اولین واکسن mRNA ایرانی در دانشگاه علوم پزشکی تهران به کارآزمایی بالینی رسید

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر حسین قناعتی، رئیس دانشگاه، با بیان اینکه انقلاب اسلامی تغییرات بزرگی در کشور ایجاد کرد، گفت: زمان زیادی از حضور پزشکان هندی و بنگلادشی در کشور نگذشته و اکنون دانشمندان ایرانی موفقیت های بسیاری را کسب کرده اند. افزایش طول عمر از 50 به 76 سال و بسیاری از کارهای بزرگ دیگر، همگی نتیجه خودباوری بود که امام خمینی (ره) برای ایران به ارمغان آورد.

وی فعالیت دانشمندان در تمامی عرصه ها و مبانی علمی و صنایع را اقدام ارزشمندی خواند و گفت: گردشگری سلامت از جمله کارهای بزرگی است که می توانیم در آن موفقیت های زیادی برای کشور داشته باشیم.

رئیس دانشگاه، بر ضرورت حمایت از محققان جوان ایرانی تاکید کرد و افزود: باید تسهیلات لازم در کشور برای فعالیت محققان جوان فراهم شود. نباید بر جوانان خلاق، سخت بگیریم و فرآیندهای طولانی برای آنها ایجاد کنیم بلکه باید به آنها کمک کنیم.

دکتر قناعتی، سپس به اهمیت شرکت های دانش بنیان اشاره کرد و با بیان اینکه "افق را بسیار درخشان می بینم" خاطرنشان کرد: روزی تصور نمی کردیم که کارآزمایی بالینی این واکسن را آغاز کنیم و یا کارتی سل تراپی و یا ژن درمانی را در کشور انجام دهیم. اکنون خدمات نوآورانه دیگری از جمله در زمینه ترمیم مفصل زانو در حال انجام است و اینها خودباوری هایی بود که امام خمینی (ره) به ما آموخت.

وی سپس به توانمندی جوانان در دوران دفاع مقدس اشاره کرد و گفت: شهید حسن باقری، هنگامی که به جبهه آمد یک خبرنگار بود اما تحولات بسیار بزرگی را در جبهه و جنگ رقم زد چرا که باور کرد "می تواند". اگر سیر زندگی ایشان را نگاه کنیم، او درک درستی از شرایط داشت و آنچه برای جبهه و جنگ آن زمان لازم بود را درک کرد.

رئیس دانشگاه در پایان، ضمن قدردانی از زحمات همکاران در تولید این واکسن، از مسئولان خواست تا در این زمینه حمایت های لازم را داشته باشند و خاطرنشان کرد: امیدوارم که حمایت های لازم از دکتر خدامی و تیم ایشان صورت بگیرد و برای پیشبرد اهداف آن کمک کنید.

پیش به سوی صنعت و صادرات

دکترعبدالحسین روح الامینی، نماینده مجلس شورای اسلامی، در این نشست گفت: برای تکریم و احترام جوانانی همچون دکتر خدامی امروز در جلسه حاضر شدم.

وی افزود: در حال حاضر کشور کره جنوبی یکی از پیشتازان بایوتک است، هر چند که کشور ایران نیز طی سال‌های گذشته با تلاش و مجاهدت دانشمندان، دستاوردهای خوبی در زمینه بایوتک به‌دست آورده است. این کشور می تواند به عنوان نمونه ای قابل مطالعه مورد بررسی قرار بگیرد.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، با بیان اینکه محققان کشور به روز هستند اما در صنعتی شدن بسیار عقب هستیم، خاطر نشان کرد: این دوستان توانستند در مرز دانش حرکت کنند اما در اقتصاد مقیاس با صنعتی شدن فاصله داریم و باید در این زمینه چاره‌ای اندیشیده شود و تجدیدنظرهای جدی در این زمینه داشته باشیم.

دکتر روح‌الامینی با اشاره به سرمایه‌گذاری میلیارد دلاری برخی از شرکت‌ها در حوزه‌های نوین فناوری، خاطر نشان کرد: نمونه آن شرکت سامسونگ است، از حدود ۸ سال پیش علاوه بر ساخت تلفن‌های هوشمند در حوزه‌های سلول‌های بنیادی و ژن‌درمانی خیز برداشته و گام‌های اساسی در این زمینه انجام داده است. در ایران نیز با حمایت‌های مقام معظم رهبری خط شکنی ها انجام شده و گام های خوبی برداشته شده است، اما باید وارد فاز دوم نیمه صنعتی، صنعتی و صادرات آن شویم.

وی دستیابی به این تکنولوژی ها را موجب رونق صادرات و پیشگیری از مهاجرت نخبگان دانست و گفت: موتور پیشران توسعه در کشور نوآوری و فناوری است که به لحاظ اقتصادی کارگشاست و ارزش افزوده بسیاری به همراه دارد.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با اشاره به برخی مانع‌تراشی‌ها برای فناوران کشور، گفت: در برخی از شرکت‌ها استعدادهای زیادی وجود دارد و اگر ما برای آنها کاری انجام نمی‌دهیم، مانع‌تراشی نیز نکنیم و اجازه دهیم که اقدامات نوآورانه مسیر خود را پیش برد.

بلوغ سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه فناوری

دکتر مصطفی قانعی، دبیر ستاد توسعه زیست فناوری، در ابتدا با طرح این سوال که چرا پس از فروکش کردن کرونا، از یک واکسن mRNA رونمایی می شود، گفت: به لطف خدا در حال حاضر جهش‌های ویروس کرونا به سمتی رفته است که به جای کیسه هوایی، بخش‌های فوقانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و مرگ و میر آن کاهش یافته است. بیماری نیز واکسن پذیر بود اما هیچ کس تضمین نداده که جهش های بعدی آن، مرگ و میر بیشتری برای افراد در پی نداشته باشد و لذا نیازمند ایمن سازی مردم در این زمینه هستیم.

وی در اختیار داشتن ابزار برای ایمن سازی جمعی را پدافند غیرعامل خواند وتصریح کرد: در پلتفرم‌های دیگر، از زمان هجوم ویروس تا ساخت واکسن ۶ ماه تا یک سال زمان نیاز است ولی تولید این واکسن که مبتنی بر فناوری mRNA است تنها ۲ ماه زمان می برد و لذا تولید آن از ضروریات است.

دبیر ستاد توسعه زیست فناوری، با تاکید بر اینکه دستیابی به فناوری‌هایی که در زمان کوتاهی ایمنی ایجاد کند، از ملزومات است، یادآور شد: در حال حاضر در دنیا ۳۰ واکسن درمان و پیشگیری سرطان بر پایه mRNA در حال تولید است و کشورهای تولیدکننده این واکسن‌ها در آینده بازیگران اصلی اقتصاد و فروش این واکسن‌ها هستند.

دکتر قانعی با اشاره به صدور مجوز برای کارآزمایی بالینی اولین واکسن mRNA و واردشدن آن به فاز کارآزمایی بالینی، اظهار کرد: این فرآیند به معنای آن است که این واکسن همه مراحل تحقیقاتی را طی کرده است و این موضوع را کسانی می‌فهمند که می‌دانند برای دریافت مجوزها چه موانعی وجود دارد و چقدر زمان لازم است تا مجوز بالین اخذ شود.

وی دستیابی به فناوری های جانبی در کنار این واکسن را ره آورد و ارمغانی دیگر دانست و تصریح کرد: این فناوری از جنسی است که دستیابی به آن خود موجب شد تا چندین فناوری در کنار آن برای ما به ارمغان بیاورد. لذا فناوری هایی که کنار آن شکل گرفت بسیار اهمیت داشت.

دکتر قانعی با بیان اینکه "اهمیت واکسن mRNA برای همگان قابل درک نیست" افزود: غربت یک موضوع بسته به عمق علمی آن دارد. مجاهدت محققین باعث شد که کشور به این فناوری دست یابد. از این رو باید اجازه داد که جوانان میدان را به دست بگیرند.

دبیر ستاد توسعه زیست فناوری، افزود: فاز انسانی یعنی اینکه تمام زیر ساخت ها آماده است و اقتصاد دانش بنیان بر مبنای همین نهال mRNA به ثمر نشسته است. متاسفانه اغلب افراد نمی دانند روی چه موضوعات آینده ای سرمایه گذاری کنند. امیدوارم همزمان با این پیشرفت، سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه فناوری به بلوغ برسد.

جامعه پزشکی چهره ایران در دنیا است

علی آقا محمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، با بیان اینکه چه تحولاتی در جامعه پزشکی ایران می تواند رخ دهد و چرا سرعت تحولات در حوزه پزشکی کم است، گفت: من همواره درگیر خانه های بهداشت و بودجه ارزی و مسائلی از این قبیل بودم. بسیاری از واحد های تولیدی و دارویی را بازدید کردم ولی متاسفانه در کشور مدل خرچنگی رواج یافته و افراد به جای آنکه رشد کنند هر کدام پای یکدیگر را می گیرند و پایین می کشند.

وی جدا سازی آموزش پزشکی از وزارت علوم را امری مثبت ارزیابی کرد و گفت: هیچ جامعه ای خدمتگزارتر از پزشکان نداریم؛ آنها تمام وجودشان را برای سلامت گذاشته اند. جامعه ای که کسی از آنها حمایت نمی کند در حالی که همه از آنها توقع دارند. پیش از جدا سازی وزارت خانه همه پزشکان از بنگلادش یا هند می آمدند و بیمار برای بیان دردش ناگزیر از اجرای پانتومیم بود چرا که زبان فارسی نمی دانستند اما اکنون پزشکان ایرانی در مرزهای دانش حرکت می کنند و خدمات بسیاری برای جامعه به ارمغان آورده اند.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، تجربه تربیت پزشک در کوبا را الگویی موفق برای ایران خواند و افزود: تربیت وسیع پزشکان در کشور، برای شکل گیری جامعه پزشکی ایران، اقدامی بسیار موثر بود و اکنون زمان آن رسیده که سازمان دهی مناسبی در آنها شکل بگیرد.

وی افزود: اگر نیروی انسانی چیزی را بخواهد می تواند محقق کند. اکنون ایران می تواند مرکز بزرگ پذیرش مجموعه توریسم درمانی باشد اما نیست. باید تیم سازی کنیم و یاد بگیریم که همه تیم با هم رشد کنند. بسیاری از خیرین وقتی اقدامات خود را شروع می کنند تعداد زیادی از افراد رغیب آنها می شوند.

آقا محمدی، با بیان اینکه "هر جامعه ای یک چهره می خواهد و بهتر از تیم پزشکی و جامعه پزشکی، نمی توان چهره ای برای ایران در نظر گرفت" تاکید کرد: این اتفاق برای جامعه پزشکی باید رقم زده شود و سازمان دهی از نو بوجود بیاید. ما در محلات کمتر برخوردار اقدام به بیمه افراد کردیم. اکنون قبول کردند که پزشک خانواده نیز ایجاد شود اما همه اینها نیازمند آن است که تیم پزشکی شکل بگیرد و نیازمند همکاری جمعی است.

وی طراحی مسیر و درک درست از خواسته ها را لازمه دستیابی به آن دانست و تصریح کرد: باید بدانیم اندازه ما کدام است و می خواهیم چه کاری انجام دهیم. شرط خواستن این است که اراده کنیم و بخواهیم. انشالله شما عظمت جامعه پزشکی و خودتان را در نظر بگیرید و امیدوارم شما نسلی متفاوت از نسل ما باشید و جایگاهی متفاوت را در کشور رقم بزنید.

معرفی واکسن mRNA

 واکسن های نو ترکیب و واکسن های برمبنای mRNA یک مولکول تک رشته ای RNA یا اسید ریبونوکلئیک است که توالی ژنتیکی یک ژن را نسخه برداری می کند و آن را برای ساختن پروتئین منتقل می کند. این واکسن ها حاوی mRNA ساخته شده در آزمایشگاه هستند و بعد از وارد شدن به بدن باعث تولید پروتئینی می شوند که پاسخ ایمنی ایجاد می کند.

افراد واکسینه شده و نشده هر دو می‌توانند داوطلب تزریق این واکسن شوند. افراد با سابقه ابتلا به کووید ۱۹ نیز می‌توانند در فرایند کارآزمایی بالینی این واکسن داوطلب شوند.

نتایج مطالعات پیش‌بالینی این واکسن مبتنی بر mRNA در موجودات مختلف مورد مطالعه نشان داد که با تزریق این نوع واکسن، میزان آنتی بادی خنثی کننده بیشتری نسبت به دیگر انواع واکسن‌ها ایجاد شده و ماندگاری آنتی بادی نیز کاملاً قابل توجه است؛ به این ترتیب اثربخشی بیشتری از این نوع واکسن در جلوگیری از ابتلا به کووید ۱۹ مورد انتظار خواهد بود.