دکتر مصطفی معین: پاندمی مهیب کرونا، باعث یک خیزش و تحرک علمی و پژوهشی فراگیر در علوم پزشکی شد

مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی از مراکز مستقل دانشگاه علوم پزشکی تهران است که  با سابقه 20 ساله در امر پژوهش آموزش و خدمت به بیماران، همواره با جدیت و به طور منظم به انجام امور این مرکز پرداخته است، لذا با توجه به شیوع بیماری کرونا، اجرای قرنطیه و  فاصله گذاری اجتماعی در انجام کارها، روابط عمومی این مرکز بر آن شد تا مصاحبه ای با  دکتر مصطفی معین، رئیس این مرکز  و استاد ایمونولوژی و آلرژی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام دهد تا با نحوه  فعالیتهای این مرکز در این شرایط و دیدگاه های ایشان در خصوص پاندمی کرونا آشنا شویم، متن مصاحبه به شرح زیر است:

 جناب آقای دکتر معین سلام، لطفاً بفرمایید با توجه به شرایط به وجود آمده در خصوص بیماری کرونا فعالیتهای این مرکز در زمینه پژوهش و درمان به چه صورت است؟

 دکتر معین: سلام، خوشبختانه با برنامه ریزی به عمل آمده و تلاش جمعی همکاران عزیزم در مرکز تحقیقات ایمونولوژی و آسم و آلرژی، از آغاز پاندمی Covid-19 تا این زمان وقفه ای در فعالیت های پژوهشی، آزمایشگاهی و خدمات تشخیصی و درمانی، با رعایت دقیق توصیه های بهداشتی، ایجاد نشده است. با توجه به ضرورت فاصله گذاری اجتماعی و هماهنگ با سیاست های دانشگاه علوم پزشکی تهران و ستاد ملی مبارزه با کرونا، طبق برنامه تنظیم شده زیر نظر معاونت مرکز هر کدام از همکاران حداقل ۲ روز در هفته به صورت حضوری و در سایر روزها به صورت دورکاری وظایف خود را انجام می دهند. ارتباط و هماهنگی مستمر میان همکاران و مدیریت مرکز تحقیقات نیز با ایجاد گروه  IAARI در  برنامه واتس اپ به وجود آمده است.
یادآوری می شود که مسئولان مرکز تحقیقات در حد توان خود تلاش کرده اند که امکانات و وسایل ایمنی و ضد عفونی را تهیه کنند و امکان انجام آزمون تشخیصی کرونا نیز برای همه همکاران فراهم شود.

با توجه به اینکه این مرکز هر هفته جلسات متعدد علمی و اجرایی برگزار می کرد، روند  برگزاری جلسات با وجود فاصله گذاری اجتماعی هم اکنون چگونه است؟

 دکتر معین: علیرغم خسارات انسانی، اجتماعی و اقتصادی پاندمی کرونا، یکی از پیامدهای مثبت آن، بهره گیری جدی از فضای مجازی بوده است، هم اکنون جلسات مختلف مرکز با استفاده از نرم افزارهای موجود کامپیوتری به صورت مجازی تشکیل می شود و راندمان آن هم قابل قبول است.

این مرکز قصد داشت تا دومین همایش التهاب را در سال ۱۳۹۹ برگزار کند ، با این شرایط آیا این همایش برگزار خواهد شد ؟ اگر بلی به چه شکل؟

 دکتر معین: واقعیت این است که هنوز شیوع و تلفات انسانی پاندمی کرونا در سطح ملی و جهانی کنترل نشده و از نظر اپیدمیولوژیک، فرآیند آتی آن نیز قابل پیش بینی نیست و احتمال اوج گیری مجدد بیماری در فصل پائیز و ... وجود دارد، در جلسه شورای راهبردی دومین همایش التهاب که اواخر فروردین ماه در فضای مجازی تشکیل شد، پس از بحث و تبادل نظر به این نتیحه رسیدیم که انشاالله همایش در زمان تعیین شده (۲۷-۲۵ آذر ۱۳۹۹) به صورت Webinar برگزار شود و از دانشمندان برجسته جهانی نیز برای سخنرانی دعوت به عمل آید. همچنین با توجه به وقوع پاندمی کرونا و نقش اساسی التهاب و سازوکارهای ایمونولوژیک در بروز و شیوع و فیزیوپاتولوژی این بیماری، تصمیم گرفته شد که با هماهنگی شورای علمی همایش که هفته  اینده تشکیل می شود، محورهای علمی مورد بحث، بازنگری شود.

استفاده از امکانات فضای مجازی چقدر در به انجام رساندن امور پژوهشی موثر واقع شده است؟

دکتر معین: پاندمی مهیب کرونا، با ابعاد گسترده شیوع، تلفات انسانی و خسارت های اجتماعی و اقتصادی آن در ایران و جهان، باعث یک خیزش و تحرک علمی و پژوهشی فراگیر در علوم پزشکی برای دستیابی به علت و سیر تکوین بیماری، راههای تشخیص و درمان و پیشگیری آن شده است، در مرکز ما هم پژوهشگران جوان و همکاران گرانقدرمان کوشاتر از قبل به مطالعه و پیشنهاد ایده ها و موضوعات جدید تحقیقاتی در این زمینه پرداخته اند و چندین طرح پژوهشی پس از بررسی سریع به دانشگاه و وزارتخانه (نیماد)  برای تامین منابع مالی و اجرا پیشنهاد شده است. در واقع الزامات در خانه ماندن، فاصله گذاری، دورکاری و استفاده از اینترنت و فضای مجازی و نیز عدم اتلاف وقت همکاران در ترافیک متراکم و دودآلود خیابان های تهران و... فرصت بیشتری را برای آنان  برای بررسی و مطالعه، نو آوری و بحث و تبادل نظر به وجود آورده است.

با توجه به اینکه شما رئیس مجله آلرژی و آسم وایمونولوژی ایران هم هستید، در خصوص فعالیتهای اخیر مجله هم‌توضیحاتی ارائه بفرمایید؟ آیا مقالات  با موضوع Covid -19 اولویت چاپ دارند؟

 دکتر معین: قطعاً اولویت چاپ با موضوعی است که از یک طرف دامنگیر نظام سلامت کشور و سلامتی مردم شده و از سوی دیگر ناشناخته ها و ابهامات بسیاری در اپیدمیولوژی، زمینه های ژنتیک، عوامل خطر محیطی، فیزیوپاتولوژی، راههای تشخیص و درمان و پیشگیری از آن با تولید واکسن وجود دارد. مجله شماره ویژه ای هم با محوریت موضوعی التهاب، پزشکی دقیق(Precision medicine) و Covid-19 خواهد داشت که همزمان با کنگره آذرماه منتشر خواهد شد.

این روزها فعالیتهای آموزشی بسیار تحت تاثیر شیوع این ویروس قرار گرفته اند و بسیاری متوقف شده اند  یا به نحو دیگری انجام می گیرند، نگاه و نظر شما در این خصوص و آینده این فعالیتها چیست؟

 دکتر معین: من این شرایط جدید و هرچند تحمیلی را به فال نیک می گیرم و آن را فرصتی برای تغییر در بسیاری از رویکردها و روش های علمی، آموزشی و پژوهشی، فرهنگی و اجتماعی و الگوی توسعه می دانم. آری باید سریعاً نسبت به ایجاد و تقویت زیرساخت های فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی(ICT) به عنوان یک اولویت و برنامه ملی اهتمام شود و شیوه های سنتی آموزش و پژوهش، مدیریت و ارزیابی در نظام آموزش عالی بازنگری و تجدید نظر شود. با برنامه ریزی درست می توان با حفظ کیفیت علمی، به افزایش بهره وری و حتی کاهش هزینه ها دست یافت.

در پایان اگر توصیه به پژوهشگران  یا نکته دیگری مدنظر دارید، بفرمایید.

 دکتر معین: وقوع پاندمی کرونا به نوعی دستآورد توسعه نامتوازن و ناپایدار تمدن بشری در دو سده گذشته بوده است، این چالش ملی و جهانی در دل خود می تواند تهدید های جدید  یا فرصت های نابی را به همراه داشته باشد. درس گرفتن و عبرت گیری از این پدیده مخوف و جهانگیر  هم بر عهده دولت ها، هم نخبگان علمی و دانشگاهی و هم توده مردم خواهد بود. دانشگاهیان، پژوهشگران، استادان و دانشمندان جوان با عزمی جدی و انگیزه ای دوچندان می توانند و بلکه باید با خلاقیت و نوآوری و تلاش علمی جمعی، چراغ راهی برای برون رفت جامعه و کشور خود از اینگونه بحران ها، پیش بینی و پیشگیری از تکرار آنها و کمک به تامین سلامت و امنیت و پیشرفت جامعه خود باشند.

جناب  آقای دکتر معین از اینکه وقت خود را در اختیار اینجانب قرار دادید، بسیار متشکرم.

دکتر معین: من نیز سپاسگزارم.