ندای تندرستی
آرتریت
روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران: آرتریت یا التهاب مفصل حالتی است که سبب ایجاد درد و سفتی در مفصل می‌شود و تورم، قرمزی و گرمی در اطراف مفصل ایجاد می‌کند. در موارد شدید ممکن است تغییر شکل مفصل نیز دیده شود.
آرتریت چیست
آرتریت یا التهاب مفصل حالتی است که سبب ایجاد درد و سفتی در مفصل می‌شود و تورم، قرمزی و گرمی در اطراف مفصل ایجاد می‌کند. در موارد شدید ممکن است تغییر شکل مفصل نیز دیده شود.
انواع مختلفی از آرتریت وجود دارد که دو نوع شایع‌تر آن استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید است. هر دو نوع در زنان بیشتر از مردان مشاهده می‌شود.
چگونه آرتریت ایجاد می‌شود
استئوآرتریت بیماری در غضروف مفاصل است که به دلیل فرسایش و ساییدگی غضروف ایجاد می‌شود. غضروف قسمت نرم مفصل است که التهاب استخوان‌ها را می‌پوشاند و حرکت استخوان‌ها را روی‌هم آسان می‌کند.
اگر غضروف، سائیده یا فرسوده شود استخوان‌ها بر روی‌هم سائیده می‌شوند و درنتیجه مفصل تحریک‌شده و متورم و ملتهب می‌شود.
گاهی این تحریکات باعث رشد غیرطبیعی استخوان می‌شود و برآمدگی‌هایی روی استخوان ایجاد می‌کند که سبب تورم استخوان می‌شود.
استئوآرتریت بیشتر در زانوها، کمر، لگن و انگشتان دیده می‌شود. علائم بیماری اغلب در دهه چهارم و پنجم عمر شروع می‌شود و شامل درد، محدودیت حرکتی و سروصدای مفصل می‌باشد؛ اما گاهی ممکن است که هیچ علامتی دیده نشود.
آرتریت روماتوئید
یک بیماری خود ایمنی است.(این بدین معنی است که دفاع بدن در مقابل بافت طبیعی خود بدن واکنش نشان می‌دهد و به آن حمله می‌کند.) آرتریت روماتوئید سبب آسیب سطح داخلی مفصل می‌شود.
آرتریت روماتوئید، در ابتدای سن بزرگسالی یا میانسالی شروع می‌شود و باعث قرمزی، تورم و بدشکلی مفاصل می‌شود و معمولاً مفاصل دست، زانوها و پاها تأثیر قرار می‌دهد.
علائم کدامند
- قرمزی و تورم مفاصل
- محدودیت حرکتی یا سختی مفاصل به‌خصوص موقع صبح
- بدشکلی مفاصل
پزشکان با بررسی شرح‌حال، معاینه بیمار، آزمایش خون و سونوگرافی از مفاصل می‌تواند بیماری را تشخیص دهد.
درمان
هدف از درمان، حفظ کارکرد طبیعی مفاصل به‌وسیله تسکین درد، کنترل التهاب و کاهش صدمه به مفصل است. از داروهای مسکن برای تسکین درد با نظر پزشک استفاده کنید. مصرف داروی مسکن بدون دستور پزشک به‌خصوص برای افراد بالای 65 سال زیان‌آور است.
مصرف بعضی از داروها همراه باکم شدن تحرک شما ممکن است باعث افزایش وزنتان شود. اضافه‌وزن باعث فشار بیشتر یر روی مفاصل می‌شود و مفاصل را آزرده می‌کند. برای مصرف یک رژیم غذایی متعادل و محدود ازنظر انرژی با کارشناس تغذیه مشورت کنید.
بعضی حرکات ورزشی باعث کنترل وزن شما می‌شود. تمام حرکات باید زیر نظر کارشناس و با دستور پزشک انجام شود. ورزش بیش‌ازحد یا در زمان نامناسب می‌تواند وضعیت را بدتر کند.
ورزش به شما کمک می‌کند تا عضلات خود را قوی کنید و سفتی آن‌ها را کاهش دهید. عضلات قوی به مفاصل کمک می‌کند تا آسان‌تر و با درد کمتر حرکت کند. تمرینات را درزمانی که درد ندارید انجام دهید.
گاهی برای استراحت دادن به مفصل و حفظ آن از صدمه، نیاز به استفاده از آتل یا بریس هست. آتل، عصا و واکر فشار وارده به مفصل را کم می‌کند و درد را کاهش می‌دهد. آتل زانو باید در حالت باز بودن کامل زانو و آتل مچ دست در وضعیت خم شدن مچ دست‌کمی سمت پشت دست‌بسته شود.
بلندی عصایی که استفاده می‌کنید باید به‌اندازه‌ای باشد که آرنج شما کمی خم شود. استفاده از روش‌های گرماده‌مانی و سرمادرمانی هر دو مؤثر است. گرما و سرما هر دو باعث مهار درد می‌شوند و عضلاات را شل می‌کنند؛ اما باید تحت نظر پزشک صورت گیرند.
گرمای سطحی با استفاده از حمام در وان آبگرم یا دوش آبگرم و کمپرس گرم و مرطوب می‌تواند خشکی مفاصل و گرفتگی عضلات را برطرف کند. پس از کاربرد حرارت، ورزش‌های درمانی راحت‌تر و مؤثرتر انجام می‌شود.
در مواردی که مفصل آسیب جدی دیده است ممکن است جراحی نیاز باشد. در جراحی بافت ملتهب را خارج می‌کنند و گاهی حتی مفصل را تعویض می‌کنند. در این جراحی یک مفصل مصنوعی را جایگزین مفصل آسیب‌دیده می‌کنند.
چگونه باید از خود مراقبت کرد
- داروها را طبق دستور پزشک و در زمان تعیین‌شده مصرف کنید.
- اگر اضافه‌وزن دارید با برنامه منظم غذایی وزن خود را کاهش دهید.
- طبق توصیه پزشک و زیر نظر کارشناس، تمرینات حرکتی را انجام دهید. تمریناتی مانند پیاده‌روی، شنا، یا دوچرخه‌سواری باعث بهبود سلامتی و کمک به کنترل وزن می‌شود.
- از مصرف مسکن‌های گوناگون بدون دستور پزشک خودداری کنید. بعضی از مسکن‌ها خطر حمله قلبی و مغزی را افزایش می‌دهند و بعضی باعث مشکلات گوارشی می‌شوند.
- در مورد عوارض احتمالی داروهایی که برای درمان شما توصیه‌شده با پزشک صحبت کنید و راه‌های مقابله با آن را یاد بگیرید.
- مراقب ایمنی محیط زندگی خود باشید. روی سطوح لغزنده راه نروید. فرش‌های کوچک و سبک که احتمال سرخوردن شمارا زیاد می‌کنند. از سر راه بردارید. هنگام نشست، ایستادن و خوابیدن وضعیت طبیعی مفاصل خود را حفظ کنید.
توجه کنید
بیماری آرتریت احتمالاً تا پایان عمر با شما می‌ماند و شما هرچند وقت یک‌بار علائمی در مفاصل خوددارید. گاهی درد و مشکلات مفصلی به دنبال استفاده نادرست از یک مفصل و فشار زیاد بر آن ایجاد می‌شود. زمانی که علامتی ندارید با مراقبت مداوم و استفاده درست از مفاصل از بروز مجدد علائم جلوگیری کنید.
بروشور آرتریت
منبع: بیمارستان سینا، دانشگاه علوم پزشکی تهران
تنظیم: مونا عدالت یار
آرتریت یا التهاب مفصل حالتی است که سبب ایجاد درد و سفتی در مفصل می‌شود و تورم، قرمزی و گرمی در اطراف مفصل ایجاد می‌کند. در موارد شدید ممکن است تغییر شکل مفصل نیز دیده شود.
انواع مختلفی از آرتریت وجود دارد که دو نوع شایع‌تر آن استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید است. هر دو نوع در زنان بیشتر از مردان مشاهده می‌شود.
چگونه آرتریت ایجاد می‌شود
استئوآرتریت بیماری در غضروف مفاصل است که به دلیل فرسایش و ساییدگی غضروف ایجاد می‌شود. غضروف قسمت نرم مفصل است که التهاب استخوان‌ها را می‌پوشاند و حرکت استخوان‌ها را روی‌هم آسان می‌کند.
اگر غضروف، سائیده یا فرسوده شود استخوان‌ها بر روی‌هم سائیده می‌شوند و درنتیجه مفصل تحریک‌شده و متورم و ملتهب می‌شود.
گاهی این تحریکات باعث رشد غیرطبیعی استخوان می‌شود و برآمدگی‌هایی روی استخوان ایجاد می‌کند که سبب تورم استخوان می‌شود.
استئوآرتریت بیشتر در زانوها، کمر، لگن و انگشتان دیده می‌شود. علائم بیماری اغلب در دهه چهارم و پنجم عمر شروع می‌شود و شامل درد، محدودیت حرکتی و سروصدای مفصل می‌باشد؛ اما گاهی ممکن است که هیچ علامتی دیده نشود.
آرتریت روماتوئید
یک بیماری خود ایمنی است.(این بدین معنی است که دفاع بدن در مقابل بافت طبیعی خود بدن واکنش نشان می‌دهد و به آن حمله می‌کند.) آرتریت روماتوئید سبب آسیب سطح داخلی مفصل می‌شود.
آرتریت روماتوئید، در ابتدای سن بزرگسالی یا میانسالی شروع می‌شود و باعث قرمزی، تورم و بدشکلی مفاصل می‌شود و معمولاً مفاصل دست، زانوها و پاها تأثیر قرار می‌دهد.
علائم کدامند
- قرمزی و تورم مفاصل
- محدودیت حرکتی یا سختی مفاصل به‌خصوص موقع صبح
- بدشکلی مفاصل
پزشکان با بررسی شرح‌حال، معاینه بیمار، آزمایش خون و سونوگرافی از مفاصل می‌تواند بیماری را تشخیص دهد.
درمان
هدف از درمان، حفظ کارکرد طبیعی مفاصل به‌وسیله تسکین درد، کنترل التهاب و کاهش صدمه به مفصل است. از داروهای مسکن برای تسکین درد با نظر پزشک استفاده کنید. مصرف داروی مسکن بدون دستور پزشک به‌خصوص برای افراد بالای 65 سال زیان‌آور است.
مصرف بعضی از داروها همراه باکم شدن تحرک شما ممکن است باعث افزایش وزنتان شود. اضافه‌وزن باعث فشار بیشتر یر روی مفاصل می‌شود و مفاصل را آزرده می‌کند. برای مصرف یک رژیم غذایی متعادل و محدود ازنظر انرژی با کارشناس تغذیه مشورت کنید.
بعضی حرکات ورزشی باعث کنترل وزن شما می‌شود. تمام حرکات باید زیر نظر کارشناس و با دستور پزشک انجام شود. ورزش بیش‌ازحد یا در زمان نامناسب می‌تواند وضعیت را بدتر کند.
ورزش به شما کمک می‌کند تا عضلات خود را قوی کنید و سفتی آن‌ها را کاهش دهید. عضلات قوی به مفاصل کمک می‌کند تا آسان‌تر و با درد کمتر حرکت کند. تمرینات را درزمانی که درد ندارید انجام دهید.
گاهی برای استراحت دادن به مفصل و حفظ آن از صدمه، نیاز به استفاده از آتل یا بریس هست. آتل، عصا و واکر فشار وارده به مفصل را کم می‌کند و درد را کاهش می‌دهد. آتل زانو باید در حالت باز بودن کامل زانو و آتل مچ دست در وضعیت خم شدن مچ دست‌کمی سمت پشت دست‌بسته شود.
بلندی عصایی که استفاده می‌کنید باید به‌اندازه‌ای باشد که آرنج شما کمی خم شود. استفاده از روش‌های گرماده‌مانی و سرمادرمانی هر دو مؤثر است. گرما و سرما هر دو باعث مهار درد می‌شوند و عضلاات را شل می‌کنند؛ اما باید تحت نظر پزشک صورت گیرند.
گرمای سطحی با استفاده از حمام در وان آبگرم یا دوش آبگرم و کمپرس گرم و مرطوب می‌تواند خشکی مفاصل و گرفتگی عضلات را برطرف کند. پس از کاربرد حرارت، ورزش‌های درمانی راحت‌تر و مؤثرتر انجام می‌شود.
در مواردی که مفصل آسیب جدی دیده است ممکن است جراحی نیاز باشد. در جراحی بافت ملتهب را خارج می‌کنند و گاهی حتی مفصل را تعویض می‌کنند. در این جراحی یک مفصل مصنوعی را جایگزین مفصل آسیب‌دیده می‌کنند.
چگونه باید از خود مراقبت کرد
- داروها را طبق دستور پزشک و در زمان تعیین‌شده مصرف کنید.
- اگر اضافه‌وزن دارید با برنامه منظم غذایی وزن خود را کاهش دهید.
- طبق توصیه پزشک و زیر نظر کارشناس، تمرینات حرکتی را انجام دهید. تمریناتی مانند پیاده‌روی، شنا، یا دوچرخه‌سواری باعث بهبود سلامتی و کمک به کنترل وزن می‌شود.
- از مصرف مسکن‌های گوناگون بدون دستور پزشک خودداری کنید. بعضی از مسکن‌ها خطر حمله قلبی و مغزی را افزایش می‌دهند و بعضی باعث مشکلات گوارشی می‌شوند.
- در مورد عوارض احتمالی داروهایی که برای درمان شما توصیه‌شده با پزشک صحبت کنید و راه‌های مقابله با آن را یاد بگیرید.
- مراقب ایمنی محیط زندگی خود باشید. روی سطوح لغزنده راه نروید. فرش‌های کوچک و سبک که احتمال سرخوردن شمارا زیاد می‌کنند. از سر راه بردارید. هنگام نشست، ایستادن و خوابیدن وضعیت طبیعی مفاصل خود را حفظ کنید.
توجه کنید
بیماری آرتریت احتمالاً تا پایان عمر با شما می‌ماند و شما هرچند وقت یک‌بار علائمی در مفاصل خوددارید. گاهی درد و مشکلات مفصلی به دنبال استفاده نادرست از یک مفصل و فشار زیاد بر آن ایجاد می‌شود. زمانی که علامتی ندارید با مراقبت مداوم و استفاده درست از مفاصل از بروز مجدد علائم جلوگیری کنید.
بروشور آرتریت
منبع: بیمارستان سینا، دانشگاه علوم پزشکی تهران
تنظیم: مونا عدالت یار
نظر دهید