تاکید بر ارتقای پاسخگویی اجتماعی دانشگاه در جلسه هیئت رئیسه دانشکده پرستاری و مامایی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران دانشکده پرستاری و مامایی، دکتر علیرضا نیکبخت نصرآبادی، رئیس دانشکده پرستاری و مامایی ضمن اشاره به سوابق مدیریتی و اجرایی دکتر محمد شریعتی، دبیر گروه پاسخگویی اجتماعی دانشگاه حضور وی را مغتنم شمرد و گفت: حضور انسان‌های بزرگ برای ما نقشه راه جدید خلق کرده و ارزش افزوده ایجاد می‌کند و ما این فرصت‌ها را مغتنم می‌شماریم.

وی با تاکید بر اهمیت پاسخگویی اجتماعی اجرایی شدن آن را نیازمند اراده قوی بالادستی دانست.

دکتر عبدالرحمن رستمیان، معاون فرهنگی دانشگاه با اشاره به رفتن دانشگاه‌ها به سمت دانشگاه‌های نسل سوم، چهارم و پنجم گفت: خیلی از دانشگاه‌ها در این مسیر حرکت می‌کنند و برخی در این مسیر پیشرو هستند و گایدلاین‌هاییبرای خودشان طراحی کرده اند. برخی دانشگاه‌ها هم با هم متصل شدند تا بتوانند این مسیر را طی کنند.

وی در ادامه تصریح کرد: این مسئولیت دانشگاه است که کسی را تربیت کند که از نظر علمی در سطح خوبی باشد. دانشکده پرستاری و مامایی همین که می‌تواند رشته‌ایرا بگیرد که اشتغال ایجاد کند و نیروهایی که تربیت می‌کند حتما مشغول به کار شوند، در این مسیر جلوتر است.

معاون فرهنگی دانشگاه تصریح کرد: کشور الان نیازمند حضور در جامعه است. باید در دل جامعه برویم وگرنه جامعه ما را نمی‌پذیرد. کشور باید نتیجه هزینه‌ایکه برای تربیت دانشجویان کرده است ببیند.

دکتر محمد شریعتی دانشیار پزشکی اجتماعی و دبیر گروه پاسخگویی اجتماعی دانشگاه با تکیه بر فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه ما به علمی نیاز داریم که بتواند مشکلات کشور را حل کند، تاکید کرد: مفهوم این سخن یعنی پاسخگویی اجتماعی و هدف دانشگاه صرفا علم آموزی نیست.

دکتر شریعتی حیطه‌های پاسخگویی اجتماعی در دانشگاه‌ های علوم پزشکی را شامل پاسخگویی اجتماعی در آموزش، پاسخگویی اجتماعی در پژوهش، پاسخگویی اجتماعی در خدمات بهداشتی و پاسخگویی اجتماعی در خدمات بالینی دانست و   افزود: ما نیازهای اجتماعی را تعیین و اهداف ارتقا را مشخص می‌کنیم. برای ارتقا برنامه ریزی می‌کنیم و برای آن مداخلاتی انجام می‌دهیم و در نهایت باعث بهبود رویداد و پیامد می‌شویم. نکته کلیدی که ما در پاسخگویی اجتماعی به آن توجه داریم، بحث بهبود پیامد است.

وی پاسخگویی اجتماعی را در اثرگذاری اجتماعی خلاصه کرد و تعیین نیازهای اجتماع را نیازمند ارتباط دانست و تصریح کرد: متاسفانه ما این ارتباط را نداریم، انعطاف پذیری هم نداریم. خیلی وقت‌ها به اثربخشی هم توجهی نداریم.

وی در توضیح تفاوت مسئولیت پذیری و پاسخ دهی اجتماعی گفت: در مسئولیت پذیری اجتماعی ما مسئولیتمان در مقابل نیازهای جامعه را می‌دانیم. در پاسخ دهی اجتماعی فعالیت‌هایمانرا طوری طراحی می‌کنیم که این پاسخ دهی اتفاق بیفتد؛ اما باز هم کاری به نتیجه نداریم. اما در پاسخگویی اجتماعی اقدامات را تا حصول اطمینان از حل مشکلات و برآورده شدن نیازهای جامعه پیگیری می‌کنیم.

وی ارتقای رضایت از عملکردها را به نتیجه بخشی پاسخ گویی اجتماعی مربوط دانست و گفت: ما باید اهداف دانشگاه را با سایر ذی نفعان در نظر بگیریم  و توانمندی ما در اصلاح نظام سلامت باید توسط شرکایمان ارزیابی شود و خودمان نباید به ارزیابی فعالیت‌های خود اقدام کنیم،   در نظام ارزشیابی و ارتقاء باید به پاسخگویی اجتماعی توجه کنیم.

دبیر گروه پاسخگویی اجتماعی دانشگاه با اشاره به افزایش علاقه به پاسخگویی اجتماعی در دانشکده های  پزشکی در سراسر جهان گفت: دانشکده‌های پیشرو در پاسخگویی اجتماعی از یک فرآیند جامع برای انتخاب دانشجویان خود استفاده می‌کنند و یکی از معیارهای انتخاب مورد استفاده، وجود شواهد مربوط به کار داوطلبانه گسترده و یا خدمات اجتماعی است.

وی تصریح کرد: اگر انسان‌هاییکه ما به عنوان پزشک یا پرستار تربیت می‌کنیم، نتوانند نیاز جامعه را پاسخ دهد یعنی کار ما درست انجام نشده است. اگر نیروهای ما متناسب با نیازهای جامعه باشد پاسخگویی انجام شده است. دانشگاه‌ها به این نتیجه رسیدند که اگر آدمی را به عنوان دانشجو می‌پذیرند که ماهیتا جنسش خیرخواه نیست و ادمی نیست که کار داوطلبانه کند؛ به درد نمی‌خورد. اگر فردی مهربان بود؛ می‌شود انتظار داشت که پزشک یا پرستار خوبی باشد. بنابراین یکی از شاخص‌هاییکه گذاشتند برای جذب دانشجو، داشتن سابقه کار داوطلبانه است. باید بشر دوست باشد. کسی که پزشک و پرستار می‌شود اگر مهربان نباشد به درد نمی‌خورد.

وی با طرح این سوال که اگر پاسخگویی اجتماعی در آموزش علوم پزشکی داشته باشیم چه اتفاقی می‌افتد؟ گفت: در این صورت نیروی انسانی پاسخگو و موثری خواهیم داشت که به درد می‌خورد و می‌داند که باید چه کار کند. اگر پاسخ گویی اجتماعی را در حوزه پژوهش‌های سلامت داشته باشیم چه می‌شود؟ ما دانشی را فراهم کرده‌ایمکه مورد نیاز نظام سلامت است. اگر پاسخ گویی اجتماعی را در حوزه خدمات سلامت داشته باشیم، خدمات اثربخشی خواهیم داشت. پر واضح است که در این شرایط ما تامین نیازهای جامعه را در حوزه سلامت داشته‌ایمو باعث ارتقای سلامت شده ایم.

دکتر شریعتی پاسخگویی به نیازهای جامعه را یکی از رسالت‌ های اصلی دانشگاه عنوان کرد و گفت: در سال‌ های اخیر با اجرای بسته‌ پاسخگویی آموزش، اقدامات موثری در تغییر رویکرد نهاد تصمیم‌ گیری و اداره دانشگاه و بدنه هیات‌ علمی و دانشجویان در اکثر دانشگاه‌ ها انجام شده تا با تمرکز بر موضوع پاسخگویی دانشگاه در قبال نیازهای جامعه نسبت به مسئولیت پذیرتر شدن قاطبه اساتید و دانشجویان تلاش بیشتری شود.  

او در ادامه به تشکیل کارگروه ویژه‌ با مشارکت معاونت‌ های آموزشی، فرهنگی و دانشجویی دانشگاه و احصاء، نهادینه و اجرای راهکارهای تقویت برنامه‌ های پاسخگویی دانشگاه در قبال جامعه اشاره کرد و با تاکید بر پاسخگوئی اجتماعی در پژوهش خاطرنشان کرد: دانشگاه باید دانشی را که مورد نیاز نظام سلامت و جامعه است ارائه دهد، در این صورت است که خدمات اثربخش خواهد داشت. تامین نیازهای جامعه در نتیجه منجر به ارتقای سلامت جامعه می‌شود به شرطی که پاسخگویی اجتماعی را درست سنجیده باشیم.

وی سپس به گزارش  10-90 کمیسیون پژوهش سلامت در خدمت توسعه اشاره کرد و گفت: تحقیقات سلامت حتی در کشورهای توسعه نیافته به طور عمده در ارتباط با مشکلات کشورهای توسعه یافته است. علت این موضوع اینست که نتایج این تحقیقات در نشریاتی که توسط کشورهای توسعه یافته منتشر می‌شوند، چاپ نمی‌شوند.
دکتر شریعتی در مبحث پاسخگوئی اجتماعی در نظام ارائه خدمات سلامت به سلامت برای همه، مراقبت‌های اولیه سلامت، سلامت به عنوان یکی از حقوق پایه انسان، تاکید بر عدالت در سلامت، استفاده عقلانی از فناوری، توسعه بین بخشی و مشارکت اجتماعی در بیانیه آلماتی در نشست سال ۱۹۷۸ سازمان جهانی بهداشت در آلماتی قزاقستان اشاره کرد.

وی در ادامه جنبه توصیه‌ایداشتن و اجباری نبودن، جنبه آموزش، توانمند سازی و ارزش گذاری داشتن، وجود امتیازات تشویقی، بسترسازی و گزارش دهی، داشتن جنبه هدایت، حمایت و تسهیل‌ گری، نیاز نداشتن به دیوانسالاری و نیرو انسانی جدید و در صورت لزوم نیاز به بازنگری برخی فرآیندها، توجه بیشتر به هماهنگی و همراهی بین بخشی و پیگیری تأثیر نهایی برنامه‌ها و اقدامات را از راهکارهای بهبود پاسخگویی اجتماعی در دانشگاه برشمرد.

دکتر شریعتی با اشاره به حرکت دانشگاه علوم پزشکی تهران در راستای پاسخگویی اجتماعی و نبود فرصت بازنگری کامل برنامه استراتژیک و طراحی برنامه جدید، پرداختن به گسترش فرهنگ پاسخگویی اجتماعی و اقدامات اجرایی قابل انجام بدون ایجاد دیوان‌ سالاری جدید را پیشنهاد کرد.  

وی رضایت مشتریان داخلی و خارجی، نقش شواهد علمی در تعیین نیازهای جامعه، مشارکت جامعه و مسئولین آن در تعیین اهداف دانشگاه در حوزه‌های مختلف، توانمندی و نقش دانش‌ آموختگان در اصلاح نظام سلامت، تمرکز ارزشیابی بر اثرات Impact، انجام ارزشیابی توسط شرکای سلامتHealth partners   و ارائه خدمات جامع و با کیفیت را از شاخص‌های قابل تعریف در مورد پاسخگویی اجتماعی در هر حوزه دانست.

او نهادینه سازی پاسخگویی اجتماعی در برنامه ریزی‌ های آموزشی، ارتقای توانمندی و نقش اعضای هیأت علمی و سایر همکاران در زمینه پاسخگویی اجتماعی، ارتقای دانش، باور و بینش دانشجویان در حوزه پاسخگویی اجتماعی، حمایت و هدایت تحقیقات حوزه علوم پزشکی و سلامت به سمت نیازهای جامعه و مکاتبه برای گزارش عملکرد در حوزه پاسخگویی اجتماعی را از جمله پیشنهادات و انتظارات قابل طرح این کارگروه برشمرد.

دکتر هومن شهسواری، معاون آموزشی دانشکده نیز ضمن تاکید بر اهمیت اثربخشی و پاسخگویی به نیازهای جامعه در حرفه پرستاری و مامایی تاکید کرد.

وی همچنین در مورد ارتباط دانشگاه با صنعت، تقویت این ارتباط را نیازمند آمادگی صنعت برای استفاده از یافته‌های علمی دانست.

دکتر حسن برکتی، معاون دانشجویی و فرهنگی دانشکده نیز از لزوم داشتن نگاه سیستماتیک براساس معیارهای دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم سخن گفت و رسیدن به آن را نیازمند وحدت رویه و یک صدا شدن دانست و گفت: شاید در گفتمان کلی این یک صدایی وجود داشته باشد اما در برنامه‌ها و پروژه‌های عملیاتی متاسفانه این مسئله دیده نمی‌شود.

وی در ادامه به تشریح فعالیت‌های انجام شده دانشکده در راستای پاسخگوئی اجتماعی در همه گیری کووید ۱۹، تشکیل کارگروه‌های مدیریت کرونا، برگزاری جشنواره خود مراقبتی با هدف تجربه افزایی، ایجاد سازمان مردم نهاد در دانشکده، انجام مشاوره‌های عمومی در سطح کشور با راه اندازی خطوط مشاوره و پاسخگوئی به ۱۲ هزار تماس مردمی و همراهی با موسسه خیریه یاوران سلامت و… پرداخت.

معاونین بین الملل و پژوهشی دانشکده نیز بر ایجاد پویش دانشجویی برای ایجاد حساسیت به جامعه و تمرین احساس مسئولیت و انجام کارهای پژوهشی گروهی و اثربخش و مدیریت دانشکده تاکید کردند.