تلویزیون اینترنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران

عفونت ادراری یکی از بیماری‌های شایع و گاهی پنهان در کودکان

دکتر فهیمه عسگریان، فوق‌تخصص بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری کودکان در مرکز طبی کودکان دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به اهمیت تشخیص زودهنگام عفونت ادراری در کودکان گفت: عفونت ادراری از بیماری‌های نسبتاً شایع دوران کودکی است، اما در بسیاری موارد، به‌ویژه در سنین زیر دو سال، بدون علائم مشخص بروز می‌کند و گاهی فقط با تب طولانی‌مدت خود را نشان می‌دهد. او با بیان اینکه علائم بیماری ممکن است بسیار متغیر باشد، افزود: در برخی کودکان همراه تب، علائمی نظیر بی‌اشتهایی، تهوع، استفراغ یا اسهال مشاهده می‌شود. همچنین، کودک ممکن است هنگام دفع ادرار بی‌قراری کند یا در سنین بالاتر از سوزش ادرار شکایت داشته باشد. در مقابل، بعضی از کودکان هیچ نشانه‌ای جز تب ندارند و همین مسئله تشخیص را دشوار می‌کند.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر عسگریان تأکید کرد: نه والدین و نه حتی پزشک بدون آزمایش نمی‌تواند به‌طور قطعی بگوید که کودک دچار عفونت ادراری است یا خیر. بنابراین، انجام آزمایش کامل ادرار قدم اول در تشخیص است.
دکتر عسگریان درخصوص نحوه صحیح نمونه‌گیری توضیح داد: کودکانی که کنترل ادرار دارند، باید ابتدا ناحیه تناسلی‌شان به‌خوبی شسته شود، سپس چند قطره ابتدایی ادرار دفع گردد و نمونه از قسمت میانی ادرار در ظرف استریل جمع‌آوری شود. این نمونه باید بلافاصله و در عرض چند دقیقه به آزمایشگاه تحویل داده شود تا از رشد میکروب‌ها در محیط جلوگیری شود.
او افزود: در کودکان خردسال‌‌تر که هنوز کنترل ادرار ندارند، نمونه‌گیری با کیسه‌ی ادراری انجام می‌شود که آن هم باید پس از شستشوی کامل پوست و خشک کردن ناحیه صورت گیرد و اگر تا نیم ساعت دفع انجام نشد، کیسه باید تعویض شود.
این فوق‌تخصص اطفال با تأکید بر ضرورت درمان تصریح کرد: عفونت ادراری هرگز نباید بدون درمان رها شود. در صورت مثبت بودن تست یا کشت ادرار، کودک حتماً باید بر اساس تشخیص پزشک آنتی‌بیوتیک دریافت کند. در مواردی که عفونت از مثانه فراتر رود و بافت کلیه را درگیر کند، درمان باید حداقل به مدت هفت روز ادامه یابد و ممکن است نیاز به داروهای تزریقی یا بستری وجود داشته باشد.
او توصیه کرد تمام کودکانی که زیر دو سال دارند و دچار عفونت ادراری همراه تب می‌شوند، حتماً تحت سونوگرافی کلیه‌ها، مثانه و مجاری ادراری قرار گیرند تا هرگونه مشکل ساختاری احتمالی تشخیص داده شود.
دکتر عسگریان با اشاره به عوامل مستعدکننده گفت: اختلالات مادرزادی مجاری ادراری، یبوست مزمن یا شست‌وشوی ناکافی پس از دفع می‌تواند کودک را در معرض عفونت‌های مکرر قرار دهد. همچنین، کودکانی که دچار بی‌اختیاری یا شب‌ادراری هستند باید مورد ارزیابی دقیق قرار گیرند.
او افزود: در برخی موارد، پزشک برای جلوگیری از عفونت‌های مکرر، آنتی‌بیوتیک شبانه با دوز کم تجویز می‌کند. والدین نگران نباشند، زیرا این داروها نه رشد کودک را متوقف می‌کنند و نه عوارض گوارشی جدی دارند. این اقدام تنها تا زمان رفع عامل زمینه‌ای ادامه می‌یابد و به‌طور موقت از عفونت‌های پی‌درپی پیشگیری می‌کند.
دکتر عسگریان در پایان تأکید کرد: توجه والدین به تب‌های بی‌دلیل، رعایت بهداشت ناحیه تناسلی، جلوگیری از یبوست و مراجعه به‌موقع به پزشک در پیشگیری و درمان موفق عفونت ادراری در کودکان بسیار مؤثر است.

مجید بابایی
تهیه کننده:

مجید بابایی