ارزیابی و اولویت بندی فعالیت‌های پژوهشی مراکز تحقیقات

به گزارش روابط عمومی معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی تهران، طرح تحقیقاتی «ارزیابی و اولویت بندی فعالیتهای پژوهشی مراکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت در راستای تطابق با عدالت در سلامت‎» در سال گذشته به سرانجام رسید و به ارتقای سطح دانش و سلامت در حوزه عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت کمک کرد. دکتر عفت محمدی، مجری اصلی این طرح تحقیقاتی است.

دکتر حکیمه مصطفوی و دکتر علیرضا اولیایی‌منش در این طرح تحقیقاتی همکاری کردم. همچنین این پژوهش از مشارکت فعال مراکز تحقیقاتی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت (Social Determinant of Health: SDH) در سطح دانشگاه های علوم پزشکی کشور و در قالب شبکه تحقیقات و فناوری عوامل اجتماعی موثر بر سلامت بهره گرفته است.

این مطالعه نشان می‌دهد که بسیاری از پژوهش‌های مراکز تحقیقاتی SDH با اولویت‌های واقعی این حوزه و عدالت در سلامت هم‌راستا نیستند. برای اثربخشی بیشتر، باید جهت‌گیری پژوهش‌ها به‌ سوی نیازهای اصلی مردم، به‌ویژه گروه‌های محروم و آسیب‌پذیر تغییر یابد. نتایج این طرح راهنمایی عملی برای سیاست‌گذاران و مراکز تحقیقاتی جهت برنامه‌ریزی، بودجه‌بندی و هدایت پژوهش‌ها به‌سوی تحقق عدالت در سلامت ارائه می‌دهد. عدالت در سلامت یکی از اهداف راهبردی نظام سلامت ایران است. با وجود فعالیت ده‌ها مرکز تحقیقاتی در حوزه SDH، هم‌راستایی پژوهش‌ها با اولویت‌های واقعی کمتر بررسی شده است.

این طرح برای نخستین بار به‌طور نظام‌مند این هم‌راستایی و شکاف‌ها را در سطح ملی ارزیابی می‌کند. بررسی‌های طرح تحقیقاتی «ارزیابی و اولویت بندی فعالیت‌های پژوهشی مراکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت در راستای تطابق با عدالت در سلامت‎» بیانگر این است که شناسایی شکاف‌های دانشی و راهنمایی مراکز تحقیقاتی برای هم راستا کردن پژوهش‌ها با اولویت‌های عدالت محور در سلامت و همچنین ارائه شواهد برای اصلاح سیاست‌های پژوهشی وزارت بهداشت در حوزه عوامل اجتماعی موثر بر سلامت جزو دو کاربرد اصلی طرح تحقیقاتی «ارزیابی و اولویت بندی فعالیت‌های پژوهشی مراکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت در راستای تطابق با عدالت در سلامت‎» محسوب می‌شوند.

دکتر محمدی در این جلسه بر ضرورت تخصیص هدفمند بودجه پژوهشی بر اساس اولویت‌های عدالت‌محور در سلامت، توسط معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه های علوم پزشکی، ایجاد سازوکار تشویقی و ارزشیابی عملکرد مراکز تحقیقاتی بر پایه هم‌راستایی با نیازهای جامعه و کاهش نابرابری‌های سلامت.

 تسهیل دسترسی به داده‌ها و ایجاد سامانه‌های ملی یکپارچه اطلاعات پژوهشی و سلامت اجتماعی برای تقویت تحلیل‌های مبتنی بر شواهد، حمایت از پژوهش‌های بین‌بخشی و مشارکتی میان وزارت بهداشت، وزارت رفاه، آموزش و پرورش، شهرداری‌ها و سایر نهادهای اثرگذار بر SDH گنجاندن نتایج این‌گونه پژوهش‌ها در فرآیند تصمیم‌سازی سیاستگذاران از طریق جلسات مشورتی، سیاست‌نامه‌ها و خلاصه‌های سیاستی هدفمند تاکید کرد.

اگرچه این طرح به‌صورت مستقیم منجر به تغییر در قوانین یا سیاست‌های جاری نشده است، اما با ارائه تصویری شفاف از شکاف‌های موجود بین پژوهش‌های مراکز SDH و اولویت‌های عدالت‌محور، زمینه‌ساز آگاهی‌بخشی به سیاست‌گذاران، پژوهشگران و مدیران درباره لزوم جهت‌دهی مجدد پژوهش‌ها شده است.

این آگاهی می‌تواند در بلندمدت موجب تغییر در رویکردهای آموزشی، بهداشتی و حتی تصمیم‌سازی سیاسی در حوزه سلامت شود. همچنین طرح، مفاهیم ارزشی مانند عدالت، توجه به محرومان و کاهش نابرابری را تقویت کرده که با آموزه‌های دینی و فرهنگی جامعه نیز هم‌راستا است.

به گزارش روابط عمومی معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر عفت محمدی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران است که در حوزه سیاستگذاری سلامت فعالیت می‌کند.‌ علاقمندان به ارتباط با این استاد دانشگاه می‌توانند با شماره تلفن 09120084809 تماس گیرند یا از طریق صندوق الکترونیکی به نشانی e-mohamadi@sina.tums.ac.ir اقدام کنند.

 کد طرح: ۵۹۰۲۵