً تحقیقی را انجام دهیم پژوهش واقعی محسوب نمی‌شود. همان‌طور که در سئوال قبلی هم عرض کردم توانبخشی در صنعت واقعی هم می‌تواند بسیار حضور فعال داشته باشد. در شرایط کنونی توانبخشی به‌خوبی برای جامعه شناخته‌شده نیست و اولین راهکار ارائه سخنرانی‌ها و خدمات توانبخشی در بطن جامعه است. خوشبختانه اقدامات خوبی در دانشکده در ارتباط با سازمان‌های خارج از دانشگاه در حال انجام است و امیدوارم در مصاحبه بعدی بتوانیم گزارش این ارتباطات را هم ارائه کنیم. 

وضعیت پژوهشی دانشکده در حال حاضر چگونه است؟ در صورت امکان با دانشکده های هم سطح مقایسه شود.
سوال بسیار خوبی است. دانشکده توانبخشی ما از یک سمت در مدیون خدمات پیشکسوتان برخی رشته‌هاست و از طرفی آمار اعضای هیئت علمی جوان نیز بالاست. کاری که باید صورت گیرد پیشکسوتان باید مسیر درست پژوهش را به جوان‌ترها نشان دهند. این یعنی پتانسیل بسیار بالا که اگر درست استفاده شود گره های بسیار را خواهد گشود. خوشبختانه حساسیتی که در جذب هیئت علمی در دانشکده ما در سال اخیر وجود داشته باعث شده ما در در راستای خدمت به مردم  کشور باشیم. از طرفی امکاناتی که در دانشگاه علوم پزشکی تهران وجود دارد مثال‌زدنی است. بنابراین ابزار آماده است تنها انگیزه و سئوال پژوهش و احترام و اعتماد به پژوهشگران می‌ماند. در مورد انگیزه باید راهکارهایی را در نظر بگیریم که عدالت محور باشد. محققین علاقه‌مند که سئوال تحقیق مناسبی پیداکرده‌اند که می‌تواند پاسخگوی نیاز جامعه باشد باید تشویق شوند.

پژوهش‌های انجام‌شده و یا در دست اقدام در دانشکده تا چه اندازه مبتنی بر نیاز کشور است؟
اجازه دهید قبل از پاسخ به سئوال به یک نکته اشاره کنم. ایده پژوهشی هرکسی برای خودش حائز اهمیت و شاید بی‌نقص باشد. این را در ابتدا همه باید در نظر بگیریم و احترام بگذاریم. منتها موقعیت‌شناسی هم برای خودش موضوعی است در همه شرایط حتی در زندگی شخصی خودمان هم هرکس باید در نظر بگیرید.
در مورد سئوال شما، طی بررسی‌ها موضوع‌های پایان‌نامه‌ها و طرح‌های پژوهشی همه به‌نوبه خود مهم هستند و حتی بعضی نوآوری دارند. ولی باید بین نوآوری و کارآمد بودن افتراق قائل شویم. الان در پروپوزال‌ها نوشتن نوآوری بیشتر از کاربردی بودن برای همه ارزشمند است. تازه اگر کاربردی بودن هم به‌خوبی قید شود مبتنی بر شواهد نیست و این گره ماست. یکی از برنامه‌هایی که در دستور کار معاونت پژوهشی قرار دارد و امیدوارم با کمک همکاران دانشمند در دانشکده سریع به آن برسیم شناسایی این گره‌هاست.

در پایان اگر مطلب ناگفته ای دارید، بفرمایید؟
از اعضای هیئت علمی، دانشجویان مقاطع مختلف تحصیلی و کارمندان دعوت می کنم ایده های پژوهشی که باعث رشد و ارتقا سطح دانشکده و دانشگاه شود را ارائه دهند . همچنین معاونت پژوهشی دانشکده توانبخشی آماده هرگونه همکاری با سایر دانشکده و سازمانهای خارج از دانشگاه را دارد. برنامه های  مشخصی هم برای این امور دارد که  نتایج آن گزارش خواهد شد.
خبرنگار و عکاس: لیلا روستا