وزیر بهداشت: امیدوارم نشست شورای اخلاق به ارائه الگویی نو منتهی شود

در این نشست که روز یکشنبه 14 دی 1399 با سخنرانی وزیر بهداشت به صورت مجازی برگزار شد، دکتر نمکی، ضمن قدردانی از زحمات دکتر لاریجانی و همکاران، مصوبات این جلسه را در تمامی حوزه های خدمات، آموزشی و پژوهشی علوم پزشکی کشور تاثیر گذار دانست و گفت: به عنوان خدمتگزار مجموعه وزارت بهداشت، خود را مجاز به ورود به جزییات مباحث امروز نمی دانم چرا که انتظار می رود، وزرا و سیاست گذاران، مسئولیت پرداختن به امور ریز را از خود سلب کنند و کمتر به جزییات امور بپردازند و آن را به دانشمندان و کارشناسان بدنه دستگاه ها بسپارند لذا من دخالتی در بحث های ریز نخواهم کرد و فقط به کلیت بحث اخلاق اشاره خواهم داشت.
وی علت اصلی فروپاشی بسیاری از تمدن های بزرگ را سقوط اخلاق عنوان کرد و یادآور شد: زمانی که افراد قدرتمند شدند و تصور کردند که از کمک فرودستان بی نیازهستند در همان لحظه بی اخلاقی شکل گرفت و در ورطه سقوط آمدند.
وزیر بهداشت، بر ضرورت توسعه مباحث اخلاقی تاکید کرد و گفت: متاسفانه شاهدیم که اخلاق به نسبت معرفت، دانش و علم، در جهان رشد نکرده است. اگر می بینید که جوان فارغ التحصیل از معتبر ترین دانشگاه های اروپایی و آمریکایی به داعش می پیوندد و از وحشی گری خود خرسند است، به دلیل عدم رشد اخلاق همپای علم و دانش است.
دکتر نمکی، علوم پزشکی را یکی از نیازمند ترین گروه ها به بحث اخلاق خواند و تصریح کرد: دانشگاه های ما دانش آموختگان ارزنده ای را به کشور تقدیم کرده و الگوهای ستودنی را به عنوان الگو در اختیار داشته است اما هنوز واقعا در بحث اخلاقی جای کار داریم و نیازمند رشد اخلاق درآموزه های خود هستیم.
وی تقویت و عرضه الگوهای اخلاق مدار و رعایت اخلاق در هدفمندی پژوهش، را بسیار با اهمیت خواند و از آن به عنوان دو نقیصه مهم در علوم پزشکی نام برد.
وزیر بهداشت، افزود: دانشجوی امروز ما باید اسطوره ها و الگوهای خود را بشناسد و از رنج ها و انگیزه های آنها مطلع باشد. علی رغم اینکه ما بهترین و خدمت گذار ترین عناصر را در علوم پزشکی داریم، اما نیازمند تقویت الگوهای اخلاقی هستیم از این رو باید اخلاق پزشکی را به عنوان جز تفکیک ناپذیر از آموزش مطرح کنیم.
دکتر نمکی، توجه به اخلاق در هدفمندی پژوهش را بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: آیا منابع پژوهشی را اخلاق مدارانه خرج می کنیم؟ آیا پژوهش ها می تواند به پتنت مبدل شود؟ آیا می تواند مشکلی از نیازهای جامعه را حل کند؟ اگر پژوهشی فقط به ثبت مقاله در ژورنال منتهی شود، اگر چه می تواند موثر باشد اما نمی تواند به حل گره ای از مشکلات نظام سلامت منجر شود.
وی با اشاره به محدودیت منابع در کشور گفت: متاسفانه خزانه ای به شدت تهی داریم و اگر بخواهیم از این منابع تهی بیت المال، بدون اولویت هزینه کنیم تا فقط مقاله ای ثبت کرده باشیم، اصلا موجب افتخار نیست چرا که مردم به تولیدات دانشگاه ها چشم دوختند و منابع بیت المال باید گره ای از مشکلات آنها باز کند و به محصولی فراتر از مقاله تبدیل شود.
وزیر بهداشت، بر ضرورت معرفی الگوهای اثربخشی همچون دکتر فاضل و دکتر میر شمسی در کشور تاکید کرد و اظهار داشت: اگرچه اکثریت فارغ التحصیلان ما با اخلاق هستند اما هنوز هم افرادی که با مردم اخلاقی برخورد نمی کنند، در مطب ها بیمار را معطل می کنند و یا در برخورد با بیماری که اقتصاد پریشان دارد، منصفانه برخورد نمی کنند، وجود دارد.
دکتر نمکی با بیان اینکه، اخلاق را منفک از سایر اجزا نبینید چرا که فرد بدون اخلاق به درد جامعه نمی خورد، خاطر نشان کرد: اخلاق جز لاینفک شخصیت است و نمی توان تنها از طریق دو واحد درسی آن را به مردم تزریق کرد. تردید ندارم که از این نشست الگویی نو در بحث اخلاق شکل خواهد گرفت.
وی در ادامه به شیوع کووید 19 در کشور اشاره کرد و گفت: خزانه تهی کشور، که ناشی از تحریم و در واقع ناشی از بی اخلاقی جهان و به دلیل قهر سیاسی یک سیاست مدار نابخرد است، جامعه ای را دچار ظلم کرد. در این شرایط همه دچار طوفان کووید 19 شدیم اما با کمال اخلاص می گویم که جامعه پزشکی و پیراپزشکی کشور خوش درخشیدند و با ایثار در این دوران ظاهر شد.
دکتر نمکی، کاهش آمار مرگ و میر در روزهای اخیر را ستود و تاکید کرد: آنچه در این مملکت ما را سرپا نگهداشت چنانکه امروز به مرگ دو رقمی نزدیک می شویم، چیزی جز همت، غیرت و اخلاق جامعه پزشکی نبود. در این شرایط، غالب جامعه پزشکی نشان داد که هم از اخلاق و هم از عرق ملی برخوردار است. این دستاورد بزرگ را به ملت ایران تبریک می گویم و دست تک تک آنها را می بوسم.
وزیر بهداشت، ساخت واکسن کووید 19 در کشور را ارزشمند خواند و افزود: از ابتدای شیوع ویروس در کشور، چراغ خاموش کار ساخت واکسن را شروع کردیم و خوشبختانه کلونی های بسیار قدرتمندی برای ساخت واکسن شکل گرفت. امروز واکسن کووید 19 وارد فاز انسانی شده و در آینده نزدیک یکی از موفق ترین واکسن سازهای کووید 19 خواهیم بود.
وی با اشاره به شیوه نامه اولویت بندی توزیع واکسن گفت: این راهنما بسیار ارزشمند است و پیشنهاد می کنم که فیدبک و نظر همکاران نیز در آن لحاظ شود. اکنون در نظر داریم تا از معتبر ترین منابع واکسن وارد کنیم و اولویت آن نیز با گروه های پر خطر خواهد بود. امیدوارم دوستان کمک نمایند تا این بار سنگین، به سرمنزل مقصود برسد.

کمیته های اخلاق از افتخارات جمهوری اسلامی
دکتر لاریجانی، نایب رییس شورای عالی اخلاق پزشکی کشور، ضمن قدردانی از حضور مجازی وزیر بهداشت در نشست، گفت: در نشست امروز پنج پیش نویس را مطرح خواهیم کرد که مهم ترین آن مباحث اخلاقی در موضوع واکسن کووید 19 در ایران است. این پیش نویس بر اساس شواهد علمی و اسناد بالادستی، مطالعات متعددی در زمینه توزیع واکسن صورت گرفته که منجر به طرح پیش نویس راهنمای اولویت بندی توزیع واکسن کووید 19 در ایران شده است.
وی با بیان اینکه این دستورالعمل، می تواند به مسئولیت وزارت بهدشت در بحث دسترسی به واکسن کووید 19 کمک نماید، افزود: مهم ترین بحثی که امروز چالش جدی کشور هست و خوشبختانه در کشور قدم های استواری برای آن برداشته شده، مسئله تولید و دسترسی به واکسن است که امیدوارم امروز بتوانیم مدلی ارائه کنیم تا وزارت بهداشت بتواند راه استوارتری را در این مسیر پیش بگیرد.
دکتر لاریجانی، تولید راهنماهای اخلاقی در موضوعات درمانی و ارائه خدمت را تاثیرگذار خواند و تصریح کرد: کارهای بسیاری در کمیته های اخلاق بالینی انجام شده که هر کدام می تواند تاثیر زیادی در درمان داشته باشد، خصوصا اینکه اگر بیماری از درمان های ضروری خودداری کند بیمارستان چگونه برخورد کند. در این زمینه فلوچارتی در نظر گرفته شده است.
نایب رییس شورای عالی اخلاق پزشکی کشور، سپس دستورالعمل رسیدگی به سوء رفتارهای حرفه ای را از دیگر پیش نویس های مهم دانست و گفت: اجرای این دستورالعمل می تواند منجر به نظم دهی و ساماندهی ثبت تخلفات پزشکی شود.
وی همچنین تصمیم گیری و مدیریت نوزاد با پیش آگهی بد را امری جدید و دشوار در کشور عنوان کرد و افزود: موارد بسیار زیادی در کشور وجود دارد که خبر از صرف هزینه های گزاف برای نوزادانی دارد که هیچ امیدی به حیات آنها نیست. تصمیم گیری برای این موضوع بسیار حساس، دشوار و البته لازم الاجراست.
دکتر لاریجانی، با بیان اینکه کمیته های اخلاق در مسائل پژوهشی یکی از افتخارات جمهوری اسلامی است، تاکید کرد: شاید در هیچ کشور منطقه ای، شبکه ای که اکنون در پژوهش برای ارزش گذاری مباحث اخلاق داریم نداشته باشند. ساعات بسیاری در زمینه های مختلف وقت صرف شده تا بتوانیم اکنون این راهنماها را در اختیار داشته باشیم.
لازم به ذکر است در نشست امروز  که با حضور دکتر ظفرقندی، رییس نظام پزشکی، دکتر غلامرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، دکتر جان بابایی معاون درمان وزارت بهداشت و دکتر حسین کولیوند رئیس سازمان اورژانس کشور، برگزار شد، کلیات دستورالعمل رسیدگی به سوء رفتارهای حرفه ای، راهنمای تصمیم گیری و مدیریت نوزادان با پیش آگهی بد، راهنمای اخلاق در همه گیری بیماری عفونی، الزامات برخورد با امتناع بیماران از درمان های ضروری و راهنمای اولویت بندی توزیع واکسن کووید 19 در ایران مصوب شد.