توصیه های تغذیه ای و دارویی در ماه مبارک رمضان

توصیه های دارویی در ماه مبارک  رمضان
- بارداری، شیردهی و برخی از بیماری ها مانند دیابت، فشار خون، روده تحریک پذیر، یبوست، زخم های سیستم گوارشی (معده و اثنی عشر) اختلالات کلیوی، بیماری های اعصاب و روان و آسم همگی از شرایط جسمی هستند که فرد ملزم می باشد پیش از اقدام به روزه داری، با پزشک معالج خود در خصوص اقدام به روزه داری و همچنین نحوه مصرف داروها، مشورت نماید.
- بیماران مبتلا به بیماری انسدادی ریوی (CoPD ) و صرع خصوصاً در معرض خطر تغییر دوز دارو در ایام روزه داری می باشند. پزشکان علاوه بر اینکه باید به بیماران صرعی که با قطع دارو دچار بازگشت حملات تشنجی می شوند مشاوره دقیق بدهند، باید به بیماران مبتلا به آسم که با قطع داروهای استنشاقی و افشانه های تنفسی دچار حملات آسمی می شوند توصیه های لازم را ارائه بنمایند.
- برخی از داروهای ضد التهاب این قابلیت را دارند که دو بار در طول روز مصرف شوند. مصرف این گونه داروها را می توان با مشورت پزشک و داروساز به زمان افطار یا سحر موکول نمود. در فرد روزه دار، پزشک معالج، جهت درمان عفونت می تواند اقدام به تجویز آنتی بیوتیک هایی بنماید که به جای چند بار مصرف در طی روز، یک یا دو بار در روز مصرف شود.
- برخی از داروها نیز به شکل آهسته رهش در بازار دارویی موجود می باشند. در مورد این داروها به جای مصرف سه تا چهار بار در روز، پزشک می تواند داروی آهسته رهش که یکبار در روز تجویز می شود توصیه نماید.
- تغییر نحوه مصرف برخی از داروها در این ایام نیز بنا به تجویز پزشک ممکن می باشد. در صورت وجود این شکل دارویی به جای مصرف برخی از داروهای خوراکی، پزشک معالج می تواند آن ها را به شکل زیست چسب (بر روی پوست) تجویز نماید.
- در خصوص بیماران دیابتی، هرچند روزه داری برای برخی از مبتلایان به دیابت بنا بر تشخیص پزشک معالج می تواند مفید باشد، ولی تغییر خودسرانه دوز دارو و رژيم غذایی در برخی دیگر می تواند بسیار خطرناک باشد. بیمارانی که انسولین مصرف می نمایند قبل از اقدام به روزه داری باید با پزشک معالج خود مشورت نمایند. در تمامی بیماران دیابتی، تنظیم و کنترل مرتب قند خون بسیار مهم می باشد.

توصیه های نحوه مصرف داروها در ماه مبارک رمضان
- روزه دار عزیز، چنانچه مبتلا به بیماری خاصی هستید که مجبور به مصرف دارو در ایام مبارک رمضان می باشید. قبل از هر چیز با پزشک معالج خود مشورت نمایید. در زمان روزه داری هیچ گاه وعده های دارویی خود را خودسرانه حذف و یا به زمان دیگر موکول ننمایید. چه بسا این عمل شما سبب اختلال در روند درمان گردد. مصرف بسیاری از داروها را می توان پس از مشورت با پزشک به زمان سحری یا افطار منتقل نمود.
- روزه دار عزیز، چنانچه مبتلا به بیماری مزمن مانند فشارخون، چربی خون، دیابت، بیماری های قلبی عروقی و بیماری کلیوی می باشید، در این خصوص که آیا روزه داری برای شما بدون اشکال است یا خیر و همچنین در صورت بی خطری، در مورد نحوه مصرف دارو و رژیم غذایی مناسب در ماه مبارک رمضان، مشورت نمایید.
- بیماران دیابتی باید پیش از شروع ماه مبارک تحت بررسی پزشکی قرار گیرند. بیماران باید از نظر سطح قند خون، فشارخون، چربی خون، انعقاد خون و بررسی های کلی وضعیت بیوشیمی خون پایش گردند و بر این اساس رژیم غذایی و دارویی مختص هر بیمار قبل از شروع ماه مبارک رمضان تعیین گردد.
- هم بیماران و هم خانواده مبتلا به دیابت باید در رابطه با خطرات تهدبد کننده و عوارض روزه داری مورد مشاوره قرار گرفته و آموزش های لازم را دریافت کنند.

توصیه های تغذیه ای در ماه مبارک رمضان
تغذیه ی صحیح در ماه مبارک رمضان مانند سایر اوقات، به معنی رعایت دو اصل تنوع و تعادل در برنامه ی غذایی است. تنوع به معنی استفاده از گروه های غذایی اصلی شامل نان، غلات، شیر و مواد لبنی، سبزی ها، میوه ها و گروه گوشت و جایگزین های آن و تعادل بدین معنی است که از همه ی گروه های غذایی به مقدار کافی مصرف کرده و از کم خوری یا پرخوری پرهیز شود.
وعده ای غذایی در ماه مبارک رمضان به سه وعده افطاری، شام و سحری تقسیم می شوند و افرادی که در ماه مبارک رمضان روزه می گیرند باید به این نکته توجه داشته باشند که خوردن افطاری و سحری با رعایت اعتدال ضروری است.

توصیه های تغذیه ای مربوط به وعده سحری
وعده سحری باید تامین کننده بیشتر انرژی بدن در طول روز باشد. در وعده سحری، مصرف غذاهای سبک و مختصر شامل گروه های غذایی شیر و لبنیات (مانند شیر، ماست و پنیر)، میوه ها و سبزی ها، نان و غلات ( مانند برنج و نان) توصیه می شود مانند نان و پنیر و سبزی که یکی از عادات خوب غذایی هموطنان در این ایام است.
سه عمل نادرست که روزه داران در وعده سحری انجام می دهند:

روزه داری بدون میل کردن وعده سحری
بر خلاف تصور برخی افراد، روزه بدون سحری نه تنها موجب کاهش وزن نمی شود بلکه به دلیل افت شدید قند خن در طی روز موجب می شود تا شخص روزه دار در زمان افطار تمایل بیشتری برای خوردن غذاهای شیرین و چرب پیدا کند و همین موضوع در نهایت منجر به اضافه وزن و چاقی می شود.

استفاده از مواد غذایی با انرژی بالا از جمله مواد چرب و قندی
بسیاری از افراد معتقدند هنگام سحری باید از مواد غذایی که انرژی بالایی دارند استفاده کنند تا در طول روز احساس گرسنگی نکنند به همین خاطر به خوردن غذاهای پرچرب رو می آورند. در حالیکه مصرف مواد غذایی پرچرب تشنگی شدیدی را در طول روز برای فرد به ارمغان آورده و باعث ایجاد مشکلات عدیده ای از جمله چاقی و ناراحتی های گوارشی در افراد می گردد.

نوشیدن بیش از حد نرمال چای در وعده سحری
از نوشیدن بیش از اندازه چای در وعده سحری اجتناب نمائید چون چای باعث افزایش دفع ادرار و از دست رفتن نمک های معدنی که بدن شما در طول روز به آن احتیاج دارید می شود.

توصیه های تغذیه ای مربوط به وعده افطار
- افراد باید افطار خود را با یک یا چند عدد خرما، چای کمرنگ یا شیر ولرم به همراه مقداری نان، سبزی و پنیر آغاز کنند.
- استفاده از میوه ها و سبزیجات در زمان افطار و در فاصله زمانی بین افطار تا سحر به دلیل اینکه منبع خوبی از فیبر هستند برای دستگاه گوارش مفید بوده و مانع بروز یبوست می شود مواد غذایی پرفیبر آب زیادی را در خود جذب می کنند و بدن می تواند این آب را به آهستگی در طول روز جذب کند. لازم به ذکر است که مصرف خرما در ماه مبارک رمضان در تنظیم قند خون بسیار مفید است لذا توصیه می شود که در وعده افطار حتی المقدور 3 تا 5 عدد خرما مصرف شود و البته از مصرف بیش از حد خرما نیز مانند سایر شیرینی ها پرهیز شود.

کارهای نادرست که باید از انجام آن ها در وعده افطار پرهیز کنیم
- یکی از عادات غذایی نادرست روزه داران این است که به دلیل تشنگی زیاد، افطار را با آب سرد و یا نوشیدنی های سرد شروع می کنند که توصیه می شود افطار را با نوشیدنی های گرم و یا ولرم مانند آب ولرم، چای کمرنگ و شیر گرم آغاز کرده و سپس از خرما یا کشمش استفاده کنند زیرا این دو سبب کنترل اشتها شده و از پرخوری به هنگام صرف افطار سبب اختلال در هضم مواد غذایی می شود بعد از مصرف سحری نیز بسیاری ار روزه داران از بیم تشنگی در طول روز به مقدار فراوان آب می نوشند که عادت صحیح غذایی نیست.
- مصرف بیش از حد مواد غذایی شیرین و پرچرب و سرخ کرده (از جمله آش رشته غلیظ، حلیم، زولبیا و بامیه و انواع شیرینی جات) هنگام افطار منجر به تشنگی می شود و مصرف نوشیدنی های زیاد به خصوص مایعات خنک یا رقیق کردن اسید و آنزیم های دستگاه گوارش باعث اختلال در هضم و جذب مواد غذایی می گردد.

توصیه های تغذیه ای مربوط به وعده شام
- شام خود را با غذاهای سبک کم قند و فیبردار مثل سوپ و سبزی ها یا سالاد که فشار چندانی به معده وارد نمی کند شروع کرده و سپس سراغ شام بروید.
- مصرف مایعات مثل آب آشامیدنی، آب میوه، شیره کم چربی، دوغ بدون نمک و کم چرب در فاصله پس از افطار تا هنگام خوابیدن کمک می کند که تعادل آب و الکترونیک های بدن شما در هنگام روزه داری حفظ شود.

منابع:
پایگاه جامع آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت
ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم
سازمان غذا و دارو، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
تحقق و توسعه، معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی تهران
تلفن تماس واحد دارو و سموم: 66469727
تلفن ثبت و رسیدگی به شکایات معاونت:66474330

تنظیم: مونا عدالت یار