برگزاری جلسه سوم کارگاه تحلیل آماری و آشنایی با SPSS

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران دفتر امور ایثارگران و مرکز تحقیقات آسیب دیدگان جنگ دانشگاه، سومین کارگاه  با عنوان "تحلیل آماری و آشنایی با SPSS" با حضور تعداد زیادی از از اساتید، کارکنان و دانشجویان دانشگاه  به صورت مجازی از ساعت 21 الی 22  در سی‌ام مهر 1400 در محیط اسکای روم برگزار شد. 

دکتر عباس عبداللهی، مدرس این کارگاه، با یادآوری مباحث جلسه قبل در خصوص شاخص های مرکزی (میانگین، میانه و مد) و پراکندگی (انحراف استاندارد، واریانس و دامنه تغییرات)، به‌منظور آموزش عملی، از روی داده های فرضی که وارد نرم افزار SPSS کرد، نحوه محاسبه و گرفتن خروجی شاخص‌های پراکندگی را بیان کرد. 

وی افزود: میانگین و انحراف استاندارد در پژوهش‌ها کاربرد بیشتری دارد و از واریانس خیلی‌کم استفاده می‌شود و آن‌هم در مقایسه بین گروه‌ها و نیز تحلیل‌های ANOVA کاربرد دارد. 

در ادامه این استاد دانشگاه موارد کاربرد نمره Z را چنین بیان کرد: زمانی که مقیاس های مختلفی داشته باشیم، نمی‌توان آنها را باهم مقایسه کرد. بنابراین باید از نمره Z  یعنی حاصل تفاضل متغیر x و μ  تقسیم بر انحراف استاندارد، استفاده کرد تا بتوان نمرات را در دامنه 3+ تا 3- قرار داده و باهم مقایسه کرد. 

مدرس این کارگاه در مورد توزیع نرمال یا بهنجار (Normal distribution) گفت: اگر مجموعه‌ای از اعداد یا نمرات از خیلی‌کم تا خیلی زیاد داشته باشیم، یا فراوانی اعداد از 3+ تا 3- یعنی دامنه نمرات Z  باشد، منحنی زنگوله‌ای شکلی با توزیع نرمال خواهیم داشت. توزیع نرمال یا متقارن توزیعی است که در آن مد، میانه و میانگین برابر است. یکی از ابزارهای نرمال بودن شاخص کجی و کشیدگی است. در بحث کجی) چولگی= (Skewness مثبت و منفی بودن مطرح می‌شود. چولگی منفی یعنی فرورفتگی یا چولگی در سمت منفی بوده و نمرات اکثر افراد نمونه از میانگین بالاتر است و در چولگی مثبت تعداد افرادی که نمرات‌شان کمتر از میانگین است، خیلی بیشتر است.  

اما وی در مورد کشیدگی افزود: در کشیدگی قله‌ای یا مثبت، تجمع نمرات اکثر افراد در یک قسمت بیشتر و پراکندگی بیشتر است؛ اما در کشیدگی پهن یا منفی، پراکندگی نمرات بیشتر است. اگر چولگی داده‌ها زیاد باشد نشان دهنده این است که نمونه نسبت به میانگین در چه وضعیتی قرار دارد. 

دکتر عبداللهی در مورد اهمیت محاسبه چولگی و کشیدگی افزود: در آمار پارامتریک که نمونه به جامعه تعمیم داده می شود؛ توزیع باید نزدیک به توزیع بهنجار باشد و اگر داده‌های ما نرمال نباشد، مجاز نخواهیم بود که یافته‌ها را به جامعه تعمیم دهیم. لذا از نظر آماری برای کشیدگی، داده‌ها باید در بازه 4±  و برای چولگی، 3±  باشد تا بتوان گفت توزیع نرمال است. 

وی آزمون دیگری را برای نرمال بودن با عنوان آزمون کولموگروف اسمیرنوف و شاپیرو-ویلک مطرح و بطور عملی در نرم افزار SPSS محاسبه کرد و افزود: زمانی که نمونه بزرگ باشد (بالای 50) کولموگروف اسمیرنوف (KS) و در مورد نمونه‌های کوچک (کمتر از 50) شاپیرو-ویلک (SW) را بکار می بریم. بنابراین عدد شاخص برای نمونه کوچک و بزرگ عدد 50 است. 

این استاد برجسته دانشگاه در مورد نحوه گزارش نویسی ادامه داد: برای نوشتن نتیجه سطح معناداری باید بزرگتر از 0.05 باشد. وقتی در مورد داده‌های نرمال یا غیرنرمال صحبت می کنیم؛ منظور معنی‌داری است. ابتدا با دو واژه آشنا می شویم: فرضیه صفر؛ یعنی بین نمونه و جامعه تفاوت معناداری وجود ندارد و بنا را بر رابطه نداشتن و تفاوت نداشتن می‌گذارد. اما در فرض خلاف یا فرض پژوهش بین نمونه و جامعه تفاوت معناداری وجود دارد و بنا را بر رابطه داشتن و تفاوت داشتن می‌گذارد.

وی در مورد اعتبار درونی و بیرونی افزود: در اعتبار درونی، تاثیر متغیر مستقل در حداکثر حالت ممکن است و متغیرهای مداخله‌گر در حداقل ممکن خود قرار دارد. در اعتبار بیرونی، به این نکته توجه می‌شود که آیا نمونه‌ای که روی آن کار پژوهشی انجام می‌دهیم، معرف جامعه پژوهشی هست یا خیر؟ توجه به این نکته مهم است که اگر در سوال پژوهشی نقش جنسیت، درآمد، متاهل یا مجرد بودن، ساکن شهر یا روستا بودن مطرح باشد و نمونه منعکس کننده این نقش‌ها نباشد، بدان معنی است که نمی توان گفت یافته‌ها دارای اعتبار بیرونی است.  

دکتر عبداللهی داده‌های پرت را چنین تعریف کرد: داده ای که با مجموعه داده‌های ما تفاوت فاحشی دارد و با تاثیر بر میانگین، تاثیر منفی بر کار پژوهشی بگذارد. 

وی با استفاده از این نرم افزار نحوه اندازه گیری داده‌های پرت را در کار پژوهشی همبستگی و در کار مقایسه ای، توضیح داده و  اجرا کرد. 

در پایان این وبینار، دکتر مقیمی، مدیر امور ایثارگران و دکتر عبداللهی ضمن تبریک ولادت حضرت رسول اکرم (ص) و حضرت امام جعفر‌صادق (ع)،از حاضرین در تالار تشکر و قدردانی کردند. 

توضیح اینکه کارگاه افزایش کیفیت زندگی یکشنبه‌ها با تدریس دکتر پورنسائی، کارگاه دانشگاه نسل سوم و چهارم و نقش آن در اشتغال در روزهای پنج‌شنبه و کارگاه مقاله‌نویسی و چاپ مقالات روزهای جمعه از ساعت 20 الی 21 برگزار می‌شود. 

علاقه‌مندان می‌توانند در فضای اسکای‌روم هر‌هفته این مباحث را پیگیری کنند. برای شرکت در کارگاه اینجا کلیک کنید و به‌‌عنوان میهمان وارد شوید.